Morgunblaðið - 19.10.2017, Blaðsíða 24

24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 2017
VIÐTAL
Guðrún Vala Elísdóttir
vala@simenntun.is
Logan Lee Sigurðsson hefur ásamt eiginmanni
sínum, Eggerti Erni Sigurðssyni, komið á fót
styrktarfélagi sem þau kalla Ratljós. Tilgangur
félagsins er að stofna og reka sjóð sem hefur
það að markmiði að veita flóttamönnum sem
hæli fá á Íslandi styrk til þess annaðhvort að
öðlast háskólamenntun eða til þess að öðlast
starfsréttindi í þeirri menntun sem þeir hafa
öðlast í heimalandi sínu.
Tilgangur félagsins er jafnframt að veita
styrkþegum stuðning í háskólanámi og fær hver
styrkþegi aðgang að leiðbeinanda á vegum fé-
lagsins sem hann getur leitað til meðan á há-
skólanámi stendur.
Logan vonar að með því sé hægt að hjálpa
flóttafólki hér: „Flóttafólk hefur horfið frá nán-
ast öllum sínum veraldlegu eigum, ástvinum,
menningu og landi. Þeir koma með eigin mann-
auð, en án tækifæra til menntunar er hæfi-
leikum sóað og þeir sem ekki fá menntun sína
viðurkennda hér festast í láglaunastörfum. Til
að taka vel á móti flóttafólki þurfum við að fjár-
festa í jöfnum tækifærum fyrir þá. Þegar flótta-
maður getur nýtt menntun sína, reynslu og
hæfileika að fullu er það ekki bara betra fyrir líf
hans heldur fyrir allt samfélagið. Flóttafólk sem
fær tækifæri getur skapað ný störf, vörur og
þekkingu sem getur orðið arðbært fyrir Ísland.
Með stuðningi við flóttafólk græða allir.“
Týndist í fjóra mánuði
Logan flutti til Íslands sl. sumar frá Banda-
ríkjunum en hún fæddist í La Grange í Ken-
tucky 25. mars 1995. Foreldrar hennar skildu
þegar hún var nýfædd og ólst hún upp frá
tveggja vikna aldri hjá móðurforeldrum sínum,
sem ættleiddu hana, og lítur hún á þau sem for-
eldra sína.
„Við bjuggum í Indiana þegar ég var að alast
upp en fluttum til Ohio í ár þegar ég var ung-
lingur. Fósturmóðir mín lést úr krabbameini
þegar ég var 16 ára og þá flutti ég til Kentucky
til blóðföður míns. Ég bjó hjá honum í um það
bil eitt og hálft ár en bjó ein síðasta árið í
menntaskóla. Ég hélt góðu sambandi við fóstur-
föður minn þar til hann lést sl. haust. Ég er ann-
ars ekki mjög nákomin ættingjum mínum, en er
í sambandi við nokkra.“
Þegar Logan var 16 ára týndist hún í nokkra
mánuði og varð fórnarlamb mansals. Fullorðinn
maður hélt henni í slæmum félagsskap en eftir
fjóra mánuði var henni bjargað fyrir tilviljun.
Lögreglan stöðvaði þá manninn á stolnum bíl og
Logan var með í för. Uppgötvaði lögreglan þá
að hún hafði verið eftirlýst í allan þennan tíma.
„Á þessum tíma vissi ég ekkert hvað mansal
var og bjóst aldrei við að eitthvað slíkt myndi
henda mig, en það gerðist og reynslan gjör-
breytti sýn minni á lífið. Milljónir manna eru
hnepptar í mansal í hverju einasta landi í heim-
inum og maður þarf ekki að flytja fjöll til þess
að geta haft áhrif. Ef maður sér einhvern sem
er í neyð á að tilkynna það og svo getur maður
keypt vörur af fyrirtækjum sem stunda sann-
gjarna viðskiptahætti (e. Fair Trade) í staðinn
fyrir þau sem stunda barnaþrælkun. Að breyta
heiminum er óárennilegt en ég er þess fullviss
að við getum öll haft áhrif. Ég er ekki bara fórn-
arlamb heldur manneskja sem komst af og þó
að ég sé ennþá að glíma við afleiðingar áfalla-
streituröskunar er ég mjög ánægð með hver ég
er í dag og með þau gildi sem ég hef þroskað
með mér. Ég vona að ég geti notað líf mitt til
þess að hjálpa til við valdeflingu annarra.“
Logan stundaði háskólanám í Berea College í
Kentucky frá 2013-2017 og lauk þaðan tveimur
gráðum, í asískum fræðum og „friði og félags-
legu réttlæti“.
