Saga - 2004, Blaðsíða 256

Þessir þrír síðastnefndu fyrirlestrar byggjast allir á rannsóknum á málverk-
um í hinu meinta málverkafölsunarmáli hérlendis og eru áhugaverðir fyrir
þá sem vilja kynna sér betur það mál.
Seinni hluti ritsins fjallar um falsanir á annars konar listformi en mál-
verkum. Helena Nikkanen, sem er frá Finnlandi, glímir við falsanir á íkonum
í sínum fyrirlestri en þeir eru að mörgu leyti erfiðari viðfangs en málverk,
þar sem þeir eru ekki undirritaðir. Þá hafa þeir, sakir trúarlegs gildis síns,
þarfnast mikillar viðgerðar í gegnum tíðina og í mörgum tilfellum hafa þeir
verið alveg endurgerðir.
Falsanir á ljósmyndum hafa aukist á undanförnum árum samhliða eft-
irspurn. Auðvelt er að falsa ljósmyndir eins og fram kemur í fyrirlestrum
ljósmyndaforvarðanna Karen Brynjolf Pedersen og Jens Gold. Hin gamla ljós-
myndatækni er ennþá kennd og auðvelt að öðlast vitneskju um hana. Fals-
anir á samtíma ljósmyndum eru jafnvel enn auðveldari í vinnslu og hafa
stóraukist með tilkomu veraldarvefsins. Pedersen segir frá því í áhugaverð-
um fyrirlestri; „Forgeries in Photography“, hvaða aðferðir má notast við til
að varpa ljósi á áreiðanleika ljósmynda.
Jon Brænne og Tone Olstad héldu fyrirlestur um húsasöfn sem kallast
„Open-air Museum Buildings. Fakes — or Telling a True Story“, og er hann
afskaplega skemmtileg lesning, sérstaklega fyrir safnafólk. Við tilfærslu
húsa þarf oft að ráðast í viðgerðir og jafnvel er nauðsynlegt að gera ýmsar
breytingar. Þegar húsið er ekki lengur í sinni upprunanlegu mynd en samt
sem áður kynnt sem slíkt gæti þá hugsanlega verið um fölsun að ræða?
Hvar liggja mörkin? Þetta er mjög mikilvægt atriði í forvörslu og snertir
siðfræði fagsins. Við varðveislu gripa er reglan sú að fara ekki lengra í við-
gerðum en nauðsynlegt er til að þeir teljist sýningarhæfir. Gera verður
grein fyrir slíkum aðgerðum í ítarlegum skýrslum og viðgerðin jafnvel gerð
á þann hátt að hún sé sýnileg. Þannig er reynt að koma í veg fyrir að vegið
sé að upprunaleika gripanna. Er hægt að yfirfæra þessa hugmyndafræði á
húsasöfn eða eru viðgerðir á húsum gerðar til að falla undir heildarmynd
safnsins á kostnað upprunaleika þeirra eins og þau Brænne og Olstad halda
fram?
Fyrirlestrarnir voru mjög fjölbreyttir og því miður ekki hægt að gera
öllum skil í stuttri ritfregn, þá voru þeir einnig nokkuð misjafnir að gæðum.
Hins vegar er þetta rit í heild sinni áhugaverð lesning og gott innlegg í um-
ræðuna um falsanir og viðgerðir.
Karen Þóra Sigurkarlsdóttir
R I T F R E G N I R256
Saga haust 2004 - NOTA 30.11.2004 11:34 Page 256