Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Blaðsíða 138

D ó m a r u m b æ k u r
138 TMM 2015 · 1
búnar en einmitt hún, burtséð frá
hinum trausta ósýnilega vini.
Öll þessi fjölskylduhjörð fær sitt pláss
í sögunni og athygli hins alvitra sögu-
manns. Við skyggnumst inn til þeirra
allra. Það sama gildir um sálfræðinginn
Snæfríði, sem segja má að standi á jaðri
fjölskyldunnar. Fljótlega kemur í ljós að
samband hennar við Bernharð, föður
Péturs, var annað og nánara en að hafa
einungis verið námsmær með stjörnur í
augum yfir visku og lærdómi prófess-
orsins, Sjálf hefur hún kosið barnleysi
og einlífi og kynnin af fjölskyldu hins
gamla ástmanns hreyfa við henni á
ýmsan hátt.
Og fáum líka að fylgjast með fólkinu í
kringum þau. Vinnu- og leikfélögum,
hótelgestum og öðrum, sem gefa tilfinn-
ingu fyrir lífsháttum og stemmingu sem
ríkir í smábæ af þessu tagi. Hvernig er
að búa þar og hvernig er að takast á við
áföll þar. Sú lýsing tekur ekki mikið
pláss á síðunum 259 en er alltaf sann-
færandi og aldrei klisjuborin.
III
Hann horfði lengi á mig og mér fannst
eins og hann væri að reyna að sjá hvernig
mér leið svo ég gerði mig ennþá glaðlegri
í framan.
Á meðan hann horfir á þig ertu María
mey (1998)
Englaryk er fjölskyldusaga. Þó Alma fái
eðlilega mesta rýmið fá allir sitt pláss
hér, á sama hátt og allir fá sína prívat-
stund hjá Snæfríði. Nema reyndar ein-
farinn Sigurbjartur. En á móti kemur að
lesandinn fær tvö ákaflega falleg ein-
rúmsatriði með honum.
Eftir fyrsta lestur Englaryks var það
sem stóð sterkast eftir hjá þessum les-
anda ein og hálf blaðsíða þar sem Sigur-
bjartur tekur utan af jólagjöf frá pabba
sínum, sem hann þekkir sama og ekk-
ert. Í einrúmi í herberginu sínu. Alveg
látlaus lýsing, og löngu föst venja, fáum
við að vita. Samt eitthvað svo fallega
angurvært. Fyrir vikið verður hálfu
meira áfall þegar Snæbjörn deyr brenni-
vínsdauða á þessum sama prívatstað.
Og hin vel heppnaða sveindómssvipt-
ing Sigurbjarts – og lærdómar hans af
henni – er annar hápunktur Englaryks.
Þetta eru ekki alltaf fyrirferðarmiklar
myndir sem við fáum af fólkinu. Anton
litli fær ekki mikið pláss, en við vitum
að kannski hafa uppátæki systur hans
einna mest áhrif á hans félagslíf. Því er
eftirminnilega lýst þar sem við fylgjum
Antoni eftir á jólatrésskemmtun bæjar-
ins þar sem hann býður helstu bekkjar-
töffurunum birginn, þeim sömu og voru
næstum tilbúnir að samþykkja hann í
sinn hóp. Við getum alveg leyft okkur
að finna brjóstkassann „lyftast af sjálfs-
dáðum“ eins og Anton upplifir þegar
Snæfríður hrósar honum fyrir hugrekk-
ið.
Og njóta þess að fylgjast með opnun
jólapakkanna með honum, þar sem
athyglin er fyrst og síðast á því hvernig
hinir upplifa gjafirnar frá honum.
Lítill krakki að föndra jólagjafir
handa fjölskyldunni. Unglingsstelpa í
sundi með vinkonu sinni. Strákur á
barmi fullorðinsáranna að sofa hjá í
fyrsta sinn. Hjón að gera upp framhjá-
hald. Drukkinn prestur. Skólaleikrit. Og
einhversstaðar skammt undan: Kristur.
Þetta ætti auðvitað að vera frekar
leiðinlegt. Allt þetta vel gerða fólk að
glíma meira og minna farsællega við til-
tölulega viðráðanleg vandamál. En er
það ekki. Vegna þess að vegakort Guð-
rúnar Evu er vegakort tilfinninganna,
og þetta fólk er tilfinningalega sprelllif-
andi.
Hér er Alma með Antoni:
Anton lauk við eggin og tómatsósuna.