Jón á Bægisá - 01.09.2003, Qupperneq 55

ÞýSingar á íslenskum markaSi 2001
orðhlutann „mann“ og niðurstöðurnar samanstanda þá jafnt af orðum þar
sem leitarorðið er í byrjun upp á gamla mátann, eins og í „mannleysa", og
svo orðum þar sem leitarstrengurinn stendur aftar í orðinu, eins og í „karl-
manni“. Einnig er hægt að stýfa leit þar sem beðið er um ákveðnar end-
ingar og þannig fæst allt rím sem til er við tiltekin orð á íslenskri tungu.
Lexa hefur því kosti sem bjóða upp á gerð fullkomnari tölvuorðabóka en
þekkst hafa hérlendis. Einnig er Lexa samheitaflokkuð og nýtist því sem
gagnagrunnur í samheitaorðabók. Þar að auki er hægt að draga út ákveðna
flokka orða — t.d. allt sem endar á strönd, sund og sól - og nýta það sem
grunn í sérorðabók um strandlíf. Enn er það svo að orðabókagerð er
margra ára verkefni og orðavalið er „handvirkt“, þ.e. hvert og eitt orð er
sérstaklega valið í tiltekna orðabók. Einnig þarf alltaf að vera að uppfæra
gagnagrunninn, þar sem tungumálið er síbreytilegt. Engu að síður valda
þessar tækninýjungar byltingu í orðabókagerð.
Bókmenntaþýðingar
Umfjöllun um bókmenntaþýðingar í þessari skýrslu einskorðast í raun við
fagurbókmenntir, þótt vissulega hefði verið möguleiki að taka tillit til
„óæðri“ bókmennta sem auðvitað ættu erindi í þessa rannsókn, þar sem
slíkar bókmenntir ber óneitanlega oftar fyrir augu almennings en fagur-
bókmenntirnar. Þá er jafnt átt við nytjabókmenntir sem Rauðu ástarserí-
una eða Isfólkið.
Viðmælendum í þessum hluta rannsóknarinnar var skipt niður í sex
flokka og viðtöl voru tekin við tvo til tíu einstaklinga f hverjum flokki. Fyr-
ir hönd bókaforlaga var rætt við Kristján B. Jónasson hjá Eddu - miðlun &
útgáfú og Snæbjörn Arngrímsson hjá Bjarti. Pétur Gunnarsson og Jóhanna
Þráinsdóttir töluðu fyrir hönd þýðenda en Snæbjörn lagði þar einnig orð í
belg. Ljóðaþýðendur voru þeir Kristján Arnason og Jón Kalman Stefánsson
en þeir höfðu einnig þýtt annarskonar efni sem nýttist við úttekt annarra
flokka þýðinga. Ritnefnd þýðingatímaritsins Jóns á Bœgisáí, þau Franz Gísla-
son, Guðrún Dís Jónatansdóttir og Sigurður A. Magnússon ásamt Astráði
Eysteinssyni töluðu fyrir hönd gagnrýnenda. Andri Snær Magnason, Pétur
Gunnarsson og Jón Kalman Stefánsson deildu með okkur reynslu sinni sem
höfúndar verka sem hafa verið þýdd. Viðtölin voru að meðaltali um einn og
hálfur tími og lagðir voru fastir spurningalistar fýrir hvern flokk. Einnig voru
tekin stutt viðtöl við 10 lesendur sem valdir voru af handahófi nærri sölu-
stöðum lesefnis og þeir spurðir um viðhorf sín til þýðinga og gæðamat þeirra
í þessum efnum.
Hlutfall þýðinga af útgefnu efni í flokki fagurbókmennta er mjög mis-
munandi eftir forlögum og árum. Hjá Eddu er um það bil 20% útgefins
á . JJay/óá - Þegar stríð að stríðinu verður
53