Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Blaðsíða 26

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 201122
sig hafa minni stjórn á vinnuhraða sínum samanborið við fyrri
rannsókn (Herdís Sveinsdóttir o.fl., 2003). Vísbendingar voru
um aukningu á einkennum tilfinningaþrots á lyflækningasviði
I en það mældist svipað á skurðlækningasviði og í síðustu
rannsókn (Gunnarsdóttir o.fl., 2009). Vinnuálag mældist einnig
mun meira á lyflækningasviðinu en skurðlækningasviðinu
og samræmdist það fyrri rannsóknum um tengsl við kulnun
(Gunnarsdóttir o.fl., 2009; Kramer o.fl., 2011).
Erlendis hefur verið sýnt fram á að kulnun meðal
heilbrigðisstarfsfólks fari vaxandi (McHuch o.fl., 2011) og er
full ástæða til að ætla að það geti einnig gerst hér á landi og
þá sérstaklega í ljósi niðurskurðar og breytinga á starfsumhverfi
LSH og annarra heilbrigðisstofnana á allra síðustu árum. Þar
sem starfsemi LSH hefur nú verið settar enn þrengri skorður
frá því rannsóknin var framkvæmd bendir margt til þess að nú,
ekki síður en áður, sé mikilvægt að beina sjónum að vinnuálagi
hjúkrunarfræðinga, sem og annarra starfsmanna spítalans. Því
er rík ástæða til þess að fylgja þessum rannsóknarniðurstöðum
eftir og styrkja enn frekar verndandi þætti starfsumhverfisins.
Ályktanir
Þessi rannsókn beindi sjónum að mati hjúkrunarfræðinga
á bráðalegudeildum skurð­ og lyflækningasviðs I á LSH
á sálfélagslegum áhrifaþáttum í starfsumhverfi þeirra vorið
2008. Þrátt fyrir að breytingar hafi orðið á rekstrarlegu
umhverfi heilbrigðisþjónustunnar síðan rannsóknin fór fram eru
hér á ferðinni mikilvægar upplýsingar um sterka áhrifaþætti
starfsumhverfis. Niðurstöður gefa vísbendingar um að vinnuálag
hjúkrunarfræðinga á LSH fari vaxandi, faglegt sjálfræði þeirra
fari minnkandi og einkenni um kulnun aukist. Hér má greina
ákveðna ógn við velferð starfsfólks og sjúklinga og því
mikilvægt að vinna bót á starfsumhverfi hjúkrunarfræðinga
til að koma í veg fyrir hin neikvæðu áhrif. Jákvæðu skilaboð
rannsóknarinnar eru stuðningur sem hjúkrunarfræðingar fá frá
samstarfsfólki og stjórnendum. Stuðningur í vinnu getur dregið
úr áhrifum vinnuálags og haft verndandi áhrif á líðan starfsfólks.
Samskipti sem fela í sér virðingu, stuðning og hvatningu eru
dýrmæt fyrir árangur heilbrigðisþjónustunnar og efla velferð
starfsfólks og sjúklinga.
ÞAKKIR
Höfundar þakka þátttakendum, deildarstjórum, framkvæmda­
stjóra hjúkrunar og siðanefnd stjórnsýslurannsókna á LSH fyrir
að greiða götu rannsóknarinnar. Einnig eru vísindasjóði Félags
íslenskra hjúkrunarfræðinga og vísindasjóði LSH færðar þakkir
fyrir styrki til rannsóknarinnar. Hólmfríði Gunnarsdóttur, Kristni
Tómassyni, Þórdísi Katrínu Þorsteinsdóttur og Elínu Heiði
Gunnarsdóttur er þakkaður yfirlestur og ráðleggingar.
HEIMILDIR
Aiken, L. H., Clarke, S. P.og Sloane, D. M. (2002). Hospital staffing,
organization, and quality of care: cross­national findings. International
Journal for Quality in Health Care, 14 (1), 5­13. doi: 10.1093/
intqhc/14.1.5
de Jonge, J., van Vegchel, N., Shimazu, A., Schaufeli, W. og Dormann, C.
(2010). A longitudinal test of the demand­control model using specific
job demands and specific job control. International Journal of Behaviour
Medicine, 17 (2), 125­133. doi: 10.1007/s12529­010­9081­1
Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F. og Schaufeli, W. B. (2000).
A model og burnout and life satisfaction amongst nurses. Journal of
Advanced Nursing, 32(2), 454­464.
Elísabet Guðmundsdóttir, Kristlaug H. Jónasdóttir og Helga H. Bjarnadóttir
(2007). Mönnun hjúkrunar á Landspítala. Niðurstaða úttektar 2007.
Reykjavík: Hag­ og upplýsingasvið Landspítalans.
Gunnarsdóttir, S., Clarke, S., Rafferty, A. M. og Nutbeam, D. (2009). Front­
line management, staffing and nurse–doctor relationships as predictors
of nurse and patient outcomes. A survey of Icelandic hospital nurses.
