Þjóðmál - 01.06.2012, Blaðsíða 48

Þjóðmál SUmAR 2012 47
Í þessu uppgjöri vega tveir liðir langþyngst .
Annars vegar hlutafjáreign búanna í nýju
bönk unum og hins vegar skuldabréf Lands­
bankans sem gefið var út í tengslum við
yfirfærslu eigna frá gamla bankanum til
þess nýja og erlendir kröfuhafar gamla
bankans eiga . Þannig nam fjárhæð skuldar
Landsbankans við þrotabú gamla bankans
338 milljörðum króna um síðustu áramót
samkvæmt ársreikningi hans . Svo heppi lega
vill til að erlend lausafjárstaða Lands bank­
ans er sterk og fyrstu höfuðstóls afborg anir
af láninu eru ekki fyrr en 2014 .13 Bréfin eru
með lokagjalddaga í október 2018 . Þetta
gefur ákveðið svigrúm til endurfjár mögn­
unar skuldabréfsins þannig að dreifa megi
greiðslunum á lengri tíma .
Ef skuldabréf Landsbankans yrði endur­
fjármagnað og bú bankanna seldu hluti
sína í Arion banka og Íslandsbanka fyrir er­
lend an gjaldeyri væri ekki ástæða til að ætla
að það sem eftir stæði ylli greiðslujafnaðar­
vanda, eins og bent er á í nýjasta hefti Pen­
inga mála . Eðlilegt er að gengið sé til samn­
inga við slitastjórnirnar um fyrirkomu lag
við sölu bankanna .14 Samningsaðilar hafa
allir hag af slíkum samningum .
Þetta væru nægjanlegar aðgerðir gagn­
vart þrotabúunum en e .t .v . ekki nauð syn­
legar . Endurfjármögnun skulda bréfs Lands ­
bankans þarf tæplega að liggja fyrir áður
en gjaldeyrishöft eru afnumin . Nauð syn­
legt er á hinn bóginn að aðgangur mikil­
vægra innlendra aðila að alþjóðlegum fjár­
magnsmörkuðum opnist áður en að því
kemur .15 Í þeim efnum munu efnahags­
13 Sjá skýringar 20, 21, 68 og 69 við ársreikning Lands­
bankans fyrir árið 2011 .
14 Áætlun SA leggur til að gengið verði til samninga við
slitastjórnir gömlu bankanna um að þær selji 75% af
eignarhlutum sínum í gömlu bönkunum gegn greiðslu í
erlendum gjaldeyri .
15 Önnur erlend lán innlendra fyrirtækja og stofnana þarf
að endurfjármagna og í reynd mætti rétt eins telja þau til
„snjóhengjunnar“ sem og krónueign óþreyjufullra innlendra
eigenda .
aðstæð ur erlendis hafa áhrif en þó má full­
yrða að trúverðug efnahagsstefna hérlendra
stjórnvalda muni ráða mestu .
Hvað varðar sölu kröfuhafa á hlutum í
Arion banka og Íslandsbanka er rétt að hafa
hugfast að verulegir möguleikar eru í rekstri
bankanna . Vænta má aukinnar arðsemi
eftir því sem eiginfjárhlutfall kemst í eðli­
legra horf, úrlausnarmálum vegna vanda
fyrirtækja og einstaklinga fækkar, frekar er
hagrætt í rekstri bankanna og vöxtur færist
í efnahagslífið . Óvíst er að allir kröfuhafar
telji það þjóna hagsmunum sínum að losa
sig við slíka eign ef þeir eiga kost á að halda
henni sérstaklega . Mögulegt er að leita eftir
nánari upplýsingum um hug kröfuhafa
í þessum efnum . Skráning bankanna á
markað fyrir afnám gjaldeyrishafta sam­
hliða sölu á hlut ríkisins auðveldaði jafn­
framt aðkomu nýrra erlendra fjárfesta að
bönk un um . Þannig væri hægt að fá inn
erlent fjármagn jafnvel þótt enginn einn
erlendur aðili hefði áhuga á því að taka við
bönkunum . Þegar ríkið ákveður að minnka
hlut sinn í Landsbankanum gætu jafn­
framt verið tækifæri til gjaldeyrisöflunar .
Mörg önnur tækifæri eru til öflunar gjald­
eyris sem ekki verða rakin hér en þau velta
mjög á viðhorfi stjórnvalda til erlend rar
fjár festingar og stefnu í auðlinda málum .
Þá álít ég hættulaust að nota nokkra tugi
milljarða gjaldeyrisvarasjóðsins til að liðka
fyrir afnámi hafta ef þörf krefur .
Líkt og með aflandskrónurnar tel ég
óraun sætt að ætla að festa krónueignir
kröfu hafa gömlu bankanna eftir að höftum
er aflétt að öðru leyti vegna möguleikans á
sniðgöngu . Miðað við fyrirliggjandi gögn
er líklegra að uppgjör föllnu bankanna
verði flöskuháls í afnámsferlinu en losun
aflandskróna . Engu að síður virðast ágætar
horfur á því að útistandandi atriði vegna
uppgjörs þrotabúa gömlu bankanna þurfi
ekki að tefja afnám gjaldeyrishafta að ráði .