Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Blaðsíða 18

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 201114
Siðfræði
Vísindasiðanefnd (05/117 og 05/118), siðanefnd Landspítala
(46/2005) og Persónuvernd (2008/289) veittu leyfi fyrir
rannsókninni. Ávinningur sjúklinga var enginn og rannsóknin
hafði engin áhrif á þjónustu við sjúklinga þar sem einungis
var unnið með gögn úr sjúkraskrám sem höfðu verið gerð
ópersónugreinanleg.
Framkvæmd
Hjúkrunargreiningar, sem hjúkrunarfræðingar höfðu skráð,
varðandi þrýstingssár og byltur eða hættu þar á voru fundnar
í tveimur skrefum. Fyrst voru valdar hjúkrunargreiningar í
sjúkraskrám allra sjúklinga í úrtakinu sem lutu að húð eða
sárum eða að byltum, dettni, skaða eða áverka og skráð
hjúkrunarmeðferð skoðuð og metin með tilliti til þess hvort
hún beindist að þrýstingssárum, byltum (dettni) eða hættu
þar á. Því næst var leitað að hjúkrunarmeðferð sem laut
að þrýstingssárum (forvörnum eða meðferð) eða byltum
(forvörnum eða meðferð) í öllum sjúkraskrám og skráð
hjúkrunargreining þannig valin. Seinna skrefinu var ætlað að
tryggja að allar hjúkrunargreiningar sem hugsanlega hefðu
verið skráðar fyndust.
Tölfræðileg úrvinnsla
Við úrvinnslu gagna var notuð lýsandi tölfræði, s.s. tíðni,
meðaltal og staðalfrávik. Óháð t­próf var notað til að finna
hvort marktækur munur væri á úrtaki milli ára (aldri sjúklinga
og legudagafjölda). Marktæknimörk voru miðuð við p=0,05. Öll
úrvinnsla var gerð í SPSS útg. 17.0.
NIÐURSTÖÐUR
Inniliggjandi sjúklingar í úrtaki áranna tveggja (2004 og 2005)
voru áþekkir út frá aldri og meðal legudagafjölda og munur
milli áranna ekki marktækur (tafla 1). Bæði árin voru fjórar
hjúkrunargreiningar notaðar hjá 43 sjúklingum hvort ár um
sig til að skrá hættu á þrýstingssárum hjá sjúklingum eða
þeim sem voru með þrýstingssár, sem samsvarar því að
20,4% sjúklinga hafi verið í hættu að fá þrýstingssár eða verið
með þrýstingssár árið 2004 og 21,9% árið 2005. Skráðar
greiningar voru: hætta á veiklun húðar, veikluð húð, vefjaskaði:
sár og hætta á fylgikvillum rúmlegu (tafla 2). Greiningin hætta
á skaða við legu vegna skurðaðgerðar fannst ekki í skráðum
gögnum. Langalgengasta hjúkrunargreiningin fyrir þrýstingssár
eða hættu þar á var veikluð húð (37/30:2004/2005). Ekki var
unnt að greina þá sjúklinga sem höfðu fengið þrýstingssár frá
þeim sem einungis höfðu áhættuþætti þrýstingssára út frá
hjúkrunargreiningum eða meðferð í hjúkrunarskrá sjúklinganna.
Árið 2004 voru þrjár hjúkrunargreiningar, hætta á byltu, trufluð
skyntilfinning og bráðarugl, notaðar fyrir 26 (12,3%) sjúklinga
í byltuhættu eða sem höfðu dottið. Fimm hjúkrunargreiningar
voru notaðar til að skrá hættu á byltu hjá 23 (11,7%)
sjúklingum árið 2005. Þær voru: hætta á byltu, hætta á skaða,
skert göngugeta, trufluð skyntilfinning og bráðarugl (tafla 3).
Langalgengasta hjúkrunargreiningin fyrir byltur eða hættu þar á
var hætta á byltu (24/16:2004/2005). Ekki var unnt að greina þá
sjúklinga sem höfðu dottið frá þeim sem voru í byltuhættu út frá
hjúkrunargreiningum eða meðferð í hjúkrunarskrá sjúklinganna.
UMRÆÐA
Athygli vekur að engin greininganna sem tengjast þrýstingssárum
lýsa með ótvíræðum hætti að um þrýstingssár eða hættu
þar á sé að ræða. Allar tengjast þessar hjúkrunargreiningar
húð eða vefjum með beinum eða óbeinum hætti, en þó síst
Tafla 1. Aldur og meðallegudagafjöldi sjúklinga í úrtaki.
2004 2005 Marktæknia
Fjöldi 211 196
Aldur (SD) spönn 71.6 (17,4) 18­97 72.8 (15,0) 20­97 e.m
Meðallegudagafjöldib (SD) spönn 43 (87,8) 2­735 43 (79,0) 2­681 e.m.
a e.m.= ekki marktækt
b Sjúklingar sem höfðu legið inni skemur en 2 daga voru ekki með í útreikningi á meðallegudagafjölda
Tafla 2. Skráðar hjúkrunargreiningar og ­meðferð fyrir sjúklinga í
hættu á að fá þrýstingssár eða sem voru með þrýstingssár.
2004 2005
n=211 n=196
n (%) n (%)
Veikluð húð 37 (17,5) 30 (15,3)
Varnir gegn myndun þrýstingssára 24 11
Eftirlit með húð 32 28
Sárameðferð/ húðmeðferð 15 7
Hætta á veiklaðri húð 2 (0,9) 5 (2,6)
Varnir gegn myndun þrýstingssára 2 2
Eftirlit með húð 1 4
Sárameðferð/ húðmeðferð 1 3
Fyrirbygging fylgikvilla rúmlegu/hagræðing 1 0
Vefjaskaði ­ sár 3 (1,4) 7 (3,6)
Varnir gegn myndun þrýstingssára 0 5
Eftirlit með húð 3 4
Sárameðferð 3 4
Hætta á fylgikvillum rúmlegu 1 (0,5) 1 (0,5)
Varnir gegn myndun þrýstingssára 1 0
Eftirlit með húð 0 1
Fyrirbygging fylgikvilla rúmlegu/hagræðing 1 1
Hjúkrunargreiningar alls 43 (20,4) 43 (21,9)
Hjúkrunarmeðferð alls 84 70