Morgunblaðið - 31.12.2015, Blaðsíða 44

44 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 2015
Augnhvílan
Margnota augnhitapoki
Fæst í helstu apótekum og Eyesland Gleraugnaverslun, Glæsibæ
Ef augnhvílan er notuð tvisvar á dag með
reglulegu millibili hefur hún jafnan jákvæð
áhrif á hvarmabólgu (Blepharitis), vanstarfsemi
í fitukirtlum, augnþurrk, vogris, augnhvarma-
blöðrur og rósroða í hvörmum/augnlokum.
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Veðurfyrirbærið El Niño er farið að
láta á sér kræla að nýju, er óvenju
öflugt að þessu sinni og líklegt er að
það auki hættuna á hungursneyðum
og farsóttum sem gætu ógnað millj-
ónum manna á árinu sem er að
ganga í garð, að sögn hjálparstofn-
ana.
Talið er að El Niño auki hættuna
á þurrkum í sumum löndum, svo
sem við vesturströnd Ameríkuríkja,
en auki líkurnar á meiri úrkomu og
flóðum á öðrum svæðum í heiminum,
til að mynda í Ástralíu og Suðaust-
ur-Asíu. Talið er að áhrif El Niño
verði alvarlegust í Afríkulöndum þar
sem búist er við matvælaskorti sem
nái hámarki í febrúar, að sögn
fréttavefjar breska ríkisútvarpsins.
Óttast er að Karíbaeyjar og lönd í
Mið- og Suður-Ameríku verði einnig
fyrir barðinu á El Niño næsta hálfa
árið.
„Þetta er líklega öflugasti El Niño
á síðustu hundrað árum,“ hefur
fréttaveitan AFP eftir Jerome
Lecou, loftslagssérfræðingi við
frönsku veðurstofuna. Hann bætti
þó við að hafa þyrfti í huga að ná-
kvæmar mælingar á fyrirbærinu
hefðu ekki hafist fyrr en um miðja
öldina sem leið.
Fréttavefur BBC hefur eftir Nick
Klingaman, loftslagssérfræðingi við
Reading-háskóla, að sumar mæling-
ar bendi til þess að El Niño sé þegar
orðið öflugra en nokkru sinni fyrr
frá því að mælingarnar hófust. „Það
ræðst af því hvernig þetta er mælt. Í
mörgum hitabeltislöndum hefur úr-
koman minnkað um 20-30%. Í
Indónesíu hafa orðið alvarlegir
þurrkar; monsúnvindarnir yfir Ind-
landshafi hafa verið um 15% undir
meðaltali og í Brasilíu og Ástralíu er
útlit fyrir að misserisvindarnir
minnki.“
Klingaman skírskotaði til stað-
vinda yfir Indlandshafi og Suður-
Asíu sem blása úr suðvestri mán-
uðina apríl til október og úr norð-
austri það sem eftir er ársins.
Regntímabil sem stendur meðan
monsúnvindurinn blæs úr suðvestri
hefur mikla þýðingu fyrir upp-
skeruna í Suður- og Suðaustur-Asíu.
Hjálparstofnanir hafa áhyggjur af
því að þurrkar sem fylgja El Niño
geti leitt til aukins matvælaskorts og
jafnvel hungursneyða í fátækum
löndum. Talið er að allt að 31 milljón
manna kunni að líða skort á mat-
vælum í Afríku á næsta ári, talsvert
fleiri en í fyrra. Um þriðjungur
þeirra býr í Eþíópíu þar sem 10,2
milljónir manna gætu þurft að fá
matvælaaðstoð á næsta ári, að sögn
hjálparsamtaka.
Hungur og hærra matvælaverð
Oxfam og fleiri hjálparsamtök
telja líklegt að matvælaskorturinn
nái hámarki í sunnanverðri Afríku í
febrúar. Talið er að í Malaví þurfi
nær þrjár milljónir manna á mat-
vælaaðstoð að halda á fyrsta fjórð-
ungi næsta árs.
Um tvær milljónir manna hafa
orðið fyrir barðinu á þurrkum eða
flóðum í Gvatemala, Hondúras, El
Salvador og Níkaragva. Spáð er
áframhaldandi flóðum í austanverðri
Mið-Ameríku í janúar.
Veðurfyrirbærið hefur minni áhrif
í þróuðum iðnríkjum en gæti leitt til
hærra matvælaverðs á heimsmark-
aði. Klingaman segir að El Niño hafi
oft orðið til þess að verð aðalfram-
leiðsluvara í landbúnaði hafi hækkað
um 5-10% og líklegt sé að vörur á
borð við hrísgrjón, kaffi, kakó og
sykur hækki mest í verði.
Hugtakið El Niño er notað yfir
hlýjan sjávarstraum sem fer austur
um Kyrrahaf, stundum til stranda
Perú. Aðaleinkenni El Niño er að
yfirborðssjórinn verður óvenjuhlýr
á mjóu belti við miðbaug í Kyrrahafi,
stundum frá Indónesíu austur að
Perú, Ekvador og nyrsta hluta Síle.
