Morgunblaðið - 19.10.2017, Side 30

30 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 2017
Sogavegi við Réttarholtsveg
Opið kl. 9-18 virka daga | Sími 568 0990 | www.gardsapotek.is
Lágt lyfjaverð - góð þjónusta
Einkarekið apótek í 60 ár
verða til við vinnsluna séu bónus á
hitt.
Um tvö stöðugildi verða til við
rekstur verksmiðjunnar en þeim
mun fjölga ef fyrirtækið hefur eigin
framleiðslu eins og stefnt er að.
Heilsuprótein er samstarfsverkefni
Kaupfélags Skagfirðinga og Mjólk-
ursamsölunnar.
Öllum er boðið til vígsluhátíðar í
verksmiðjunni á laugardaginn kl.
15.30. Þar munu flytja ávörp þeir
Bjarni Benediktsson forsætisráð-
herra, Ari Edwald, stjórnarformaður
Heilsupróteins og forstjóri MS, og
Pálmi Vilhjálmsson, mjólkurfræð-
ingur og stjórnarmaður Heilsupró-
teins. Síðan munu fyrrverandi og nú-
verandi landbúnaðar- og
umhverfisráðherrar vígja verksmiðj-
una. Karlakórinn Heimir mun syngja
á milli atriða. Léttar veitingar verða í
boði, m.a. próteinbætt hátíðarterta.
stöðum er síuð og
próteinvökvinn
þurrkaður. Þann-
ig verður til pró-
teinduft sem er
verðmæt afurð og
notuð í prótein-
drykki, fæðubót-
arefni og mat-
væli.
Magnús Freyr
segir að í upphafi
verði megnið af próteinduftinu selt á
erlendum mörkuðum en einnig eitt-
hvað hér heima. Heilsuprótein ehf.
stefni að því að hefja framleiðslu á
eigin afurðum úr þessu hráefni. Slík
vöruþróun taki tíma.
Megnið af mysunni rennur nú í
sjóinn. Tilkoma verksmiðjunnar er
því liður í að sporna við matarsóun í
landinu og einnig umhverfismál.
Magnús bendir á að verðmætin sem
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Starfræksla nýrrar verksmiðju
Heilsupróteins ehf. á Sauðárkróki
sem vinnur próteinduft úr mysu er
til fellur við ostagerð spornar við só-
un matvæla, minnkar umhverfis-
mengun og eykur verðmætasköpun.
Verksmiðjan verður tekin í notkun
við athöfn næstkomandi laugardag.
Bygging verksmiðjuhúss og upp-
setning tækjabúnaðar hefur gengið
ágætlega, að sögn Magnúsar Freys
Jónssonar, forstöðumanns mjólk-
ursamlags Kaupfélags Skagfirðinga.
Framleiðsluferlið er að hans sögn
ekki flókið en tækjabúnaðurinn
margbrotinn.
Hráefni frá þremur samlögum
Mysan sem til fellur við ostagerð á
Sauðárkróki, Akureyri og Egils-
Morgunblaðið/Björn Björnsson
Verksmiðja Iðnaðarmenn vinna að lokafrágangi próteinverksmiðjunnar sem verður gangsett á næstunni.
Próteinverksmiðja
gangsett á Króknum
 Spornar gegn matarsóun og dregur úr mengun
Magnús Freyr
Jónsson
Hefð er fyrir mikilli atvinnuþátt-
töku hér á landi, að sögn dr. Árelíu
Eydísar Guðmundsdóttur, vinnu-
markaðsfræðings og dósents við
viðskiptafræðideild HÍ. Í frétta-
skýringu í Morgunblaðinu í gær
kom fram að atvinnuþátttaka í
löndum OECD væri hvergi meiri en
hér á landi.
„Konur á Íslandi hafa til dæmis
verið með meiri atvinnuþátttöku en
víða annars staðar. Fólk hefur líka
verið lengur á vinnumarkaði hér en
tíðkast hjá nágrannaþjóðunum,“
sagði Árelía.
Hún sagði að vinnusemi væri
hluti af menningu okkar. Það að
vera duglegur væri mikils metið á
meðal Íslendinga. Þó hefðum við
glímt við það að framleiðni væri
lægri hér á landi en hjá mörgum
öðrum þjóðum. „Þó að við vinnum
svona mikið er framleiðnin ekki
endilega mjög há, sem er auðvitað
galli. Við vinnum marga klukku-
tíma en gerum kannski ekki eins
mikið og við þyrftum á þeim tíma,“
sagði Árelía.
Gott atvinnuástand og þenslan í
þjóðfélaginu undanfarin ár kunni
einnig að eiga sinn þátt í mikilli at-
vinnuþátttöku. Þegar næg vinna er
í boði höfum við tilhneigingu til að
vinna ótrúlega mikið. Það sé hluti
af menningu okkar að vinna mikið
þegar vinnu sé að hafa.
