Þjóðmál - 01.06.2012, Blaðsíða 96

Þjóðmál SUmAR 2012 95
krafta verks“ á Íslandi . Dagblöð í London og
New York hefðu lýst íslenska fjármálakerf­
inu eins og einni stórri fjölskyldu sem hefði
lát ið ótrúlega mikið fjármagn flæða milli
fjöl skyldu meðlima og leitt það til samfélags
af skipta leysis (laissez­faire society) . Við þetta
kerfi hefði síðan bæst pólitísk greiða semi sem
skapaði hættu fyrir þjóðina alla .
Við athugun sína kannaði Daniel Chartier
skipulega það sem sagði um bankahrunið á
Íslandi í níu blöðum, greinafjöldi um Ísland
er innan sviga: The New York Times (75), Le
Devoir (40) í Québec, The International Herald
Tribune (30) í París, The Financial Times
(400) í London, The Herald (30) í Glasgow,
The Globe and Mail (170) í
Toronto, The Australian (70)
í Sydney, Le Monde (110) í
París, The Guardian (500) í
London .
Fyrir utan þessi níu blöð
gerir höfundur grein fyrir
um 30 öðrum miðlum sem
hann skoðaði við rannsókn
sína . Þar koma dagblöð,
tímarit, fréttastofur, útvarps­
stöðvar og vefmiðlar við
sögu og spanna miðlarnir
yfir hinn vestræna heim auk
Rússlands . Alls segist hann
hafa haft um 3 .000 greinum
úr að moða . Þær spanni einkum október
og nóvember 2008 . „Fyrir land eins og
Ísland sem sagt er að gegni „smávægilegu“
hlutverki í hnattrænu samhengi er þessi
fjöldi greina til marks um alltof mikla
umræðu sem laskaði ímynd landsins sem
hafði verið fáguð af þolinmæði um langt
árabil,“ segir Chartier .
Hann segir einnig:
Kreppan á Íslandi leiddi til fjölmiðla fár viðr­
is, skæðadrífu greina, orðróms, skýringa, frá­
sagna, skoðana o .s .frv . sem færðu ástandið
í dramatískan búning, einkum með því að
grip ið var til hamfaralýsinga . Þessar sviðs­
mynd ir sköpuðu að lokum „íslensku krepp­
unni“ eigið sagnagildi, til varð fljót daglegra
frá sagna í fjölmiðlum um heim allan sem
varð að breiðri og lifandi kviku sem byltist
áfram . Í öllu um rótinu virtist lágvær rödd
Ís lands — ríkis stjórn ar innar, viðskiptalífsins
og fólksins — aðeins þjóna þeim tilgangi að
auka á harmrænt eðli sög unnar . Þegar landið
var sýnt í gegnum alltof sterk sjóngler gjör­
breyttist ímynd þess skyndi lega án þess að
þjóðin fengi við neitt ráðið .
Í bókinni færir Chartier rök fyrir þessari
skoð un sinni með því að vísa til alls þess
fjölda greina sem áður er
nefnd ur . Bókin skipt ist í
fimm meginkafla: Fjöl­
miðla krepp an; Eignir í
hættu; Gjaldþrot; Um heim­
urinn og Niður lægt land .
Það er sérstakt viðfangs­
efni og verðugt að greina
allt það sem fram kemur í
bók inni, sleggjudómana
og hrak spárnar, í ljósi þess
sem síðan hefur gerst og við
þekkj um á líðandi stundu .
Þótt ekki sé eins mikið
skrifað um Ísland nú og á
þessum örlagaríku tímum
er þó furðulega oft minnst á stöðu ís ­
lenskra efnahagsmála og viðbrögðin við
bankahruninu í október 2008 enn þann
dag í dag . Nú er það þó almennt ekki gert
með vísan til þess að Íslendingar séu á
vonar völ heldur hins að þeim hafi á ótrú­
lega skömmum tíma tekist að snúa vörn í
sókn . Þar ráði mestu að réttar ákvarðanir
hafi verið teknar á hinum örlagaríku
dögum í október 2008 .
Vissulega má til sanns vegar færa að
Chartier hafi rétt fyrir sér, að Ísland hafi
glatað sakleysi sínu gagnvart umheiminum