Þjóðmál - 01.06.2012, Blaðsíða 81

80 Þjóðmál SUmAR 2012
til vegs og virðingar á ný í heiminum í
flóknu samspili .
Evrópusambandið er ekki þjóðríki og
getur aldrei orðið það því borgarar þess
hafa og eiga ekki með sér sam eigin­
leg mark mið, tilgang eða siðferði . Evrópu ­
sambandið getur því aldrei orðið þjóð ríki á
borð við Bandaríki Norður­Ameríku sem
er „ein ósundranleg þjóð undir Guði“,
eða eins og þar stendur: „one nation,
indivisible, under God“ . Evrópu sam­
bandið getur heldur aldrei orðið sambands­
ríki eins og Bandaríki Norður­Ameríku .
Það hefur enga demos og ekkert telos né
ethos . Það mun og er þegar að þróast í átt
að fyrirkomulagi sem minnir á heims­ eða
keisaraveldi að ríkisupp bygg ingu, eða eins
konar sovétríki nútímans .
Litlu ríkin, sem gengu í sambandið,
verða eins og öll smáríki sem lent hafa
innan keisaravelda og sovétríkja —
ekkert . Þau verða „ekkert“ í sovét banda­
ríkjum Evrópu . Þetta blasir við okkur á
degi hverjum þessi árin . Engar lausnir
á þeim hrikalegu vandamálum sem sjálf
tilvist Evrópusambandsins hefur skapað
á meginlandinu munu rúmast innan
ramma lýðræðislegs stjórnar­ og réttarfars .
Og það er ekki á öðru von . Engin önnur leið
hefur nokkurn tíma verið í „pakkanum“ .
Lögin í velmegandi þjóðríki verða því
bráðnauðsynlega að grundvallast á engil­
sax neskri heimspeki og hefð, sett af
þinginu og framkvæmd til verndar okkur
fólkinu í þjóðríkinu en ekki öfugt; lögin
mega ekki vera samin, sett og fram kvæmd
fyrst og fremst til verndar ríkis vald inu,
valds yfirvalda eða yfirríkisveldis, eins og
til dæmis Evrópu sambandinu .
Tvö dæmi
Taka má tvær öndverðar meginstefnur (main policies) beggja vegna Atlants­
hafsins til að útskýra dæmi um byggða­
stefnu:
a) Bandaríki Norður­Ameríku: Megin­
stefn an undir stjórn George Bush hins
yngra var að miklum hluta til byggð á þeirri
hugsun, löngun og knýjandi þörf að sem
flestir Bandaríkjamanna (demos) gerðust
eins konar hlut­ eða hagsmunaaðilar
(stakeholders) í sjálfu þjóðríki sínu . Að
„hlutabréfaeign“, ef svo má að orði komast,
borgaranna í þjóðríki sjálfra sín væri ekki
aðeins nátengd uppsprettu svitadropanna
á enni þeirra í formi launaseðla . Tenging
fólksins við þjóðríkið þyrfti að verða
dýpri . Slíkt væri ástandið orðið í þróun
heimsins að þessarar stefnu væri þörf, því
að Bandaríkin væru stödd á erfiðu, en
tímabundnu, breytingaskeiði í tilvistar­
sögu sinni (existential transition period)
sem krefðist sterkari grundvallarþátttöku
þorra almennings í tilvist þjóðríkis sjálfs
sín . Bandaríkjunum hefur alltaf tekist
að umbylta sér þannig þau gætu verið
áfram land hinna „engilsaxnesku­frjálsu“
í heim inum . Umbyltingin yfir í myndun
þjóð ríkis Bandaríkjamanna tókst . Um­
bylt ing Bandaríkjanna yfir í land búnaðar­
veldi tókst líka með miklum ágætum og
umbylting þeirra yfir í iðnaðar­ og fram­
leiðsluveldi tókst einnig afar vel . „Made in
USA“ kannast ennþá margir við . En hér
þurfa menn að muna að þessi þróun var
engan veginn sjálfgefin . En hún tókst vel
af því að Bandaríkin eru þjóðríki . Tryggðin
við fánalitina er svo sterkt afl . En eins og
margir vita hefur framleiðslugeiri landsins
að miklu leyti verið fluttur úr landi . Og
það er stórt vandamál sem Bandaríkin
hafa ekki enn getað fundið haldbæra
lausn á . Þjóðríki „hinna frjálsu“ þolir ekki
til langframa slíkt brotthvarf, því það eru
ekki einungis hin „lélegu störf“ sem hafa
flust á brott — eins og lengi var reynt