Ráðunautafundur - 15.02.1988, Page 194

-184-
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1988
RANNSÖKNIR í HEYMAURUM
Thorkil E. Hallas
Statens skadedyrlaboratorium, Lyngby, Danmark
Sigurður H. Richter
Tilraunastöð Háskólans í meinafræði að Keldum
Nú á siðari árum hefur komið í ljós, að ofnæmi fyrir hey-
maurum er ein af orsökum þess, aó margir islenskir bændur þola
ekki heyryk. Ofnæmiö sem maurarnir valda er bráóaofnæmi, sem
kemur venjulega fram um 10 - 20 minútum eftir að þeir sem með
ofnæmið eru, hefja vinnu viö hey aö vetrarlagi. Algeng ein-
kenni eru rennsli úr augum og nefi, eða asthmaköst.
Heymaurarnir eru litil dýr. Flestir þeirra eru minni en
punktur i bók. Venjulega tekur maóur ekki eftir þeim, fyrr en
svo mikið er orðið af þeim, að það likist einna helst gráu
ryki. Heymaurarnir tilheyra svonefndum áttfætlumaurum (Acar-
ina) , og séu þeir skoöaóir i smásjá, kemur i ljós að þeir
likjast einna helst örsmáum hvitum eóa ljósleitum köngurlóm.
Heymaurar lifa úti i náttúrunni, en fjöldi þeirra þar er
sjaldan mikill. Þeim fjölgar fyrst verulega þegar lifsskil-
yrðin i umhverfi þeirra veröa þeim hentug. Þeir berast inn i
hlöðurnar með heyinu af túnunum, en einnig geta þeir borist i
nýtt hey úr heyafgöngum eóa fyrningum sem fyrir eru i hlöð-
unni. Þegar heyið er komið i hlöðu, hverfa úr þvi þær myglu-
sveppategundir sem lifa á túnunum, en i staóinn nær hlöóumygl-
an yfirhöndinni. £ þessum myglusveppum nærast heymaurarnir og
þeim fjölgar ört. £ lifsferli sinum skipta maurarnir margoft
um ham, og þar sem maurar hafa verið um nokkurt skeió er auk
lifandi maura, ávallt mikió um brot úr tómum hömum, eggjaleif-
um og mauraskit. Þetta er maurarykiö. Það þyrlast upp i
hvert sinn sem hreyft er við heyinu, og fyrir þvi fá sumir
ofnæmi.
*