Morgunblaðið - 31.12.2015, Blaðsíða 64

64 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 2015
Kæri lesandi!
Undirritaður vill
fyrir hönd Blindra-
félagsins, samtaka
blindra og sjónskertra
á Íslandi, óska lands-
mönnum öllum gleði-
legra jóla og farsældar
á komandi ári og
þakka fyrir þann
stuðning sem félagið
hefur notið í gegnum
tíðina. Um leið viljum
við hvetja alla landsmenn til að fara
varlega við notkun flugelda um ára-
mótin. Nánast árlega verða slys á
augum og húð vegna þess að fólk
hefur ekki farið nógu varlega við
notkun flugelda. Við hjá Blindra-
félaginu höfum með ýmsum hætti
reynt að beita okkur fyrir forvörn-
um gegn augnsjúkdómum og augn-
slysum. Í mörg ár hefur Blindra-
félagið ásamt Landsbjörg og fleiri
aðilum gefið börnum á aldrinum 6
til 12 ára hlífðargleraugu, sem fást
afhent á sölustöðum Landsbjargar.
Sá hópur sem oftast verður fyrir
augnskaða við meðhöndlun flugelda
eru unglingsdrengir á aldrinum 13
til 18 ára, en það má oft rekja til
fikts, til dæmis með
því að taka í sundur
flugelda og reyna að
búa til stærri sprengj-
ur. Það er mjög erfitt
að ná til þessa hóps
vegna þess að hugs-
unin hjá þeim er oft að
ekkert muni koma fyr-
ir þá. Þeir nota ekki
hlífðargleraugu eða
annan hlífðarbúnað
eins og hanska. Oft
sleppa þeir með
skrekkinn, með minni-
háttar áverka, en
stundum verður varanlegur skaði á
sjón, sem ekki er hægt að endur-
heimta. Það er sorglegt að vita til
þess að ungt fólk verður fyrir alvar-
legum augnskaða einfaldlega vegna
þess að það fór ekki nógu gætilega.
Það hafa komið áramót þar sem lít-
ið er um slys á fólki en síðan hafa
einnig komið áramót þar sem marg-
ir hafa slasast varanlega, jafnvel
misst mikla sjón eða útlimi, t.d.
fingur.
Annar hópur sem hefur ekki sýnt
nógu mikla varfærni við notkun
flugelda er fullorðnir karlmenn, 40
ára og eldri, þeir hafa fengið sér í
glas og ætla að vera með flottustu
flugeldasýninguna í götunni, sem
oft hefur endað með skelfilegum af-
leiðingum. Reynslan hefur kennt
okkur að þessir tveir hópar eru
langlíklegastir til þess að lenda í
slysum, sem vel væri hægt að koma
í veg fyrir ef aðgæsla er viðhöfð.
Við hjá Blindrafélaginu ásamt
fleiri aðilum höfum margoft hamrað
á sömu skilaboðunum til lands-
manna um hver áramót en þau eru
eftirfarandi:
1. Hættum öllu fikti með flug-
elda, t.d. það að taka þá í sundur og
reyna að búa til stærri flugelda.
2. Notum hlífðargleraugu og ann-
an hlífðarbúnað t.d. hanska þegar
við skjótum upp flugeldum eða þeg-
ar við horfum á aðra skjóta upp
flugeldum.
3. Beygjum okkur ekki yfir flug-
eldana þegar við skjótum þeim upp,
höldum höndunum beint út frá lík-
amanum þegar kveikt er á flugeld-
inum.
4. Beygjum okkur ekki yfir flug-
elda sem ekki hafa sprungið, því
stundum leynist neisti inni í flug-
eldinum sem skyndilega kveikir á
honum og hann springur.
5. Gætum þess að skjóta upp
flugeldum á auðu svæði, t.d. ekki
nálægt byggingum og bílum.
6. Þeir sem horfa á aðra skjóta
upp flugeldum þurfa að gæta þess
að halda sig í hæfilegri fjarlægð og
ef það er vindur að hafa hann ekki í
fangið.
Kæru landsmenn, hjálpumst nú
að við að gera þessi áramót ánægju-
leg og stuðlum að því að engin al-
varleg flugeldaslys verði. Einnig
þarf að hafa í huga að ekki er nóg
að fara varlega um áramótin sjálf,
slys hafa orðið dagana fyrir og eftir
áramótin, sem oftast koma til vegna
fikts hjá ungum karlmönnum.
