Saga - 2004, Síða 247

nefndur til sögunnar fjöldi starfsmanna fyrirtækjanna, bæði stjórnendur og
aðrir, og ýmiss konar staðreyndir úr rekstri þeirra. Upplýsingaflóðið hægir
oft á lesandanum og söguþráðurinn verður gisnari fyrir vikið. Á öðrum
stöðum verður frásögnin óþétt eða þráðurinn þunnur vegna þess að upp-
lýsingar skortir eða höfundur stiklar á stóru. Eins og í flestum bókum má
finna einstöku fullyrðingar sem eru hæpnar, lesandi rekur sig stöku sinn-
um á óútskýrða hluti, óþarfa endurtekningar koma fyrir og sumum efnis-
atriðum virðist alveg ofaukið. Stiklunum úr fiskveiðisögu þjóðarinnar fyrr
á öldum, sem eru í upphafi bókar, hefði líka mátt sleppa. Ég hef ekki for-
sendur til að dæma um sannleiksgildi staðreynda eða staðhæfinga er varða
ísfirska sögu. Ég trúi samt að bókin sé ábyggileg í því efni og rakst ekki á
nema eitt atriði (ártal) úr hinni almennu þjóðarsögu sem beinlínis er rangt
(hugsanlega vegna ásláttarvillu).
Þar sem bókarhöfundur virðist leitast við að uppfylla fræðilegar kröfur
um heimildatilvísanir verður að drepa á þær. Ekki er alltaf vísað nægilega
oft til heimilda og verður þá að álykta að vitneskjan byggist á minni höfund-
ar og eigin upplýsingum eða gögnum þótt það sé ekki víst. Vísanir höfund-
ar til heimildarmanna og í skjöl og útgefin rit eru að nokkru leyti skamm-
stafaðar sem gjarnan er gert í handriti. Það er svo oft útfært og samræmt
fyrir útgáfu en það hefur ekki verið gert hér. Tilvísanir eru ekki heldur alltaf
settar fram í samræmi við röð upplýsinga í skrám um heimildarmenn, skjöl
og útgefin rit. Stöku sinnum verður því að leita dálítið í skránum áður en
heimildin finnst sem vísunin á við. Ýmiss konar innbyrðis ósamræmi er
einnig í frágangi þessara skráa. Skráin yfir myndir er líka sett upp með þeim
hætti að umhendis er að finna nafn ljósmyndara eða eiganda ljósmyndar
(upprunastað) sem lesandi sér í bókinni og vill fræðast um. Allt eru þetta lýti
sem þarflaust er að hafa í bók sem nokkuð er lagt í að öðru leyti.
Margt gott er um bókina að segja, eins og fram er komið, og er þó ýmis-
legs ógetið. Til dæmis eru fjölmargar, gullfallegar ljósmyndir í bókinni. Þær
eru þó stundum í litlum tengslum við efnið sem rætt er um og akkur hefði
verið í því að tímasetja þær en það er sjaldnast gert. Bókin er vel úr garði
gerð hvað varðar pappír og prentun, band og kápugerð. Hins vegar er eins
og tveimur aðalhlutum bókarinnar hafi verið steypt saman í einn hluta í
umbroti og verður efnisbygging höfundar óskýrari fyrir bragðið í augum
lesenda.
Þegar upp er staðið er nauðsynlegt að minnast þess að höfundur talar
af hógværð um bók sína sem „sundurlausa þætti“ (bls. 20 og 234). Með það
í huga er ómaklegt að mikla ágalla hennar. Má því höfundur vel við bók
sína una og Ísfirðingar samgleðjast honum. Er mikill fengur fyrir sérhvert
byggðarlag að eiga menn á borð við Jón Pál Halldórsson sem sinna sögu
heimaslóðanna af jafnmikilli eljusemi og ritverk hans sýna.
Halldór Bjarnason
R I T D Ó M A R 247
Saga haust 2004 - NOTA 30.11.2004 11:34 Page 247