Morgunblaðið - 14.12.2017, Blaðsíða 100

100 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. DESEMBER 2017
– fyrir dýrin þín
Eigum mikið
úrval af
hundabeislum
Smáralind | Kringlunni | Reykjanesbæ | sími 511-2022 | www.dyrabaer.is
VIÐTAL
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
,,Þú verður að brosa, ekki vera leið
á svipinn,“ segir ítölsk fjölmiðla-
kona við frönsku leikkonuna, leik-
stjórann og handritshöfundinn
Julie Delpy sem hefur góðfúslega
veitt hópi fjölmiðlafólks viðtal í til-
efni af Evrópsku kvikmyndaverð-
laununum (EFA) sem afhent voru
9. desember sl. en á þeim voru
Delpy afhent heiðursverðlaun fyrir
framlag hennar til kvikmyndalist-
arinnar. Ferill Delpy spannar yfir
30 ár og hefur hún leikið í fjölda
kvikmynda þekktra og virtra leik-
stjóra, m.a. Richard Linklater og
Krzysztof Kieslowski, auk þess að
skrifa handrit og leikstýra eigin
kvikmyndum.
Ekki byrjar það vel! hugsar
blaðamaður Morgunblaðsins og á
allt eins von á því að þetta hóp-
viðtal fari illa, að Delpy bregðist
hin versta við þessari undarlegu
kröfu um að brosa og rjúki jafnvel
á dyr. „Af hverju?“ spyr Delpy þá
ítölsku og er eðlilega hissa. Sú
ítalska svarar um hæl að Delpy sé
nú einu sinni að fá „evrópska Ósk-
arinn“ og hafi því ástæðu til að
brosa. „Já, já, á ég þá alltaf að
vera brosandi? Þegar ég vakna,
þegar ég fer í háttinn, þegar ég fer
að pissa?“ spyr Delpy og viðstaddir
hlæja, fjölmiðlamenn sem eru að
meirihluta karlar. Einn þeirra, af
hreimnum að dæma spænskur,
skýtur inn að í raun sé með verð-
laununum verið að líta yfir fortíð
Delpy en hún sé þó væntanlega
ekki að dvelja við hana, eða hvað?
,,Nei, nei, ég er algjörlega í núinu,
að glíma við að fjármagna kvik-
mynd sem ég ætla mér að leik-
stýra og það er minn veruleiki
núna og hann er langt í frá bros-
legur,“ svarar Delpy.
Fordómafullur og fáfróður
„Geturðu sagt okkur frá þeim
vandræðum?“ spyr þá sú ítalska.
„Ja, einn fjárfestirinn, ekki sá mik-
ilvægasti því við erum búin að fjár-
magna meirihluta kvikmyndarinn-
ar, hætti við þremur vikum áður
en hefja átti undirbúning fyrir tök-
ur. Þá voru að baki átta mánaða
langar viðræður við bandarískan
lögfræðing hans sem taldi sig geta
svívirt evrópska kvikmyndagerð út
í hið óendanlega, m.a. hvernig
kvikmyndir væru gerðar í Evrópu
og líka konur í kvikmyndagerð. Við
þurftum að sætta okkur við þessar
móðganir daglega og svo hættu
þeir við,“ svarar Delpy.
„Þannig að þessi lögfræðingur
er …,“ heldur hún áfram en hikar
og ákveður að spara stóru orðin að
sinni um lögfræðinginn. „Stundum
þarf maður að eiga við svona menn
sem vita ekkert um evrópska kvik-
myndagerð og halda að við séum
apar, að við séum að fela eitthvað
fyrir þeim og vita ekki að hér er
vel skipulögð kvikmyndagerð og að
við erum með styrkjakerfi og öfl-
uga framleiðendur! Hann var
skelfilega yfirlætisfullur og olli því
að mögulegir fjárfestar hættu við
en þeir voru að vísu dálítið hug-
lausir,“ heldur Delpy áfram, ómyrk
í máli. „Hann fann sérstaklega að
því að ég væri kona í stóli leik-
stjóra, sagði að ég væri tilfinninga-
söm og þar af leiðandi óáreiðanleg.
