Saga - 2007, Blaðsíða 96

vald haf ar eru vald ir af fólk inu og eru full trú ar fless. Í ann an sta› er
al menn flátt taka fólks í stjórn mál um ekk ert mark mi› í sjálfu sér
skv. kenn ing unni. Meg in keppi kefli í l‡› ræ› is sam fé lagi er tali›
vera sam ræmi á milli ábyrg› ar og valda. Í fling stjórn ar skipu lagi
velja kjós end ur vald haf ana (fling menn ina), sem bera ábyrg› á
verk um sín um gagn vart kjós end um á kjör degi.
Ein og sér reynd ist fling stjórn ar kenn ing in ekki duga til a›
tryggja a› al mennt væri lit i› á fling stjórn ar kerf i› sem jafn gildi l‡› -
ræ› is. fiar vó flyngst a› fling stjórn in, West min st er-kerf i›, var miklu
eldri en l‡› ræ›i á Vest ur lönd um. fijó› fling voru stofn u› og fengu
um tals ver› völd löngu fyr ir daga al menns kosn inga rétt ar. fiau sátu
höf› ingj ar án um bo›s frá al menn ingi. Ekki var› sé› a› hags mun ir
al menn ings væru sér stakt lei› ar ljós fling manna. Hva› kom t.d. í
veg fyr ir a› fling menn væru fyrst og fremst full trú ar einka hags -
muna? Kenn ing unni um hina ábyrgu stjórn mála flokka var ætl a› a›
vera sá töfra sproti sem megn a›i a› gefa fling stjórn inni n‡tt líf, gera
kenn ingu um fling stjórn a› kenn ingu um l‡› ræ›i: Ag a› ir stjórn -
mála flokk ar móta stefnu í mál efn um fljó› fé lags ins. Í fling kosn ing -
um veita kjós end ur stjórn mála flokk um um bo› til a› vinna a› flví
a› hrinda stefnu sinni í fram kvæmt. Rík is stjórn sit ur í skjóli fljó› -
flings ins og rík is stjórn ar flokk ar bera ábyrg› gagn vart kjós end um.5
Í Bret landi reynd ist mjög frjór jar› veg ur fyr ir flessa n‡ sköp un
l‡› ræ› is, eins og rann sókn ir hafa sta› fest.6 Ann ars sta› ar voru vi› -
tök ur blendn ari. Í Banda ríkj un um hef ur fling stjórn ar kenn ing in
aldrei átt veru legu fylgi a› fagna, svo dæmi sé tek i›. Saga ís lensku
fling stjórn ar inn ar er a› miklu leyti óskrá›, en vi› vit um fló a› Ís -
lend ing ar mörk u›u sér staka lei› til l‡› ræ› is í upp hafi 20. ald ar,
sem mót a› ist af rík um vilja til a› bæ›i halda og sleppa: mik il áhersla
var lög› á beint l‡› ræ›i en full trúa l‡› ræ›i var jafn framt ætl a›
mik il vægt hlut verk. Vi› vit um hins veg ar ekki mik i› um upp haf og
flró un fling stjórn ar í land inu, hvorki um meg in ein kenni ís lensku
fling stjórn ar inn ar í tím ans rás né um tengsl fling stjórn ar og flró un -
ar l‡› ræ› is á Ís landi. Hi› sama gild ir um vi› tök ur Ís lend inga vi›
fling stjórn ar kenn ing unni. Ur›u t.d. ein hverj ar deil ur um til kall
fling stjórn ar kenn ing ar til a› telj ast hin eina sanna l‡› ræ›is kenn -
svanur kristjánsson96
5 Í riti mínu, Frá flokks ræ›i til per són u stjórn mála (Reykja vík 1994), l‡si ég kenn ing -
unni um hina ábyrgu flokka og ber sam an vi› margræ›is kenn ingu um l‡› -
ræ›i, eink um bls. 243–253.
6 Sbr. t.d. Dav id Judge, Repres enta tion. The ory and Pract ice in Brita in (London og
New York 1999).
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 96