Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Blaðsíða 87

Ve t u r í V í e t n a m
TMM 2015 · 2 87
kjaftæði og vitleysu, frelsuð af Amnesty og var árið 1996 svipt vegabréfinu
sínu – en flúði til Parísar árið 2006.
10
Þegar ég fer einn í bæinn hía þau á mig hvað ég sé stór. Big man, big man.
Híhíhí. Og benda. Kalla á vini sína. Þegar ég fer með börnin, sérstaklega
Aino sem er yngri og ljóshærðari, fá þau alla athyglina – granninn á
vespunni á rauðu ljósi byrjar að strjúka henni um hárið og gera gjugg í borg
á meðan við bíðum eftir græna ljósinu.
You children? Spyrja þau (hvort sem ég er með eitt eða tvö).
How old baby? spyrja þau.
Tenty month, svara ég (því í samskiptum mínum við heimamenn tölum
við öll jafn lélega ensku).
You wife? spyrja þau og skilja ekkert þegar ég reyni að segja að hún sé
heima, en ekki sem sagt á hótelherbergi eða í spa eða einhverju þvíumlíku.
Hvernig vita þau að ég er giftur?
In house, segi ég. We hire house. Le Hong Phong (gatan okkar heitir það).
Og svo reyna þau að féfletta mig. Mér skilst að hvítu fólki sé fyrst boðið
sexfalt verð, kínverjum fjórfalt verð og suðausturasíubúum tvöfalt verð. Ég
kaupi nokkra drekaávexti, mangó, hnetusósu, wokpönnu, jakkaföt, hálfan
túnfisk, öndunarpípu og eina Macbook Air. Það er loksins hætt að rigna.
11
Einn daginn gengum við framhjá einfættum manni á handdrifnu reiðhjóli
og Aram spurði mig hvort ég hefði séð hann. Fyrren varir var ég farinn að
útskýra fyrir honum eitt og annað um jarðsprengjur og hernað – við höfum að
vísu nokkrum sinnum talað stuttlega um Víetnamstríðið (sem Aram kallaði
fyrst þorskastríðið; ég skildi ekkert hvað hann var að spyrja út í – nú kemur
þorskastríðið alltaf líka til tals þegar við ræðum Víetnamstríðið, þorskastríð
eru góð, víetnamstríð eru vond). Sjálfsagt er aldrei gaman að segja neinum
frá jarðsprengjum sem hefur ekki nógu grimmilegt ímyndunarafl til að láta
sér detta slíkt í hug, en það er áreiðanlega líka svolítið annað að útskýra fyrir
barni jarðsprengjur í landi þar sem enn er mikið um fólk sem er einfætt fyrir
þeirra sakir – þótt stríðinu hafi lokið löngu áður en ég fæddist.
Nokkrum dögum eftir þetta hjólum við framhjá hópi grunnskólastelpna
og ein þeirra er með sigið andlit, einsog það sé að bráðna utan af haus-
kúpunni og muni hvað á hverju byrja að drjúpa niður á gangstétt. Þær hlæja
og fíflast, einsog grunnskólastelpur gera, og ég kann ekki við að stoppa þótt
hörmungarklámfengin forvitnin sé alveg að bera mig ofurliði. Þegar ég geng
í gegnum stríðsminjasafnið í Saigon einhverjum vikum síðar sé ég margar
myndir af fólki með álíka einkenni, og ég tygg ofan í sjálfan mig það sem