„Ég er sérstaklega stolt yfir því að hafa út-
skrifast þaðan en þetta er fyrsti háskólinn í Suð-
urríkjunum sem leyfði bæði konum og hörunds-
dökku fólki að stunda nám. Skólinn hefur
helgað sig jafnrétti og veitir efnalitlum nem-
endum tækifæri til háskólanáms. Nemendur,
sem eru um 1.300 talsins frá öllum heims-
hornum, hefðu annars ekki efni á menntun. Þeir
fá styrki til náms sem miðast við fjárhagslega
þörf þeirra, akademíska frammistöðu og fram-
lag til samfélagslegrar vinnu. Þetta er eini há-
skólinn í Bandaríkjunum sem hefur „frið og fé-
lagslegt réttlæti“ sem námsbraut og skólinn
tekur jafnframt mikinn þátt í málefnum eins og
„LGBT“, „Black Lives Matter“, og er sá eini
sem samþykkir DACA-nema, þ.e. þá sem eru
ekki skráðir opinberlega en geta fengið bráða-
birgðakennitölu á meðan þeir eru í skólanum.
Þetta er yndislegur staður.“
Hafði lært að mannréttindi
væru mikils metin á Íslandi
Innan asískra fræða var boðið upp á skipti-
nám í Japan og þangað fór Logan. „Ég dvaldi
eitt skólaár í Kyushu-háskólanum og þar lærði
ég japönsku, um japanska menningu og vann að
rannsókn um kynferðislegt mansal í Japan.“
Í skólanum kynntust þau Eggert, sem var í
sambærilegu skiptinámi frá Íslandi. „Þegar ég
komst að því hvaðan hann var varð ég spennt að
tala við hann vegna þess að ég hafði mikinn
áhuga á landinu. Ég hafði lært að Ísland væri
mjög frjálslynt og mannréttindi mikils metin og
mig langaði að fara þangað og upplifa það. Ég
hef sjálf rannsakað hvernig hægt er að koma á
félagslegum breytingum og er mjög ástríðufull
gagnvart jafnrétti, sem dæmi þá var ég mjög
heilluð af verkfalli kvenna á Íslandi árið 1975.
Ég fór til Eggerts og röflaði talsvert um þetta,
eftir að hafa nokkrum sinnum reynt að segja
nafnið hans með lélegum árangri.“
Þau Eggert og Logan fundu að þau áttu
margt sameiginlegt og fóru fljótlega að vera
saman og eftir að Japansdvölinni lauk heim-
sóttu þau hvort annað til Íslands og Bandaríkj-
anna. Núna hafa þau bæði lokið háskólamámi,
Logan er flutt til Íslands og þau giftu sig í sum-
ar.
Starfaði með Border Angels
Á meðan Logan stundaði nám í Berea kom
þangað fyrirlesarinn Enrique Morones og sagði
frá samtökunum „Border Angels“ sem starfa í
Kaliforníu og Mexíkó. Samtökin eru málsvarar
innflytjenda og bjóða þeim ýmsa þjónustu og
aðstoð. Logan segir að frásögn Morones hafi
snert sig mikið og sótti hún í kjölfarið um starfs-
nám hjá samtökunum.
„Ég vann sem sjálfboðaliði sumarið sem
Obama forseti vakti athygli á mannréttinda-
ástandinu, en u.þ.b. 90.000 fylgdarlaus börn
komu frá Mið-Ameríku að landamærum okkar.