Beltið er um helmingi stærra en
Bandaríkin og yfirborðssjórinn get-
ur hlýnað um 1-3 gráður. Hlýinda-
skeiðið verður oft fjórða til sjötta
hvert ár. Algengt er að það hefjist
um jólaleytið og heiti veðurfyrir-
bærisins er dregið af því að nafnið
El Niño getur þýtt jesúbarnið á
spænsku. Þegar El Niño nær sér á
strik hlýna um 15% af yfirborði jarð-
ar en veðurfræðingar segja að erfitt
sé að greina áhrif fyrirbærisins á
veðurfar á Íslandi. Aðrir þættir eru
taldir hafa meiri áhrif á veðurfarið
hér, til dæmis sjávarhiti og lega
helstu veðurkerfa.
Gæti valdið
hörmungum
á nýja árinu
Veðurfyrirbærið hefur orðið öflugra á síðustu fimmtán árum
Heimildir: NASA,WMO, Oxfam
El Niño gæti valdið miklu tjóni á næsta ári
Myndir: NASA/JPL-Caltech
Hlýr
sjávar-
straumur
frá Kyrrahafi
-180 -120 -60 60 120 1800
1997
7. desember
2015
6. desember
Suðaustur-Asíu og Afríku,
magnar storma
í austur- og
miðhluta Kyrrahafsins
Er í hámarki í
október til janúar
en varir
yfirleitt lengur
hefur valdið
þurrkum í
21.700manns létu lífið
117,8milljónir urðu fyrir einhvers
konar skaða
4,8milljónir manna misstu heimili sitt.
Eignatjónið í 27 löndummetið á
jafnvirði 4.300 milljarða króna
40 til 50milljónir manna gætu orðið fyrir
barðinu á El Niño sem gæti m.a. valdið
hungursneyðum, farsóttum og þurrkum
Sjávarmál í millimetrum
Mikil flóð í Suður-Ameríku
Lönd sem talin eru í mestri hættu:
Papúa Nýja-Gínea, Eþíópía,
Malaví, Haítí, Hondúras
Frá gervi-
hnettinum
Topex-Poseidon
Frá gervi-
hnettinum
Jason-2
Tjón á árunum 1997-1998 Spá um áhrif El Niño á næsta ári (Oxfam)
 Óttast er að El Niño stuðli að
matvælaskorti og hungursneyðum
AFP
Flýja flóð Kona veður flóðvatn með barn í fanginu í Entre Rios-héraði í Argentínu. Yfirvöld segja að a.m.k. 160.000
manns hafi þurft að flýja heimkynni sín í Argentínu, Paragvæ og Úrúgvæ vegna flóða sem rakin eru til El Niño.
Hlýjasta ár sögunnar
» Franski loftslagssérfræðing-
urinn Jerome Lecou segir að
veðurfyrirbærið El Niño sé nú
öflugra en nokkru sinni fyrr frá
því að mælingar hófust, bæði
hvað varðar hlýnun yfirborðs
sjávar og stærð svæðins sem
fyrirbærið nær til.
» El Niño stuðlaði mögulega
að því að árið sem er að líða
stefnir í að verða það hlýjasta í
sögunni. Einnig er talið
hugsanlegt að hlýnun jarðar
hafi gert El Niño öflugra en áð-
ur, að sögn Michels Jarrauds,
framkvæmdastjóra Alþjóða-
veðurfræðistofnunarinnar.
Rannsókn vísindamanna við Kali-
forníuháskóla bendir til þess léttvín
innihaldi oft meira alkóhól en sagt er
á merkimiðum á vínflöskunum. Þeir
segja að þetta geti stefnt heilsu neyt-
enda í hættu og aukið líkurnar á því
að fólk setjist undir stýri með meira
áfengismagn í blóðinu en leyfilegt er.
Vísindamennirnir tóku sýni úr nær
100.000 léttvínsflöskum og komust að
því að í nær 60% tilvikanna var
áfengismagnið að meðaltali 0,42 pró-
sentustigum meira en sagt var á
merkimiðunum. Þeir segja að svo
virðist sem framleiðendur geri sér
grein fyrir skekkjunum þar sem
nokkrir þeirra hafi viðurkennt að
upplýsingum um alkóhólprósentuna
sé breytt í samræmi við hugmyndir
neytendanna um hversu sterkt áfeng-
ið eigi að vera.
Rannsóknin bendir til þess að
munurinn á auglýstri og raunveru-
legri alkóhólprósentu sé mestur í
rauðvíni frá Síle og Spáni. Munurinn
reyndist einnig vera mikill í hvítvíni
frá Síle og Bandaríkjunum.
„Misræmi upp á 0,4 prósentustig
virðist ef til vill ekki vera mikið þegar
alkóhólmagn vínsins er 13,6% en jafn-
vel skekkja af þeirri stærð getur orð-
ið til þess að neytendurnir vanmeti
áfengismagnið sem þeir neyta þannig
að það geti haft slæmar afleiðingar
fyrir heilsu þeirra og akstursöryggi,“
hefur The Telegraph eftir einum vís-
indamannanna, prófessornum Julian
Alston. „Í sumum tilvikum er mis-
ræmið miklu meira en í meðaltalinu.“
Léttvínið ekki alltaf eins létt
og framleiðendurnir segja
 Inniheldur oft meira alkóhól en sagt er á flöskumiðunum
Morgunblaðið/Heiddi
Of sterkt? Upplýsingarnar á flösku-
miðunum eru ekki alltaf réttar.