Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2011, Qupperneq 35

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 87. árg. 2011 31
Mynd af B-lifrarbólguveirunni
tekin í rafeindasmásjá.
St. Olavssjúkrahúsið í Þrándheimi.
„fara í sárið“ eins og hún orðar það en
huggar sig þá við að hún verður að telja
sig heppna að fá yfirhöfuð að vera á
skurðstofu. Hún segist vera mjög ánægð
með að hafa gert veirusmit sitt opinbert
og þar með er hún laus við allt leynimakk
og umtal eða spurningar um af hverju
hún vilji ekki standa við skurðarborðið í
aðgerðum.
Meðferðin var löng og ströng og óvíst er
hvort hún hefur gert gagn. „Ég hafði sjálf
samband við smitsjúkdómadeild til þess
að ræða um meðferðina við C­lifrarbólgu.
Læknirinn minn tjáði mér að meðferðin
myndi taka um eitt ár. Aukaverkanir voru
margar og litlar líkur á að meðferðin
myndi gera gagn. Ég ræddi þetta við
fjölskylduna og við skurðlækni á öðru
sjúkrahúsi en hann hafði smitast nokkrum
árum fyrr. Þessi læknir ráðlagði mér að
fara í meðferð. Þá hefði ég að minnsta
kosti gert það sem ég gat en ég myndi
sjá eftir því ef ég færi ekki í meðferð og
myndi svo veikjast,“ segir Inger.
„Lyfin gerðu mig veika, þetta var eins og
að ganga í gegnum krabbameinsmeðferð.
Eftir viku fór ég að fá einkenni eins
og höfuðverk, hita, slappleika og
magaverk. Þetta stóð í 11 mánuði. Ég
gat lítið stundað vinnu en reyndi þó.
Ef ég gat fór ég í vinnu á föstudögum
á starfsmannafund og reyndi svo að
gera eitthvað smáræði. Þetta gerði ég
allan tímann meðan ég var veik og það
hjálpaði mér mjög mikið,“ segir hún.
Henni fannst mjög mikilvægt að halda
tengslum við vinnustaðinn og ekki skrá
Samtals er vitað um fimm veirur sem
valda lifrarbólgu. Þær eru auðkenndar
með stöfunum A-E.
A-lifrarbólga er „ferðamannaveiki“ sem
auðvelt er að fá í útlöndum. Einkenni
eru uppköst og niðurgangur en veikin
gengur yfirleitt yfir á nokkrum dögum
eða vikum.
B-lifrarbólga smitast með blóði. Bóluefni
hefur verið til síðan 1986. Landlæknir
mælir með að heilbrigðisstarfsfólk,
sem kemst í snertingu við blóð og
blóðhluta, sé bólusett og einnig börn
smitaðra, fólk í blóðskilun, fólk sem þarf
tíðar blóðgjafir, samkynhneigðir karlar,
sprautuefnafíklar og fólk í sambýli með
einstaklingum með B-lifrarbólgu.
C-lifrarbólga smitast einnig með blóði.
Hún er ekki eins algeng og ekki er til
bólusetning við henni. Á seinni árum
hefur C-lifrarbólga breiðst mikið út hér
á landi meðal sprautufíkla.
Lítið er vitað um lifrarbólgu af D- og
E-gerð.
Lifrarbólga af völdum veira
sig úr vinnu. „Þá er svo miklu auðveldara
að koma aftur eftir veikindin því þá hefur
maður aldrei verið í burtu. Ég fór í grænu
fötin og hafði með mér nesti þegar ég fór
í vinnu á föstudögum.“ Þegar hún byrjaði
svo aftur að vinna eins og venjulega
fannst samstarfsmönnunum það ekkert
tiltökumál.
Inger telur að það hljóti að vera mjög erfitt
að vera í burtu í heilt ár án þess að halda
tengslum við vinnufélaga, stjórnendur og
það sem er að gerast á vinnustaðnum. „Því
segi ég við alla sem eru með langvinnan
sjúkdóm – reynið að fara í vinnu, þó ekki
sé nema til að koma við og sýna sig. Ég
held að margir uppgötvi smám saman
hversu mikilvægt þetta er.“
„Núna líður mér vel. Ég er áfram með
veiruna, ég hef eiginlega eins mikið af
veirunni í líkamanum og fyrir meðferðina.
En ég lifi eðlilegu lifi, fer í göngutúra og á
skíði, ég er virk kona. Ég hugsa ekki um
þetta daglega en auðvitað kemur það
fyrir þegar ég er í vinnu og er að horfa
á stórar aðgerðir að mig langar að „fara
í sárið“. Svona er þetta bara og ég hef
sætt mig við það.
Það er kannski boðskapur minn að ef
maður stingur sig eigi að láta athuga
það strax. Það er mikilvægt að hafa
það á skrá að maður hefur smitast í
vinnu,“ segir Inger. Í Noregi er talsvert
auðveldara en til dæmis á Íslandi að fá
slíkt smit viðurkennt sem atvinnusjúkdóm.