Hann sagði það meira segja við
mig, augliti til auglitis, að ég væri
tilfinningasöm, eins og það væri
galli!“ Viðstaddir taka undir með
Delpy að það sé alls ekki galli að
vera tilfinningasamur eða -næmur
og hvað þá þegar viðkomandi er
listamaður.
Kaldhæðnislegt
Delpy segir að sem betur fer
hafi annar fjárfestir fundist en þó
vanti enn peninga svo hægt sé að
ráðast í gerð myndarinnar og hefja
undirbúning fyrir tökur. „Þetta er
ekki algjört svartnætti en samt
mjög erfið staða. Það sem reyndist
virkilega erfitt var að láta svívirð-
ingarnar yfir sig ganga og vera
síðan hent eins og rusli,“ segir
Delpy. Hún hafi aldrei verið niður-
lægð með öðrum eins hætti á ferli
sínum. „Og það er kaldhæðnislegt
að á sama tíma er ég að fá þessi
verðlaun, staðfestingu á því að fólk
beri virðingu fyrir mér,“ segir
Delpy og hlær.
Hún segir þessa karlrembulegu
hegðun og fordóma lögfræðingsins
og fáfræði hvað varðar evrópska
kvikmyndagerð í takt við „Trump-
kúltúrinn“ sem nú sé ríkjandi í
Bandaríkjunum. „Hann sagðist
vera sérfræðingur í evrópskri kvik-
myndagerð sem hann er alls ekki,
hann laug því!“ segir Delpy. Fjár-
festirinn sem réð hann til að hafa
milligöngu um fjármögnunina hafi
ráðið hann í þeirri trú, talið lög-
fræðinginn slíkan sérfræðing.
Nú spyrja fleiri en einn fjöl-
miðlamaður hvað þessi furðulegi
lögfræðingur heiti en Delpy vill
ekki greina frá því, telur það ekki
nauðsynlegt.
Dramatísk kvikmynd um örlög
og foreldrahlutverkið
En hvaða kvikmynd er þetta
sem Delpy er að tala um? Og
hvernig kvikmynd? „Hún er
dramatísk. Ég sagði Kieslowski
fyrst frá henni árið 1992 [leikstjór-
anum sem Delpy lék fyrir í einni af
kvikmyndum hans í lita-þríleiknum
svokallaða, þeirri sem kennd er við
hvítan] og hún fjallar um örlög og
foreldrahlutverkið. Ég velti henni
fyrir mér í 20 ár og þegar ég eign-
aðist son minn rann loksins upp
fyrir mér um hvað myndin fjallaði.
Ég skrifaði handritið og hef verið
að reyna undanfarin tvö, þrjú ár að
gera hana,“ svarar Delpy. Hún sé
á því að handritið sé það besta sem
hún hafi skrifað á ferlinum. „Þeir
sem hafa lesið handritið hafa orðið
mjög hrifnir og sumir mjög reiðir,
það vekur alls kyns flóknar tilfinn-
ingar,“ bætir hún við.
Kvikmyndin mun bera titilinn
My Zoe og á vefnum Internet Mo-
vie Database segir að hún fjalli um
fráskilda konu sem reyni að vernda
dóttur sína í kjölfar ónefnds harm-
leiks. Nokkrir leikarar hafa þegar
verið staðfestir, þ.e. að þeir muni
leika í kvikmyndinni en þeir eru
Richard Armitage, Gemma Arter-
ton, Daniel Brühl, Delpy sjálf og
Lior Ashkenazi.
Delpy segir umfjöllunarefni
kvikmyndarinnar standa sér mjög
nærri. „En takið eftir, þessi kvik-
mynd verður gerð. Kvikmyndagerð
er oft basl og barátta, það er stað-
reynd. Síðasta kvikmyndin sem ég
leikstýrði, Lolo, var aftur á móti
auðveld í framleiðslu og gaman að
gera hana en hún var ekki eins
persónuleg og þessi,“ segir Delpy.
Vandinn ekki leystur
Talið berst aftur að hinum vafa-
sama lögfræðingi og segir Delpy
að skammarleg samskipti hans við
hana hafi átt sér stað á sama tíma
og umræðan stóð sem hæst um
kynferðislega áreitni og kynferð-
isbrot karla í garð kvenna í Holly-
wood, eftir að upp komst um brot
framleiðandans Harvey Weinstein.