Þessi börn eru afleiðingar Reagan-tímabilsins
þegar Bandaríkin höfðu inngrip í þessum lönd-
um og studdu ákveðin glæpagengi. Sums staðar
eru þessi sömu gengi enn að, þau beita ofbeldi
og fá unga krakka til að taka þátt í dópsölu og
mansali. Margir Bandaríkjamenn þekkja ekki
þessa hlið á málinu og fullyrða að þetta sé bara
fátækt fólk sem vilji taka störfin okkar.“
Logan segir að margir þessara hælisleitenda
ferðist mánuðum saman fótgangandi og á lest-
arþökum, annaðhvort á eigin vegum eða með
smyglurum sem kallast Coyotes. Coyotes eru
þekktir fyrir að skilja börn og gamalmenni eftir
ef þeim finnst þau tefja ferðalagið og selja þau
frekar en að koma þeim í öruggt skjól. Eða þá
að þeir hirða aleiguna af fjölskyldum fyrir að
smygla börnunum en koma svo ekki að sækja
þau.
„Þú getur rétt ímyndað þér örvæntinguna
sem foreldrar upplifa þegar þeir senda barnið
sitt á brott með ókunnugum í von um að það
muni lifa af. Ef og þegar börnin komast að
landamærunum, oftast í Texas, sem er land-
fræðilega næst, eftir að hafa verið undir hæln-
um á glæpamönnum alla leiðina, þurfa þau að
fara í gegnum útlendingaeftirlit Bandaríkj-
anna.“ Þvert á það sem fólk almennt heldur þá
er engin „lína sem maður fer yfir“, segir Logan.
Og ef fólk hefur ekki fjárhagslega burði sem
sanna að það geti lagt til hagkerfisins getur það
ekki sótt um dvalarleyfi.
„Margir hafa hreinlega troðist inn, sem þýðir
ekki bara að klifra yfir vegginn, heldur að kom-
ast framhjá nemum sem nema hreyfingar,
drónum, vopnuðum landamæravörðum og ban-
vænum snákum og sporðdrekum, auk hræði-
legs hita. Gæsluvarðhaldsstöðvar voru orðnar
svo yfirfullar að vistir voru takmarkaðar og það
var jafnvel byrjað að setja fólk í vöruskemmur.
Fólk var sent með flugi til Kaliforniu til Border
Angels þar.“
Hvíta yfirstéttin hræðileg
Logan segir að hvítt reitt yfirstéttarfólk hafi
stillt sér upp og öskrað á þessa ungu hælisleit-
endur að fara heim til sín. „Ég man að fyrsti
flóttamaðurinn sem ég vann með var sjö ára
stúlka, Fatíma frá El Salvador, sem varð vitni
að því þegar fjölskylda hennar var skotin til
bana í garðinum heima hjá þeim. Henni fannst
samt það hræðilegasta sem hún hafði upplifað
þetta hvíta yfirstéttarfólk. Hún gat ekki skilið
hvers vegna það hataði hana svona mikið. Síðan
þá er Fatima algjörlega meitluð í huga minn og
fékk mig til að átta mig á því að ég vil eyða lífi
mínu í vinnu við að hjálpa öðrum.“
Með samtökunum vann Logan að ýmsum
málum, en hún segir kerfið mjög óskipulagt og
mikið ósamræmi í gögnum. Margir hælisleit-
endur voru sendir á göturnar í San Diego á
meðan þeir biðu úrskurðar sinna mála. Þeir töl-
uðu enga ensku og margir gátu ekki heldur les-
ið eða skrifað á spænsku. Fæstir skildu hvað
var í gangi og héngu bara fyrir utan dómshúsið.
Það sé því ekkert skrýtið að fæstir hælisleit-
endur mæta fyrir rétt þegar mál þeirra eru tek-
in fyrir.