International Journal of Nursing Studies, 46, 920–927. doi: 10.1016/j.
ijnurstu.2006.11.007
Hayes, L. J. o.fl., (2006). Nurse turnover: A literature review.
International Journal of Nursing Studies, 43, 237­263. doi:10.1016/j.
ijnurstu.2005.02.007
Herdís Sveinsdóttir, Hólmfríður K. Gunnarsdóttir og Hildur Friðriksdóttir
(2003). Könnun á heilsufari, líðan og vinnuumhverfi hjúkrunarfræðinga.
Reykjavík: Vinnueftirlitið og Rannsóknarstofnun í hjúkrunarfræði.
IOM (2010). The Future of Nursing: Leading Change, Advancing Health.
Washington, DC: Institute of medicine of the national academies.
Karasek, R. og Theorell, T. (1990). Healthy work, stress, productivity,
and the reconstruction of working life. New York: Basic Books Inc.
Publishers.
Kramer, M., Maguire, P., og Brewer, B. (2011). Clinical nurses in Magnet
hospitals confirm productive, healthy unit work environments.
Journal of Nursing Management, 19(3), 5–17. doi: 10.1111/j.1365­
2834.2010.01211.x
Kristinn Tómasson, Hildur Friðriksdóttir, Ása G. Ásgeirsdóttir, Haukur
Hjaltason, Þorsteinn Blöndal, Ólöf Sigurðardóttir og Jón Högnason
(2003). Rannsókn á vinnu og vinnuumhverfi lækna. Reykjavík:
Vinnueftirlitið og Læknaráð Landspítala­háskólasjúkrahúss.
Landspítali háskólasjúkrahús (2010). Könnun á starfsumhverfi starfsmanna
Landspítala 2010. Heildarniðurstöður. Sótt 29. júní 2011 á http://
landspitali.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=27354
Laschinger, H. K. S., Wong, C. A. og Greco, P. (2006). The Impact of Staff
Nurse Empowerment on Person­job Fit and Work Egagement/Burnout.
Nursing Administration Quarterly, 30 (4), 358­367.
Lindström, K., Elo, A., Skogstad, A., Dallner, M., Gamberale, F., Hottinen,
V., Örhede, E. (2000). User´s Guide for the QPS Nordic. General
Nordic Questionnaire for Psychological and Social Factors af Work.
Copenhagen: Nordic Counsil of Ministers.
Lög um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum nr. 46/1980.
Maslach, C., Jackson, S. E. og Leiter, M. P. (1996). Maslach Burnout
Inventory Manual (3. útgáfa). Palo Alto: Consulting Psychologists Press,
Inc.
McHugh, D., Kutney­Lee, A., Cimiotti, J. P., Sloane, D. M. og Aiken, L.
(2011). Nurses' widespread job dissatisfaction, burnout, and frustration
with health benefits signal problems for patient care. Health Affairs, 30(2),
202–210. doi:10.1377/hlthaff.2010.0100.
Ómar H. Kristmundsson (2007). Könnun á starfsumhverfi ríkisstofnana 2006.
Niðurstöður. Reykjavík: Fjármálaráðuneytið.
Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. og Maslach, C. (2009). Burnout: 35 years of
research and practice. Career Development International, 14 (3), 204­
220. doi: 10.1108/13620430910966406.
Sigrún Gunnarsdóttir (2006). Quality of working life and quality og care in
Icelandic hospital nursing. Reykjavík: Rannsóknarstofnun í hjúkrunarfræði
við Háskóla Íslands og Landspítala­háskólasjúkrahús.
Svava Þorkelsdóttir (2007). Áhættumat starfa: vinnuumhverfi stjórnenda
innan hjúkrunar á Landspítala-háskólasjúkrahúsi. Óbirt MS ritgerð:
Háskóli Íslands.
Sveinsdóttir, H. og Gunnarsdóttir, H. (2008). Predictors of self­assessed
physical and mental health of Icelandic nurses: Results from a national
survey. International Journal of Nursing Studies, 45, 1479–1489.
Theorell, T. (2002). To be able to exert control over one´s own situation:
A necessary condition for coping with stressors. Í Quick, J. C. og
Tetrick, L. E. (ritstj.), Occupational Health Psychology (bls. 201­219).
Washington, DC: American Psychological Association.
van Bogaert, P., Clarke, S., Roelant, E., Meulemans, H. og van de Heyning,
P. (2010). Impacts of unit­level nurse practice environment and
burnout on nurse­reported outcomes: a multilevel modelling approach.
Journal of Clinical Nursing, 19, 1664–1674. doi: 10.1111/j.1365­
2702.2009.03128.x
Westbrook, J. I., Woods, A., Rob, M. I., Dunsmuir, W. T. og Day, R. O.
(2010). Association of interruptions with an increased risk and severity of
medication administration errors. Archives of Internal Medicine, 170 (8),
683­690.