Saga - 2004, Síða 163

en einnig sögum, enda margir hverjir þjóðsagnahetjur í lifanda lífi.
Það eina sem stakk í stúf í herbergi þessu var almanak á vegg með
ártalinu 1942 meðan bækur og blöð í hillum og á skrifborði voru frá
sjötta og sjöunda áratugnum.
Það hefði verið auðvelt að falla í þá gryfju að draga upp hina
rómantísku mynd af síldarævintýrinu. Erfitt kann að vera að kom-
ast hjá því en aðstandendur sýningarinnar gæta þess jafnan að
minna á að bæði veiðar og verkun var erfið vinna sem sleit út
manneskjum ef aðbúnaður var lélegur. Mikill afli á skömmum tíma
og slæm veður gátu gengið nærri síldarfólki.
Sýningarnar í Róaldsbrakka eru tvíþættar, þar má finna hefð-
bundna uppsetningu sýningarmuna, ljósmynda og texta þar sem
rakin er síldarsagan í stórum dráttum auk útskýringa á áhöldum og
verklagi. En þar er einnig boðið upp á annars konar miðlun þar sem
gestir geta reynt að skynja líf síldarfólksins með því að ganga um
vistarverur þeirra og ef gestir gefa sér tíma til að setjast niður og
horfa á kvikmyndirnar sem sýndar eru verður þessi uplifun sterk-
ari.
Grána — bræðsluminjasafn
Eftir að viðgerð á Róaldsbrakka lauk og sýningarhald þar komst á
fullt liðu nokkur ár þar til hafist var handa við að reisa hús utan um
bræðsluna. Árið 2003 var því lokið og var húsið, sem ber heitið
Grána, vígt sumarið 2004. Það fyrsta sem safngestur tekur líklega
eftir þegar hann gengur inn í Gránu er lyktin. Hún er að sjálfsögðu
ekkert í líkingu við það sem hún var í raun, en það eimir eftir af
keim af vélaolíu og bræðslulykt. Í anddyri Gránu verður fyrir
manni fyrsti hluti þess framleiðsluferlis sem átti sér stað í síldar-
bræðslu, þ.e. löstun síldarinnar inn í bræðsluna. Á aðra hönd má sjá
hvernig síldinni var mokað á vagna og hún keyrð í bræðsluna, en á
hina er þróin komin til sögunnar þar sem síldin var flutt sjálfkrafa
úr bát í bræðslu. Í anddyri geta gestir fengið bækling með skýring-
armynd af bræðslunni og útskýringum á tækjum og notkun þeirra.
Einnig er þar að finna ýmsan fróðleik um síldarbræðslu. Gengið er
svo áfram inn í bræðsluna sjálfa þar sem við taka kyndiklefar og
gufuketill. Gengið er fram hjá lýsisskiljum, meðfram risastórum
mjölsniglinum og að þurrkofninum. Á öllum stöðum hefur texti
verið felldur inn í sjálfa samstæðuna eins og mögulegt er. Þetta er
sami texti og fylgir með skýringarmynd í bæklingi og er hann bæði
S I L F U R H A F S I N S 163
Saga haust 2004 - NOTA 30.11.2004 11:33 Page 163