„Að vera heimilislaus í San Diego er hrika-
lega erfitt og að auki voru margar haturs-
grúppur að ráðast á þetta fólk. Ég vann m.a.s. í
máli þar sem maður þóttist vera prestur og
plataði fjölskyldu frá Gvatemala heim til sín,
þar sem hann seldi þau í kynlífsánauð. Við feng-
um ábendingu um atvikið, kölluðum til lögreglu
sem fór og skráði tilkynningu um nauðgun, en
skildi síðan fjölskylduna eftir á heimili manns-
ins. Lögreglan hafði engan áhuga á að hjálpa
þeim af því þau voru ekki bandarískir þegnar.“
Logan vann verkefni sem gekk út á að para
hælisleitendur við fjölskyldur í Bandaríkjunum
til að fá persónulega stuðning við þá. Hún að-
stoðaði hælisleitendur við að fá lögfræðiaðstoð
og læknisþjónustu og ennfremur leiddi hún hóp
sjálfboðaliða inn í eyðimörkina með vatn fyrir
þá sem voru að koma yfir landamærin og mat
fyrir daglaunamenn.
Trump ýtir undir hatur og ofbeldi
Hún aðstoðaði við fjáröflun fyrir samtökin,
skipulagði uppákomur og herferðir, sá um sam-
félagsmiðla og reyndi með þeim hætti að ná til
bandarísks almennings, til að segja þeim hvern-
ig raunveruleiki hælisleitenda væri og hversu
mikið þeir þjáðust, frekar en að sjá þá sem ógn.
Með aðferðunum tókst að ná alþjóðlegri fjöl-
miðlaathygli, sem breytti miklu.
„Flestar fréttir í Bandaríkjunum eru öfga-
fullar með hættulega slagsíðu og það er skelfi-
legt hvernig fólk trúir þeim án þess að hafa
nokkuð sem styður eða sannar. Margir Amerík-
anar myndu glaðir taka við hælisleitanda inn á
eigið heimili ef þeir fengju til þess tækifæri. Það
veit ég, vegna þess að við hjá Border Angels
fengum þúsundir góðra boða alls staðar að af
landinu. Það er sú Ameríka sem ég er stolt af og
trúi á, en ég sé ekki að ástandið batni raunveru-
lega fyrr en rasisma verður mætt með hörðu. Á
meðan kosningabarátta Trumps stóð yfir var
ómögulegt annað en að heyra og sjá rasisma
hvern einasta dag. Við höfum glímt við rasisma
frá upphafi Bandaríkjanna, en Trump hefur ýtt
undir hatur og ofbeldi þannig að búseta þar er
orðin súrrealísk. Ferðabann hans hefur kostað
mannslíf og það er í raun okkar almennra borg-
ara að gera ríkisstjórnina ábyrga og end-
urskapa tengsl lands okkar við kynþætti ef við
getum einhvern tímann vonast eftir breyt-
ingum.“
Aðspurð segist Logan elska Ísland, náttúran
og fólkið sé yndislegt. „Ég finn að ég er mjög
velkomin og fjölskylda mín hér er einstök, ég
veit ekki hvar ég væri án hennar. Ég hef unnið
sem sjálfboðaliði hjá Rauða krossinum í Borg-
arnesi, en við Eggert eigum okkar heimili í
Reykjavík. Ég er ennþá að leita mér að vinnu og
hef sótt um á nokkrum stöðum.“ Logan, sem er
byrjuð í íslenskunámi, segist vona að hún fái
tækifæri til þess að láta gott af sér leiða fyrir
fólk og samfélagið.
Ratljós er með Facebook-síðu og netfang
sjóðsins er: ratljosscholarship@gmail.com.
Flóttafólk fái styrki til náms
 Logan Lee Sigurðsson hefur ásamt íslenskum eiginmanni stofnað sjóð til að styrkja flóttafólk hér
á landi til menntunar  Logan aðstoðaði flóttafólk í Bandaríkjunum  Varð fórnarlamb mansals
Morgunblaðið/Guðrún Vala
Sjálfboðaliði Logan Lee Sigurðsson, 22 ára frá Kentucky í Bandaríkjunum, hefur þrátt fyrir
ungan aldur nokkra reynslu af störfum fyrir flóttafólk, þá oftast sem sjálfboðaliði.
Hjón Logan Lee og Eggert Örn Sigurðsson
giftu sig í sumar og búa í Reykjavík.