„Það er verið að losa okkur við
nokkra nauðgara en er verið að
losa okkur við náunga eins og
þennan lögfræðing, snargalin karl-
rembusvín? Nei, hann er enn starf-
andi og getur sagt að ég sé ófær
um að leikstýra kvikmynd af því ég
sé svo tilfinningasöm. Við erum
komin aftur til hinna myrku mið-
alda. Menn geta handtekið þennan
Weinstein og vonandi fer hann í
fangelsi ef hann verður fundinn
sekur um naugðun,“ segir Delpy.
Það muni hins vegar ekki leysa
hinn mikla vanda kynjamisréttis,
fordóma og misnotkunar sem kast-
ljósinu hafi nú verið beint að og
vandinn verði heldur ekki leystur
með því að ráða eina og eina konu
í stjórnunarstöðu eða leyfa ein-
staka konu að leikstýra kvikmynd.
Karlremban muni viðgangast svo
lengi sem margumræddur lögfræð-
ingur og hans líkar haldi sínum
störfum og uppteknum hætti óá-
reittir.
Delpy segir konur einfaldlega
ekki nógu valdamiklar í kvik-
myndageiranum, þó margar þeirra
sem þegar séu í valdastöðum séu
að reyna að breyta ástandinu til
hins betra, og að úr því verði að
bæta.
Karlar ekki allir slæmir
Nú lætur ítalska blaðakonan
aftur til sín taka og bendir á karl-
ana í herberginu, kollega sína, og
segir að þeir séu líklega eins og
lögfræðingurinn. Þessi undarlega
ásökun vekur að sjálfsögðu mikla
furðu hinna ásökuðu en Delpy
kemur körlunum til varnar. „Karl-
ar eru ekki allir slæmir,“ segir
hún og karlarnir þakka fyrir sig
og hlæja innilega. „Ritstjórar dag-
blaða eru allir karlar,“ segir sú
ítalska og er líklega með því að
reyna að skýra mál sitt að ein-
hverju leyti.
Delpy bendir á að sumir karlar
virðist hafa sífellda þörf fyrir að
misnota vald sitt og þá m.a. að
þvinga konur til kynmaka. „Ég er
ekki að segja að heimurinn væri
endilega betri ef konur réðu yfir
honum, konur eru ekki allar góðar
og nú skal ég segja ykkur dálítið
sem kann að valda ykkur hneyksl-
an: ég hef hitt jafnmarga karla í
þessu fagi sem voru til í að þvinga
konur til að hafa mök við sig og
konur sem voru til í að nota kynlíf
sér til framdráttar. Ég hef misst
svo mörg verkefni í hendur slíkum
konum og þær verða örugglega í
salnum á morgun,“ segir Delpy og
skellihlær, á þar við salinn sem
afhending EFA-verðlaunanna fór
fram í.
Ekki vandamál lengur
Delpy segist sem ung leikkona
margoft hafa hafnað kynlífs-
tilboðum valdamikilla karla í kvik-
myndabransanum og meira að
segja þegar hún var barn að aldri,
13 og 14 ára. „Þetta er ekki
vandamál lengur,“ segir hún hlæj-
andi og gerir grín að aldri sínum
en Delpy er 47 ára. Hún segir
áreitni slíkra karla loks hafa hætt
þegar hún var um þrítugt. „Ég
öðlaðist fljótt virðingu fyrir
þetta,“ segir hún og að það hafi
spurst út að hin unga og efnilega
leikkona, Julie Delpy, léti karl-
menn ekki vaða yfir sig.
Aftur til myrkra miðalda
 Julie Delpy segir karlrembu og fordóma valda því að henni hafi enn ekki tekist að fjármagna
næstu kvikmynd sína að fullu  Var heiðruð fyrir framlag sitt til kvikmyndalistarinnar á EFA
AFP
Gleðistund Julie Delpy tók við heiðursverðlaunum Evrópsku kvikmyndaverðlaunanna laugardaginn 9. desember
og fékk þýski kvikmyndaleikstjórinn Volker Schlöndorff þann heiður að afhenda henni verðlaunastyttuna.