Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.2018, Qupperneq 54

Vikublað 26. janúar 2018 54
þig, enda þróuðust þessi varnar-
viðbrögð sem eðlileg afleiðing af
streitu og álagi sem þú varðst fyrir
í æsku.
Ef manneskjan sem þú áttir að
geta treyst í blindni lagði hendur
á þig og beitti þig miklu ofbeldi
kann áfallið sem þú varðst fyrir að
hafa verið mjög stórt (e. big „T“
trauma) og ef það var öskrað á þig
eða þér sýnd ógnandi framkoma
gæti það hafa verið minna (e. little
„t“ trauma) og afleiðingarnar eru
vanalega samkvæmt því. Athugaðu
líka að ógnandi hegðun foreldra
þarf ekki endilega að vera ógnandi
í hefðbundinni merkingu orðsins
því foreldri sem er illa haldið af
þunglyndi, andlega vanheilt eða til-
finningalega dofið getur líka valdið
barninu kvíða og ótta ef það veit að
það mun hvorki fá huggun, vernd
eða öryggi frá þeim sem ættu fyrst
og fremst að veita það. Þegar foreldr-
ar hlusta ekki á börnin sín, gera lítið
úr tilfinningum þeirra eða forðast
að eiga við þau samskipti öðruvísi
en í boðhætti geta börnin orðið af
tækifærinu til að þroskast eðlilega á
tilfinningasviðinu, hafa stjórn á og/
eða skynja eigin tilfinningar og þar
með viðhalda tengslum og heilbrigð-
um samböndum í framtíðinni.
Góðar leiðir til að bæta úr
áhrifum tengslaröskunar
Fyrsta skrefið til að líða betur og
eiga í farsælli samböndum er að
skilja orsakirnar sem urðu þess
valdandi að þér finnst þú stundum
alveg stórskrítin/n í samböndum.
Um leið og þú áttar þig á stóra
samhenginu getur þú byrjað að lifa
samkvæmt þeim ásetningi að láta
erfiðleikana í æsku ekki koma í
veg fyrir að þú getir verið ham-
ingjusöm eða hamingjusamur sem
fullorðinn einstaklingur.
Með þetta að leiðarljósi er gott
að hafa eftirfarandi atriði í huga:
n Áttaðu þig á því að tilfinningarn-
ar sem þú upplifir gefa mögulega
alls ekki raunsæja mynd af því
sem er að gerast í sambandi þínu.
Óttinn hefur jafnvel ekkert að gera
með vin þinn eða manninn eða
konuna sem þú ert hrifin/n af því
oft virkar framkoma þeirra á þig
sem einhvers konar „trigger“ eða
kveikja. Með öðrum orðum, tilf-
inningaleg áminning um það sem
kom fyrir þig í æsku.
n Leitaðu aðstoðar frá fagaðila sem
getur leiðbeint þér og hjálpað þér
markvisst að auka eigin lífsgæði.
n Prófaðu að sækja fundi fyrir
meðvirka (C.O.D.A eða ACAA) þar
sem þú getur talað um tilfinningar
þínar og upplifun án þess að óttast
höfnun og vera með fólki sem
veit og skilur hvað þú ert og hefur
gengið í gegnum.
n Teldu alltaf upp að tíu, og jafnvel
þúsund, ef þú upplifir mjög sterk
tilfinningaviðbrögð, bæði góð og
slæm. Vertu viss um að hafa allar
staðreyndir á hreinu áður og náðu
andlegu jafnvægi áður en þú gerir
eitthvað í málunum. Taktu alltaf
þinn tíma.
n Lærðu að setja þér og öðrum
heilbrigð mörk. Sennilega var
enginn sem kenndi þér þetta þegar
þú varst krakki svo gefðu þér
tíma til að átta þig á hvað þú vilt
fá út úr ástarsambandinu þínu og
reyndu svo að tjá þessar hugsanir
án þess að vera í vörn eða með
ásakanir. Mundu samt að það er á
þína ábyrgð að láta þér sjálfri eða
sjálfum líða vel og hvorki rétt né
sanngjarnt að koma því verkefni
yfir á aðra.
n Ekki deila of miklu óöryggi eða
romsa upp úr þér ævisögunni fyrr
en þú veist að manneskjan sem þú
ert að deila þessu með er „örugg“.
Ef þú berskjaldar þig of mikið eða
of fljótt er hætt við að kvíðinn sem
fylgir í kjölfarið hvetji þig til að
leggja á flótta og slíta sambandinu.
Lækkaðu varnirnar smátt og smátt
eftir því sem þú treystir viðkom-
andi betur.
n Reyndu að æfa þig í að standa á
þínu án þess að stinga alltaf af og
miðaðu að því að samböndin sem
þú átt í geti fengið farsælan endi þó
eðli þeirra breytist.
n Um leið og þú byrjar að upplifa
kvíða þegar kemur að vina- eða
ástarsamböndum og langar helst til
að slíta þeim skaltu prófa að hlusta
aðeins á tilfinningar þínar og neita
að rjúka í burtu (að sjálfsögðu áttu
samt ekki að sætta þig við ofbeldi af
neinu tagi.)
n Þegar einhver segir þér að sér
„ Tengslaröskun
myndast
einnig þegar mann-
eskjan (foreldri eða
forráðamaður) sem
barnið leitar vernd-
ar og huggunar
frá, ógnar barninu.
Öskrar eða leggur
jafnvel hendur á á
það. Þá verður hinn
svokallaði verndari
jafn ógnvekjandi, og
jafnvel hræðilegri,
en ógnin sem barnið
reyndi í fyrstu að
forða sér frá.