Þjóðmál - 01.03.2014, Blaðsíða 14

Þjóðmál voR 2014 13
Algengt var að menn lærðu þá utan að . „Ef
þú kannt Passíusálmana verður þér aldrei
orða vant í lífinu, hvorki í gleði né sorg,“
sagði gömul fóstra við fimm ára barn undir
lok 19 . aldar . Barnið lærði sálmana og
sagðist sem öldruð kona aldrei hafa orðið
orðfall . Í Passíusálmunum er lífsviskan og
sið fræðin, huggunin og heilræðin, bænin og
trúarstyrkurinn, orð kynngin og málsnilldin
í ótal spakmælum, sem fólk hafði á hraðbergi
í dagsins önn og fylgdu kynslóðunum frá
vöggu til grafar .
Passíusálmarnir eru lesnir í Ríkisútvarp­
inu daglega á föstunni og þykir heiður
að vera valinn til að lesa þá, enda mikið
hlustað og fólk hefur einatt sterkar skoðanir
á því hvernig það er af hendi leyst . Eins eru
Passíu sálmarnir lesnir í mörgum kirkjum á
föstunni, sérstaklega á föstu daginn langa,
og þar koma að ungir sem gamlir, háir sem
lágir . Enn í dag sækja tónskáld og aðrir
listamenn til þeirra innblástur í list sköpun
sinni og ótal margir leita þar huggunar og
leiðsagnar í lífi sínu .
Passíusálmarnir hafa verið þýddir á ýmis
erlend tungumál . Þegar á 18 . öld voru
þeir þýddir á latínu og snemma á 20 . öld
var gefin út ensk þýðing á hluta þeirra, í
þýð ingu dr . C . Venn Pilcher, prófessors í
Kanada og síðar biskups í Sydney í Ástralíu .
Á þriðja áratug aldarinnar kom út úrval
þeirra á kínversku . Dönsk þýðing kom út
1930 (Þórður Tómasson) . Árið 1995 komu
Passíusálmarnir aftur út á dönsku, þá í nýrri
þýðingu Björns Sigurbjörnssonar . Á 7 . og
8 . áratug aldarinnar komu Passíusálmarnir
út í enskri þýðingu Arthurs Gook, þýskri
þýðingu W . Klose, í ungverskri þýðingu
Lajos Ordass og norskri þýðingu Haralds
Hope . Árið 2003 kom svo út hollensk
þýðing Adrians Faber . Að öllum þessum
síðast nefndu útgáfum hefur Hallgrímskirkja
í Reykjavík staðið .
Upp, upp mín sál og allt mitt geð . . .
Hallgrímur Pétursson ber höfuð og herðar yfir aðra í andlegu lífi og
menn ingu Íslendinga . Í Saurbæ stendur ein
fegursta kirkja landsins sem minnismerki
Engin bók hefur staðið hjarta þjóðar innar nær en Passíu sálm arnir . Þeir voru algeng skírnargjöf og tannfé,
fermingarg jöf og brúðar gjöf . Oft var eintak þeirra lagt á brjóstið þegar búið var um lík í kistu . Þó að engin
íslensk bók væri oftar prentuð og útgefin þá eru líka til ótal gömul handrit sálmanna sem fólk hefur ritað upp
sér til gleði og huggunar .