Saga - 2007, Side 49

ar hann á ein um sta› í fer›a bók ar hand riti sínu, skipta flrír „hlut ir“
mestu máli. „fiess ir flrír hlut ir, sem eiga a› sæta hinn ar fyrstu og
sí› ustu a› gæzlu allra skyn samra manna er um lönd fara, eru fljó› -
ar inn ar bók ligi verkn a› ur, stjórn ar hátt ur og trú ar brag›a me› -
fer›.“13 Ekki er úr vegi a› nota fletta grein ing ar lík an sem eins konar
lei› ar ljós fleg ar fer› ast er um hug mynda heim Tómas ar Sæ munds -
son ar, flví a› hon um var› tí› rætt um alla flessa flætti í skrif um sín -
um. Á flann hátt lít um vi› á Tómas út frá hans eig in for send um,
eins og vi› get um skynj a› flær í flví sem hann lét eft ir sig, í sta›
fless a› velja a› eins fla› úr sem okk ur flyk ir merki legt.
Af bók mennt um
Í fimmta hefti Fjöln is, sem kom út ári› 1839 og Tómas stó› a› einn,
birt ist löng rit ger› eft ir hann um ís lensk ar bók mennt ir. Ein kunn ar -
or› grein ar inn ar voru sótt í upp hafs er indi Bún a› ar bálks Egg erts
Ólafs son ar, flar sem Egg ert reyndi a› kve›a ni› ur flá sudda drunga
daufu anda, eins og Egg ert kall a›i meinta deyf› Ís lend inga, sem
hon um s‡nd ust „trilla fárátt li›“ á Ís landi.14 Í fless um anda ré›st
Tómas af hörku gegn meintri aft ur halds semi og hleypi dóm um
landa sinna, mennt un ar skorti og al mennu sinnu leysi. „Mann in um
er inn rætt físn til full komn un ar“, skrif ar hann, „og flar sem skin -
sem in nít ur sín, kann ma› ur inn ekki vi› sig, nema hann sje a› taka
fram för um.“15 Til a› vekja fljó› ina af do› an um var nau› syn legt a›
mennta hana bet ur, fannst Tómasi, og flar skiptu bók mennt irn ar
mestu máli. „Bæk urn ar eru ann a› auga manns ins; flær eru kjenn -
end ur heíms ins“,16 seg ir hann, og vís ar flar til tvö falds e›l is bók -
mennt anna — fl.e. bæk ur voru hvort tveggja brunn ur upp l‡s inga
fyr ir fró› leiks fús an al menn ing og vett vang ur fyr ir mennta menn til
a› beina hugs un al fl‡› unn ar inn á flær braut ir sem fleim fund ust
réttast ar.
tómas sæmundsson 49
13 Fer›a bók Tómas ar Sæ munds son ar. Jak ob Bene dikts son bjó und ir pr. (Reykja vík
1947), bls. 105.
14 Tómas Sæ munds son, „Bók ment irn ar ís lend sku“, Fjöln ir 5 (1839), I. Ís lendski
flokk ur inn, bls. 73. Tómasi var fletta lík inga mál mjög hug leik i›, sbr. „Fjöln -
ir“, Fjöln ir 1 (1835), bls. 1. Höf und ur for mál ans er ekki til greind ur, en hann er
tal inn me› prent u› um rit ger› um Tómas ar í skrá yfir rit verk hans sem birt ist
í Fjölni a› hon um látn um („Tómas Sæmunz son“, bls. 5).
15 Tómas Sæ munds son, „Bók ment irn ar ís lend sku“, bls. 73.
16 Sama rit, bls. 79.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 49