Með forvarnakveðju.
Verndum sjónina
og forðumst slysin
Eftir Halldór Sævar
Guðbergsson » Annar hópur sem
hefur ekki sýnt nógu
mikla varfærni við notk-
un flugelda er fullorðnir
karlmenn.
Halldór Sævar
Guðbergsson
Höfundur er starfandi formaður
Blindrafélagsins.
Á þessu ári lenti
ástkæra dóttir
okkar hún Hafey
Lipka á spítala
en hún greindist
með ITP
(skyndilegt
hvarf blóðflagna
í blóði) í lok apr-
íl. Hún fékk
heilablæðingar
og var í dái allan
maímánuð á Borgarspítalanum.
Við viljum byrja á því að þakka
öllum þeim sem gefa blóðflögur og
blóð. Við erum einnig afar þakklát
öllum læknum, hjúkrunarfræð-
ingum sem gerðu allt sem þeir
gátu til þess að bjarga lífi dóttur
okkar og styðja okkur í gegnum
þennan tíma.
Síðan viljum við einnig þakka
öllum þeim sem sendu hlýjar
kveðjur til okkar og þeim sem
báðu með einlægni í hjarta fyrir
bata ástkæru dóttur okkar.
Í dag nýtur Hafey lífsins og er
heil heilsu. Hún dansar, málar og
syngur líkt og henni fannst svo
gaman að gera.
Þormar Jónsson
og Lenka Lipková.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Með þakklæti í hjarta
Hafey Lipka
Þormarssdóttir
Á þessum tíma árs-
ins stöldrum við gjarn-
an við, lítum yfir farinn
veg og horfum til fram-
tíðar. Þegar við, stjórn-
armenn í Heimdalli, fé-
lagi ungra sjálfstæðis-
manna í Reykjavík,
lítum um öxl er okkur
efst í huga þakklæti.
Á landsfundi Sjálf-
stæðisflokksins nú í
haust bárum við fram margar hug-
myndir sem ýmsar máttu teljast rót-
tækar, enda í eðli ungs fólks að vilja
sjá hraðar umbætur. Það gladdi
okkur mjög hversu vel okkur var
tekið af eldri kynslóðum í flokknum
og svo fór að um níu af hverju tíu til-
lögum okkar hlutu brautargengi.
Efst í okkar huga er því þakklæti,
sem elur í brjóstum okkar von um
bjartari tíma í þjóðfélaginu, tíma
eindrægni og sáttfýsi, þar sem við
sem unnum frelsi einstaklingsins
getum borið gæfu til að sameinast,
landi og lýð til heilla. Ósjálfrátt
hvarflar hugur minn til
ljóðlína Einars Bene-
diktssonar að þessu til-
efni:
Það fagra, sem var,
skal ei lastað og lýtt,
en lyft upp í framför,
hafið og prýtt.
Að fortíð skal hyggja,
ef frumlegt skal
byggja,
án fræðslu þess liðna
sést ei, hvað er nýtt.
Fyrir hönd stjórnar Heimdallar
óska ég öllum sjálfstæðismönnum til
sjávar og sveita gleðilegra jóla, árs
og friðar með óskum um enn betra
samfélag á ári komanda.
Jóla- og nýárs-
kveðja frá
Heimdellingum
Eftir Albert
Guðmundsson
Albert Guðmundsson
»Efst í okkar huga er
því þakklæti, sem el-
ur í brjóstum okkar von
um bjartari tíma í þjóð-
félaginu.
Höfundur er formaður Heimdallar.
Þegar leitað er að
handhægri hagræð-
ingu fyrir mannkynið
er kannski rétt að
benda á svefntímann.
Vitað er að bæði börn
og fullorðnir hafa til-
hneigingu til að van-
rækja þann und-
irstöðuþátt með því að
sofa minna en þá átta
eða níu klukkutíma á
sólarhring sem eru ytri öryggis-
mörkin fyrir það sem er hollast fyrir
líkama og sál.
Þetta er jafnframt hugsjónamál
sem auðvelt er að skilja og mæla og
er bæði vel þekkt og kostar í flestum
tilfellum ekki peninga heldur nokkuð
sjálfsagaða forgangsröðun.
