Gerðir kirkjuþings - 01.01.2012, Qupperneq 61

61
Miðaldadómkirkja
Kirkjuráð hefur haft til umfjöllunar hugmyndir um smíði miðaldadómkirkju í Skálholti.
Samþykkt var að ganga til samstarfs um endurreisn hennar, enda verði unnt að staðsetja
hana þannig að vel fari. Þjóðkirkjan mun ekki taka fjárhagslegan þátt í verkefninu og ekki
bera áhættu af því.
Friðun mannvirkja í Skálholti
Kirkjuráð fjallaði um erindi frá Húsafriðunarnefnd, þar sem kynnt eru áform
Húsafriðunarnefndar að friðun ytra byrðis Skálholtsskóla, Skálholtskirkju í heild sinni og
nánasta umhverfis. Kirkjuráð mótmælti tillögunni með svofelldri bókun:
„Samkvæmt lögum um heimild til handa ríkisstjórninni til þess að afhenda þjóðkirkju Íslands
Skálholtsstað nr. 32/1963, var þjóðkirkju Íslands afhent endurgjaldslaust til eignar og umsjár
jörðin Skálholt í Biskupstungum ásamt öllum mannvirkjum og lausafé, sem þá voru í eign
ríkisins á staðnum, enda veittu biskup Íslands og kirkjuráð eign þessari viðtöku fyrir hönd
þjóðkirkju Íslands, og hafa haft þar forræði um framkvæmdir og starfrækslu.
Samkvæmt lögum um Skálholtsskóla nr. 22/1993 er skólinn kirkjuleg menningar- og
menntastofnun, í eigu þjóðkirkju Íslands og starfar á grunni fornrar skólahefðar í Skálholti
og norrænnar lýðháskólahefðar. Kirkjuráð ber stjórnunarlega og fjárhagslega ábyrgð á rekstri
skólans fyrir hönd þjóðkirkju Íslands. Kirkjuráð samþykkti á fundi sínum þann 2. nóvember
2011, að undangenginni könnun á málavöxtum vegna byggingar Þorláksbúðar í Skálholti
svofellda bókun: „Samkvæmt bókun kirkjuráðs frá 21. september 2011 var málið kannað, en
fyrir liggur af hálfu skipulags- og byggingaryfirvalda Bláskógabyggðar að byggingarleyfi verði
gefið út. Í ljósi þeirrar könnunar gerir kirkjuráð ekki athugasemdir við að Þorláksbúðarfélagið
ljúki framkvæmd verksins. Biskup sat hjá við afgreiðslu málsins.“
Kirkjuráð bendir á að skyndifriðun er íþyngjandi úrræði og ber að beita varfærnislega.
Kirkjuráð mótmælir þeirri skyndifriðun sem Húsafriðunarnefnd ríkisins hefur beitt gagnvart
fasteignum kirkjunnar í Skálholti og telur hennar ekki þörf.
Kirkjuráð mótmælir þeim skilningi Húsafriðunarnefndar ríkisins að skyndifriðun nái til
alls þess svæðis sem nefndin telur að skyndifriðun nái til þ.e. milli Skálholtsdómkirkju
og Skálholtsskóla. Kirkjuráð álítur að skýra beri hið íþyngjandi ákvæði 8. gr. laga um
húsafriðunarnefnd nr. 104/200.
þröngt. Kirkjuráð áskilur sér allan rétt í þessu sambandi. Bent skal á að það er óviðunandi að
framkvæmdir á einu mikilvægasta svæði Skálholtsstaðar, þar sem meginþjónusta kirkjunnar í
Skálholti fer fram, sé háð þeirri miklu takmörkun að leyfi Húsafriðunarnefndar ríkisins þurfi
til hverju sinni.
Kirkjuráð telur ákvörðun Húsafriðunarnefndar ríkisins of seint fram komna þar sem
undirbúningur að framkvæmdum hefur staðið yfir í nokkur ár og engum hefur getað dulist
hvaða fyrirætlanir voru uppi.
Kirkjuráð telur samkvæmt framanskráðu að mennta- og menningarmálaráðherra skuli ekki
friða hús í Skálholti samkvæmt ákvörðun Húsafriðunarnefndar ríkisins um skyndifriðun.
Kirkjuráð samþykkti að kynna mennta- og menningarmálaráðherra álit ráðsins samkvæmt
framanskráðri bókun“.
Mennta- og menningarmálaráðherra hefur ekki veitt úrlausn um tillögu Húsafriðunarnefndar.