Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Blaðsíða 4

4 TMM 2015 · 2
Margrét Tryggvadóttir
Veröld barnabókanna
sótt heim á ný
Ég er ein af þeim sem hef aldrei almennilega vaxið upp úr barnabókum.
Þegar ég var krakki las ég mikið og lá í bókum. Ég var samt ekki eins og
sumir krakkar sem ég þekkti sem kláruðu bókasafnið í sinni heimabyggð. Ég
las vissulega nýjar bækur og gamlar, langar og stuttar, það sem vinir mínir
voru að lesa og það sem ég fékk í afmælis- og jólagjafir. Svo átti ég mínar
uppáhaldsbækur og þær las ég aftur og aftur og sá alltaf eitthvað nýtt í hvert
skipti sem ég gekk inn í heim þeirra. Lærði eitthvað – ekki endilega um stærð-
fræði eða hagnýtar upplýsingar um tígrisdýraveiðar eða kartöflurækt heldur
um það hvað það er að vera manneskja en ekki bara lítið skítseiði. Sem sagt,
um það sem mestu máli skiptir. Allt hitt getum við lært með öðrum hætti.
Þegar ég fór að læra bókmenntafræði í Háskólanum kom aldrei annað til
greina en að reyna að sérhæfa mig í barnabókmenntum. Þær skiptu jú lang-
mestu máli fannst mér, því þegar best lætur tekst þeim að lauma sér inn í
ómótaða barnsvitundina og skilja þar eftir sig varanleg spor. Opna dyr að
öðrum heimum, bera inn ljós, hugmyndir, mannúð, fróðleik og möguleika.
En auðvitað geta þær líka sáð fræum fordóma og tortryggni. Og einmitt
þess vegna fannst mér ég ekki geta lært um nokkurn skapaðan hlut sem
væri mikilvægari en einmitt barnabókmenntir. Þegar ég fór svo að rann-
saka myndabækur fyrir ólæs börn, þ.e. bækur lesnar af fullorðnu fólki fyrir
lítil börn, bækur sem töluðu til beggja lesenda sinna í gegnum tvo samofna
miðla, mynd og texta, sem hvor um sig þurfti að höfða til gjörólíkra lesenda
– þá fann ég fjölina mína.
Á meðan á náminu stóð eignaðist ég mín eigin börn, syni sem nú eru
orðnir fullorðnir, allavega í lagalegum skilningi þess orðs, með loðnar
lappir og löngu hættir að vera krúttlegir. En við lásum mikið! Við vorum
svo heppin að ég starfaði við það sem ég hafði mestan áhuga á; fyrst sem
kennari og gagnrýnandi barnabóka fyrir fjölmiðil svo flestallar nýjar
barnabækur bárust inn á heimilið en svo fór ég að starfa fyrir bókaforlag og
því héldu góðar, nýjar bækur áfram að streyma til okkar. Auk þess vorum
við fastagestir á bókasöfnum.
Þannig leið tíminn. Þótt yfirleitt væri ég að stússast í útgáfu á bókum fyrir