Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1997, Side 18

Hugmyndin er að þessi Jtjónusta verði reglubundinn
liður í starfsemi deildarinnar. Þannig er aðstandend-
um opnuð leið að deildinni og fagfólki, til að auka
innsæi Jieirra í starfið á deildinni og geðsjúkdóma og
viðbrögð við Jjeim. Eins og áður beí'ur komið fram
skila slík samskipti geðheilbrigðisstarfsfólks og að-
standenda sér m.a. í Jjví að fjölskyldunni l'innst hún
verða öruggari gagnvart hinum sjúka og fær á tilfinn-
inguna að hún standi ekki ein.
Flestar fjölskyldur hafa reynslu af streituvaldandi
atburðum s.s. andláti, hjónaskilnaði, erfiðum börn-
um, líkamlegum veikindum o.s.frv. (Eydís Svein-
bjarnardóttir, 1996) en Jjað að eiga geðveikan ástvin
virðist oft geta skapað mjög óvenjulegar og streitu-
valdandi aðstæður. Hinn geðsjúki getur sýnt miklar
skapsveiílur, neitað að þrífa sig, snúið sólarhringnum
við og hafnað nauðsynlegum lyfjum. Stundum hegðar
hann sér á ógnvekjandi hátt eða er áhugalaus um
flesta hluti. Geðrænar truflanir sjúklings geta valdið
nánustu aðstandendum hans mikilli vanlíðan, til-
finningalegu álagi og haft víðtæk áhrif á fjölskylduna
í heild. Yanlíðan nánustu ættingja geðfatlaðra hefur
ekki aðeins áhrif á þá Sjál fa, heldur getur hún hægt á
bata. Þannig hefur aukin aðlögunarhæfni aðstand-
enda oftar en ekki J»au áhrif að aðlögun hins geð-
sjúka eykst.
Lokaorð
Islenskir hjúkrunarfræðingar eru á fyrstu stigum
umræðu og athugana varðandi fjölskylduþjónustu.
Hvernig er málum háttað hjá Jjeim? Er gert ráð fyrir
fjölskyldunni í hjúkrunaráætlunum? Sumir hjúkrun-
arfræðingar munu e.t.v. Inigsa með sér: „Þetta er nú
ekkert nýtt, Jtetta höfum við verið að gera allt saiuan
í gegn um tíðina“. Auðvitað hefur hjúkrunarfræðing-
um almennt verið ljós þörf aðstandenda fyrir stuðn-
ing, en hversu virkur er sá stuðningur, hvar er hann
skráður og eftir hverju er unnið? Oft bera hjúkrun-
arfræðingar við tímaskorti, Jjegar Jjessi mál ber á
góma. Hafa ber Jjó í huga að hjúkrunarfræðingar eru
í lykilaðstöðu til að ná til fjölskyldna skjólstæðinga
sinna og veita þeim J)á fræðslu og þann stuðning sem
Jjeir Jjurfa sem helstu umönnunaraðilar Jjeirra.
Heimildir
Bartol, G. M., Moon, E., Linton, M. (1994). Nursing assistance for fami-
lies of patients. Journcil of Psychosocial Nursing, 32 (12), 27-29
Carter, A. (1991). The needs of patients relatives. Nursing Times,ll(87),
43
Eydís Sveinbjarnardóttir. (1991). Fjölskyldumeðferó í hjúkrun þegar
fræðin standast. Tímarit Fhh, ö(l), 13-18
Eydís Sveinbjarnardóttir (1993). Samskipti í fjölskyldunni. Hjúkrun að-
standenda geðsjúkra-við eigum að reyna að hlusta. Geðhjálp, 8(1),
20-22
Eydís Sveinhjarnardóttir (1996). Reynsla aðstandenda geðsjúkra af
geðsjúkdómi nains fjölskylduineðlims. Tímarit hjúkrunarfrœðinga,
72(2), 73-76
Friedmann, M. L. (1989) The eoncept of family nursing. Journal of
Advanced Nursing,14, 211-216
McFarlane, W. R., Link, B., Dushay, R., Marchal, J., Crilly, J. (1995).
Psychoeducational multiple family groups: Four-year relapse out-
come in schizophrenia. Family Process, Inc. 34, 127-144
Miller, F. E. (1996). Grief therapy for relatives of persons with
serious mental illness. Psychiatric Services, 47, 633-637
Rose, L.E. (1996). Families of psyehiatric patiants: A critical review and
future research directions. Archives of Psychiatric Nursing, 10,(2),
67-76
Stuart, G. W., Sundeen, S. .1. (1991). Principles and Practice of
Psychiatric Nursing. St.Louis: Moshy Year Book.
Tennant, D. (1993). The place of the family in mental health nursing:
Past,present and future. Journal of Advanced Nursing, 18, 752-758
Wright, L. M., Leahey, M. (1990). Trends in nursing of fainilies. Journal
of Advavanced Nursing, 15, 148-154
Teilmarinii ^Ul/íAil/U/i
I .síðasta tölublaði Tímarits hjúkrunarfraíðinga, sem
kom út í september sl., var grein með yfirskriftinni
„Ofurfyrirsa’ta í hjúkrunarstétt“. Greinin fjallaði
um myndir af Þórunni Þorsteinsdóttur, sem eitt
sinn var deildarstjóri á kvennadeild Landspítalans.
Ein myndanna var merkt fangamarkinu Glíj 1957,
sem ekki tókst að bera kennsl á áður en blaðið kom
út. INú hefur teiknarinn, Guðmundur Bjarnason,
barnaskurðlaíknir á Lsp. og eiginmaður Bergdísar
Kristjánsdóttur, bjúkrunarframkva'mdastjóra á
Lsp, gefið sig lram. Aðspurður um hvers vegna
hann bal'i teiknað Þórunni sagði liann að |>au hafi
verið góðir vinir þegar hann var að stíga sín fyrstu
skref sem la-knir og hætti við: „Henni lell af ein-
hverjuni ásta'ðum vel við inig |>ó að ég sa^ti uppi á
borði í býtibúrinu og Ita'ði reykti og biilvaði. Ilún
prjónaði meira að segja sokka handa strákunum
mínum og sendi |>eim í jólagjiif til SvíJ>jóðar.“
Myndin er tekin 1939 við Land-
spítalann. F.v. Jóhanna Björns-
dóttir, Vilborg Stej'ánsdóttir og
Þórunn Þorsteinsdótlir.
Kétt er að taka fram að eldri hjúkrunarfræðing-
uin, sem voru undir Þórunni settir á árum áður,
finnst djúpt í árinni tekið með að kalla hana ofur-
fyrirsætu. Hún var víst ekki alltaf sérlega blíð á
manninn, vildi hafa liikin vel strekkt og yfirlökin í
réttri sídd. Ilins vegar var bún guðhrædd, með gott
hjarta og ekki mun ofsögum sagt að hún liafi verið
mikill karakter.
ÞR
266
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐIN.GA 5.TBL.7B.ÁRG. 1997