Þjóðmál - 01.06.2012, Blaðsíða 68

Þjóðmál SUmAR 2012 67
R óbinson Krúsó þurfti ekki að leiða hugann að stjórnspeki á meðan hann
dvaldist einn á eyðieyju . Ýmis viska og
kunnátta er mikilvæg til að lifa og þrífast
einn í náttúrunni, en þekking á því skipulagi
sem gerir samlíf fólks mögulegt, farsælt og
hamingjuríkt er eðlilega undanskilin í þess
konar umhverfi . Ekki fyrr en Frjádagur
steig fæti á eyjuna skipti slík þekking
máli: hagsmunaárekstrar gátu orðið þegar
tvær manneskjur deildu landrými eyj unn­
ar og auðlindum hennar . Því fleiri sem
hefðu sest að á eyjunni, því flóknari hefðu
úrlausnarefnin orðið — og skýrar samfélags­
reglur verða sérstaklega brýnar þegar gæði
náttúrunnar eru af skornum skammti, eins
og jafnan er raunin .
A llir stjórnspekingar leita lausna á vanda málum sem óhjákvæmilega fylgja
mann legu samlífi . Frjálshyggjan — sem hér
er notað sem samheiti róttæks kapítal isma í
sam ræmi við almenna mál venju — er teg­
und af stjórnspeki sem grund vallast fyrst
og fremst á séreignarrétti. Stjórn spekingar
frjáls hyggjunnar telja eign ar réttar skipulag
vera bestu lausnina á sam félags vand anum
og þeir rökstyðja þá niður stöðu ýmist með
vísan til hag kvæmni, rét t lætis eða fars­
ældar . Frið helgi eignar réttar, samnings frelsi
og mann helgi eru mikilv ægustu grunn­
reglurnar að mati frjáls hyggju manna —
reglur sem eru ekki aðeins skyn sam legar út
frá hagrænu sjónar horni, heldur eru einnig
horn steinar ofbeldis lausr ar samfélagsgerðar,
það er að segja sam félags þar sem öll
samskipti byggjast á frjálsu samn ingssam­
bandi, þar sem einhliða vald beitingu og
þvingunum er úthýst .
Þeir frjálshyggjumenn sem eru ein ­dregnastir í afstöðu sinni og samkvæm­
astir sjálfum sér telja að bókstaflega allt land
eigi að vera í einkaeigu, þar á meðal vegir,
og að jafnvel dómstólar, löggæsla og land­
varnir eigi að helgast af frjálsum samningum
eins og önnur mikilvæg samfélagsþjón usta .
Stjórn skipanin, sem hér er lýst, gengur und­
Ásgeir Jóhannesson
Innflytjendastefna
frjálshyggjunnar
Eiga landamæri að vera opin?