„Við erum frumgreinaþjóð sem
vill sækja aflann þegar hann gefst –
við erum alltaf svolítið eins og á
vertíð. Þá förum við líka gjarnan
fram úr okkur og eyðum of miklu,“
sagði Árelía. Hún sagði að fyrsta
kreppan eftir stríð, að frátalinni
olíukreppunni 1973, hefði komið
1993-1995. Fram að því hefði fólk
vanist því að gegna 2-3 störfum
samtímis til að ná endum saman.
gudni@mbl.is
Vinnusemi er hluti
af menningunni
 Hefð fyrir mikilli atvinnuþátttöku
Kjörstjórn þjóðkirkjunnar áformar
að hefja póstkosningu um nýjan
vígslubiskup í Skálholtsumdæmi 6.
nóvember. Atkvæðagreiðslan mun
þá standa til 20. nóvember og at-
kvæði talin á biskupsstofu laugar-
daginn 25. nóvember. Tekið er
fram að þessi áform eru háð sam-
þykki kirkjuráðs sem kemur saman
til fundar í næstu viku.
Þetta verður seinni umferð
vígslubiskupskjörsins þar sem eng-
inn frambjóðandi náði meirihluta
greiddra atkvæða í fyrri umferð.
Kosið verður á milli þeirra tveggja
sem flest atkvæði fengu, séra Krist-
jáns Björnssonar, sóknarprests í
Eyrarbakkaprestakalli, og séra Ei-
ríks Jóhannssonar, prests við Há-
teigskirkju í Reykjavík.
Á kjörskrá eru 975 manns, leik-
menn í starfi þjóðkirkjunnar og
prestar og ýmsir starfsmenn kirkj-
unnar í umdæminu. helgi@mbl.is
Seinni umferð í
vígslubiskupskjöri
hefst 6. nóvember
Eiríkur
Jóhannsson
Kristján
Björnsson
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Bekkurinn var þétt setinn í hádegis-
fyrirlestri Sagnfræðingafélagsins á
þriðjudaginn var þegar Hannes
Hólmsteinn Gissurarson, prófessor í
stjórnmálafræði, flutti þar erindi
sitt, „Bankahrunið 2008 í sögulegu
ljósi“. Rakti hann þar ástæður þess
að lausafjárkreppan breyttist í hrun,
með vísan til þeirra rannsókna sem
Hannes hefur unnið að á síðustu
misserum.
Hannes vísaði í fyrirlestri sínum
til Rannsóknarnefndar Alþingis og
þeirrar niðurstöðu að íslensku bank-
arnir hefðu vaxið of hratt og orðið of
stórir fyrir Ísland. Sagði Hannes að
það væri nauðsynlegt skilyrði fyrir
falli þeirra, en ekki nægilegt. Nefndi
hann sem dæmi að hús gæti ekki fall-
ið nema búið væri að reisa það, en
ekkert segði að það þyrfti að falla.
Hannes nefndi því fimm ákvarð-
anir, sem teknar voru erlendis, sem
hefðu stuðlað að því að kreppa varð
að hruni. Í fyrsta lagi hefðu erlendir
vogunarsjóðir gert áhlaup á landið,
þar sem þeir hefðu skynjað að það
væri berskjaldað. Í öðru lagi hefði
evrópskir seðlabankar stöðvað alla
lausafjárfyrirgreiðslu við Ísland, að
sögn Hannesar vegna gremju yfir
uppgangi íslensku bankanna. Þá
nefndi Hannes í þriðja lagi að Banda-
ríkjamenn hefðu ákveðið að Ísland
væri ekki lengur á áhrifasvæði
þeirra.
Skotland áhrifavaldur
Síðustu tvær ákvarðanirnar voru
svo teknar af breskum stjórnvöldum.
Annars vegar ákvað ríkisstjórn
Verkamannaflokksins að bjarga öll-
um breskum bönkum nema Her-
itable og Kaupthing Singer Friedl-
ander, sem báðir voru í íslenskri
eigu, og hins vegar setti hún hryðju-
verkalög á Ísland. Þessar ákvarðanir
stuðluðu að falli Kaupþings, síðasta
bankans sem eftir stóð.
Hannes rakti ástæðuna fyrir þess-
um harkalegu viðbrögðum Breta
meðal annars til sjálfstæðisbaráttu
Skoska þjóðarflokksins, en forvígis-
menn hans höfðu vísað til ríkja eins
og Írlands, Íslands og Noregs sem
hluta af „velmegunarboga“, sem
sjálfstætt Skotland gæti verið hluti
af. Gordon Brown og Alistair Dar-
ling, sem báðir eru Skotar, töldu ógn
stafa af þessum hugmyndum, og
gátu því slegið nokkrar flugur í einu
höggi með því að taka harkalega á ís-
lensku bönkunum. Kvað Hannes þau
gögn sem hann hefði undir höndum
sýna að óþarfi hefði verið fyrir Breta
að beita hryðjuverkalöggjöfinni.
Gerður var góður rómur að erindi
Hannesar og spunnust líflegar um-
ræður í salnum í kjölfarið.
Fimm ákvarðanir sem
breyttu kreppu í bankahrun
 Hannes Hólmsteinn Gissurarson flutti erindi um bankahrunið í sögulegu ljósi
Morgunblaðið/Eggert
Fyrirlestur Mikill áhugi var fyrir erindi Hannesar um bankahrunið 2008
þar sem hann fjallaði um erlenda áhrifavalda í þeirri atburðarás.