Saga - 2007, Blaðsíða 178

ar. Bók in svar ar sí› an fless ari spurn ingu. Tíma bila skipt ing Almås
er flannig a› kreppa og strí› ein kenna tíma bil i› 1920–1945, langt
fram fara- og gó› ær is tíma bil er frá 1945 til 1975 og frá 1975 lend ir
nú tíma væ› ing land bún a› ar ins í innri og ytri vanda, efa semd ir og
gagn r‡ni koma fram (IV, bls. 13–16).
Höf und ur l‡s ir vexti kaup fé laga upp úr 1900 og sér stak lega
efld ust flau á milli strí›s ár un um, jafn framt flví sem stofn u› voru
sölu sam lög mjólk ur bænda og kjöt fram lei› enda. Krepp an kom
mjög hart ni› ur á norsk um bænd um í fyrstu og fjöldi jar›a var sett -
ur á nau› ung ar upp bo›. Fas ist ar fengu um skei› um tals vert fylgi
hjá norsk um bænd um, en ári› 1935 greip stjórn Verka manna flokks -
ins til kreppu rá› staf ana sem leystu ‡mis flau vanda mál sem fylgt
höf›u krepp unni (IV, bls. 65, 75, 84–86).
A› lok inni sí› ari heims styrj öld ur›u hrö› ustu og mestu breyt -
ing ar sem or› i› höf›u í norsk um land bún a›i í a.m.k. 2000 ár og
senni lega frá upp hafi. Til árs ins 1961 sög›u 100 flús und kon ur og
90 flús und karl menn skil i› vi› land bún a› inn. Á 16 árum hurfu 39%
vinnu aflsins úr land bún a›i. Flest b‡li héld ust fló fram und ir 1960
en flá var far i› a› leggja ni› ur b‡li í stór um stíl. Um lei› nú tíma -
vædd ust sveit irn ar hratt. Í Aust ur-Nor egi höf›u 28% sveita feng i›
raf magn ári› 1916 en 59% ári› 1930. Vest ur-Nor eg ur og firánd -
heim ur raf vædd ust nokkru sí› ar en Nor› ur-Nor eg ur ekki fyrr en
eft ir sí› ari heims styrj öld: ⅔ hlut ar b‡la höf›u raf magn ári› 1949 og
öll ári› 1960. Hér voru Nor› menn sam stiga Ís lend ing um, bæ›i
hva› var› ar fólks flótta úr sveit um og raf væ› ingu (IV, bls. 121, 128).
Almås legg ur áherslu á a› l‡sa hvers dags sögu sveit anna en
dreg ur einnig upp sk‡r ar lín ur í stærri drátt un um. Hag ur bænda í
landi sem oft ast hef ur ver i› und ir stjórn sós í alde mókrata vir› ist
hafa ver i› fur›u lega gó› ur. A› sumu leyti er um a› ræ›a al menn -
ar tækni fram far ir og hátt menn ing ar stig, sem hvort tveggja skil ar
sér vel til sveita, en einnig haf›i Verka manna flokk ur inn mik inn
stu›n ing me› al smá bænda, sér stak lega í Aust ur-Nor egi. At hygli
vek ur hversu smá rekst ur er áber andi í norsk um land bún a›i, en
ein ing ar hafa fram á sí› ustu ár ver i› veru lega minni en í ís lensk um
land bún a›i. fia› end ur spegl ast m.a. í flví a› norsk ir bænd ur mæla
rækt ar land sitt ekki í hekt ur um eins og hér lend ir bænd ur held ur
dek ur um, sem er tíu sinn um minni ein ing.
Heild ar mynd in sem dreg in er upp af norsk um land bún a›i í
fless um fjór um bind um er a› mörgu leyti sk‡r. Land notk un breyt -
ist vi› vax andi fólks fjölda og fólks fjöldi var a› öll um lík ind um tals -
árni daníel júlíusson178
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 178