Saga - 2004, Síða 43

ist mannvirkin að stríðinu loknu og þar sem um mjög verðmæta
eign væri að ræða vildi hann að Smith leitaði álits ríkisstjórnarinn-
ar vegna hugsanlegs framlags hennar til framkvæmdanna.75
Á ráðherrafundi 1. nóvember var einróma samþykkt að taka
landið eignarnámi. Daginn eftir kvaddi atvinnu- og samgöngu-
málaráðuneytið Agnar Kofoed-Hansen, Valgeir Björnsson og Berg
G. Gíslason, stjórnarformann Flugfélags Íslands, á fund til að ræða
fyrirhugaðar framkvæmdir. Eftir skoðunarferð um svæðið var
haldinn fundur samdægurs með Smith sendiherra, Curtis hers-
höfðingja, P.W. Bliss yfirverkfræðingi og þremur mönnum öðrum
úr forystusveit Breta. Ráðuneytið ítrekaði fyrri mótmæli við fram-
kvæmdunum en tók auk þess fram að frekari mótmæli yrðu ekki
viðhöfð; Bretum væri óhætt að halda áfram gerð N/S-brautar en
heppilegra væri að breyta stefnu hinnar; ríkisstjórnin væri tilbúin
að fallast á uppdrátt Breta ef skipulagsnefnd samþykkti hann; Ís-
lendingar yrðu upplýstir um hvort taka þyrfti meira land eignar-
námi en uppdrátturinn gerði ráð fyrir; Flugfélag Íslands hefði
„endurgjaldslausan afnotarétt af flugvellinum eftir nánara sam-
komulagi við Breta“; ríkisstjórnin ætlaði ekki að fara fram á leigu af
landi sem tekið yrði eignarnámi; nánari aðgerðir í flugvallarmálinu
færu „eftir samkomulagi við sérfræðinga ríkisins undir forustu
vegamálastjóra“ og ríkisstjórnin ætlaði ekki að taka þátt í kostnaði
við flugvallargerðina enda væri það „ekki í samræmi við hlutleysi
og heldur ekki í samræmi við fyrri mótmæli.“76
Þessar upplýsingar koma fram í áðurnefndri skýrslu Ólafs
Thors frá 8. nóvember 1940. Þar segir enn fremur: „Athygli skal
vakin á því að nauðsyn mun að taka eignarnámi nokkru stærri
landspildu en fyrirhugað var til íslenzkra þarfa, en einnig það töldu
hinir íslenzku ráðunautar ráðuneytisins mjög æskilegt.“ Ekki kem-
ur fram um hve mikla stækkun var að ræða í hekturum talið en
þetta verður varla skilið öðruvísi en svo að íslensku ráðgjafarnir
hafi álitið að ekki sakaði að hafa flugvöllinn heldur stærri en þeir
R E Y K J AV Í K U R F L U G V Ö L L U R 43
75 ÞÍ. Utanríkisráðuneyti. 1967 B/168 Evrópustyrjöld III. Harry O. Curtis til
Charles Howard Smith, 23. okt. 1940 (afrit).
76 ÞÍ. Utanríkisráðuneyti. 1967 B/169 Evrópustyrjöld IV. „Skýrsla um flugvall-
armálið“, Ólafur Thors, 8. nóv. 1940. Íslendingar hafa frá og með seinni
heimsstyrjöld séð sér hag í að láta útlendinga borga fyrir uppbyggingu dýrra
tæknikerfa, sbr. Skúli Sigurðsson, „The Dome of the World“, bls. 477–478,
484–485.
Saga haust 2004 - NOTA 30.11.2004 11:32 Page 43