Dæmi: Barn sem sefur of lítið í
uppvextinum verður tiltölulega
þreytt, pirrað og þunglynt og er því
ólíklegt til að ná þeim þroska, svo-
sem til náms, sem efni hefðu annars
staðið til.
Það að gefa sér nægan tíma til
svefns er nefnilega ekki bara spurn-
ing um líkamlega endurnæringu
heldur fylgir því að setja í forgang að
taka lífinu rólega og ætla að rósemi
hugans sé forsenda þeirrar ánægju
sem hægt er að fá út úr lífinu.
Sá sem liggur í rúminu kannski
níu tíma á sólarhring fær nefnilega
vökukafla þar sem hann hugleiðir líf
sitt í rólegheitum og kannar hvað
hann fái út úr því andlega þá dagana
og forgangsraðar því nú á grundvelli
þess.
Þá eru svefnmókið og draumfar-
irnar bæði forsenda þess að tilfinn-
ingalífið fái tíma til að styrkja sig og
hvílast í þessum leik sínum og líka að
ímyndunaraflið fái lausan tauminn til
að láta sér detta í hug nýja hluti og
yfirfara gamla og setja þá í frumlegt
og skapandi og listrænt samhengi.
Varla er þannig hægt að ímynda
sér að dugandi listafólk sofi lítið!
Ef menn ætla sér drjúgan svefn er
líklegt að þeir hagræði svo öðrum
hlutum eftir því; fólk ánetjast síður
æsingi neyslukapphlaupsins ef það
fær friðartíma til að leita í sínum
andlega brunni sem mótvægi. Og ef
svefninn hamlar yfirvinnu, og jafnvel
miklum barneignum, er líklegt að
það hefði verið óviturleg forgangs-
röðun hvort eð er!
Sumir myndu þó spyrja: Er ekki
svefn einn af þeim þáttum sem vest-
ræn samfélög vilja
skera við nögl í æð-
isgengnu kapphlaupi
sínu við að halda foryst-
unni í hagvexti, ríki-
dæmi, afþreying-
arkaupum og
heimsyfirráðum?
Ég held þó að það
kæmi í ljós að flestir
foringjanna í öllum
þjóðfélögum séu það
skipulagðir að þeir fái
jafnan nógan svefn!
Og hvað með þá sem búa við svo
kröpp kjör að þeir eru tilneyddir til
að trassa svefnþarfir sínar? Til
dæmis þá sem eru til langframa á
veltandi vöktum og í næturvinnu?
Eða það fólk í fátækustu útlönd-
unum sem hefur ekki tíma til að sofa
skipulega? Það er ekkert óeðlilegt
við að þetta fólk hugsi sinn gang ef
svefninn er sú tiltölulega ódýra og
gefandi lausn sem ætla má og auð-
velt að bæta lítillega við tímann sem
honum er ætlaður með smáhug-
arfarsbreytingu! Þá yrði kannski
minni offjölgun og vinnuþrælkun
(og mengun?) í heiminum líka!
Allir menningarhópar sem og öll
hryggdýr þurfa að taka svefn sinn
alvarlega. Meira kannski um það og
fleira hér síðar.
En nú er við hæfi að ég endi pist-
ilinn minn á ljóði úr eigin ranni er
fjallar um svefn.
Mér dettur í hug ljóð mitt frá
1989 er nefnist Maíhelgi; en þar segi
ég meðal annars þetta:
Mjólk og hunang
þrýstast inn í svefnherbergi mitt
og inn í vitund mína
og ég veit að síðdegisblundur
í daunillu rökkrinu
verður sæt uppskeruhátíð Maíu;
ég hendi mér bara útaf
með fiðrildaháfinn tilbúinn.
Hví er svefninn nú svo frjósamur
sem vinnan á að vera?
Svefninn í forgang
Eftir Tryggva V.
Líndal
Tryggva V. Líndal
» Og ef svefninn haml-
ar yfirvinnu, og jafn-
vel miklum barneignum,
er líklegt að það hefði
verið óviturleg forgangs-
röðun hvort eð er!
Höfundur er menningarmannfræð-
ingur og skáld.
Tengi óskar landsmönnum
Gleðilegs nýs árs
Þökkum viðskiptin á árinu sem er að líða
Tengi Smiðjuvegi 76 • Kópavogi • Sími 414 1000
Tengi Baldursnesi 6 • Akureyri • Sími 414 1050