Jökull


Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 78

Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 78
uninterrupted sequence of 13 tephra layers spanning the period 1300 to 1947 A.D. The „Landnam“ layer appeared to be absent from the lowest layers of this soil. It was, however, found to be present immediately above the outermost margins of Hrossatunga, suggesting that Sólheimajökull reached a late Holocene maximum between about 600 and 750 A.D. (Dugmore, op. cit.) A glacial limit that extended as far south as these high lateral moraines could be associated, in its latter stages or in subsequent readvances, with the formation of the Holar proximal outwash deposits, which lie only a short distance upvalley of the moraine limit on Eystriheiði. The Holar deposits therefore appear to date from between late thirteenth century and 1704 A.D. The most likely sequence of events in the Sólheima- jökull valley therefore appears to commence with early Neoglacial outwash (dating from at least 3100—3500 B.P.; Dugmore, in prep.) followed by a glacier ad- vance in the 7th to 8th centuries which produced the high sandur deposits of area A and their associated flood channels. The glacier subsequently retreated so that its meltwaters were no longer channeled through Gorges 1 or 2, while subsequent ice readvances were associated initially with the accumulation and reworking of the area B outwash deposit, and subsequently of the Holar deposits. The development of the Holar deposits themselves could have occurred at any time between c. late thirteenth century A.D. (from the moraine tephra evidence) and the late 1600’s A.D. (from the historical evidence). CONCLUSION Lichenometric methods have proved successful in the relative and absolute dating of sandur deposits that have accumulated since the mid-nineteenth century. The main terrace surfaces on the floor of the Jökulsá valley have been dated by lichenometric means to c. 1840, 1880, 1935 and post-1969, while the age of intermoraine outwash deposits conform closely to dates proposed by Jaksch (1970, 1975) for the period 1915 to 1950. Lichenometric dating has not, however, proved feasible on the higher, older sandur deposits largely because of high rates of rock weathering and disintegration, frost shattering and frost heave, eolian abrasion, and soil stripping. The largest lichens in these areas appear to date from c. 1840, suggesting that soil stripping may have commenced at about this time, and that the pro- cesses of rock breakdown have not been sufficiently rapid and severe in all areas to preclude fairly con- tinuous thallus growth. The maximum thallus diameters observed in the whole proglacial area reached 110 mm, suggesting that lichens are unable to exceed this size, either because they have reached their ecological limit, or because rock breakdown finally prevents further thallus growth. The 110 mm size limit may well, how- ever, represent early nineteenth century lichen col- onization, and hence lichenometric dating should prove feasible in this area for all sandur and moraine deposits up to 140—150 years old. The dating of the older surfaces, however, has only been possible using tephrochronologic evidence, evi- dence from 14C dating of a buried soil horizon, and historical records. These sources of evidence suggest that the oldest sandur deposits of Zone X (Sólheima- sandur), probably date from the early Neoglaciai; Skógasandur deposits (area A) date from between the 7th and lOth centuries; deposits of intermediate age (Sólheimasandur, area B, excluding Zone X) appear to relate to a period of ice readvance that occurred between the 8th and 14th centuries; and the younger deposits in this group (the Holar deposits, Zone XI) appear to date from some time between the late thir- teenth century and 1704 A.D. ACKN O WLED GEMENTS The authors would like to thank Dr. David Sugden, John Sugden, and J. Keith Williams for valued assistance in thefield, and also Ric Gard and all members ofboth the Aberdeen University Department of Geography Iceland Expedition 1983 and the St. John Rigby Sixth Form College Iceland Expedition 1983 for their support and interest in this study. Fieldwork was carried out under National Research Council Permit 29/83. A.J. Dugmore gratefully acknowledges the support of an N.E.R.C. Studentship. Ágrip ALDURSGREINING Á SETLÖGUM VIÐ SÓLHEIMAJÖKUL MEÐ ÖSKULÖGUM OG FLÉTTUM Judith H. Maizels og Andrew J. Dugmore Aberdeen háskóla Rætt er um aldursgreiningu setlaga framan við Sólheimajökul. Fléttur eru taldar nothæfar við aldursá- kvörðun s.l. 150 ár, en veðrun kemur í veg fyrir það þegar setlög verða eldri. Höfundar benda á setlög sem þeir telja frá 1840, 1883, 1935 og 1969. Með gjóskulög- um aldursgreina þeir lög á Skógasandi frá um 600 e. Kr. og á Sólheimasandi frá um 1400 e. Kr. 76 JÖKULL 35. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.