Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Blaðsíða 28

K r i s t í n Ó m a r s d ó t t i r
28 TMM 2015 · 2
glæpasögu þar sem glæpurinn væri fyrst og fremst sektarkennd sögu-
hetjunnar, samviskubit hennar yfir fóstureyðingu nokkrum árum áður. Ég
hafði sjálf eitt sinn farið í fóstureyðingu, að vissu leyti tilneydd út af lyfjum
og flækingslegum aðstæðum; mér fannst eftir á að það væri sérkennilegt að
senda ungum konum þau skilaboð, eins og oft er raunin, að ef þær geri þetta
þá eigi þær ekkert að tala um það meira, það sé bara gleymt og grafið. Því
fóstureyðing er ekkert sem bara gleymist, hún getur leitað á mann það sem
eftir er og það er nokkuð sem ágerist með árunum. Stundum gera ungar
konur sér kannski ekki grein fyrir einmitt því, eftirsjánni sem getur kviknað.
Og það hefur verið tabú að tala um þetta, sérstaklega þegar maður, réttara
sagt kona, styður yfirráðarétt kvenna yfir líkama sínum af öllu hjarta eins
og ég geri, enda minnir mig að það sé nú líka söguhetja í þessari sögu sem
átti ekki kost á því að fara í fóstureyðingu eftir nauðgun. Ég þorði varla að
nefna þessar vangaveltur þegar ég talaði opinberlega um bókina, það var ekki
fyrr en ég eignaðist son minn að ég gat ávarpað eftirsjána upphátt og gengist
við henni, ekki bara í óljósum skáldlegum pælingum. En auðvitað flæktust
líka siðferðisspurningar um menningarheima og stéttskiptingu inn í söguna,
svona já, pælingar um hvort skilgreining á glæp geti ráðist af geðþótta, eins
og stríðsglæpir, ég man t.d. að í viðtölum fannst George Bush hann aldrei
hafa gert neitt rangt, þó að það sjái ekki enn fyrir endann á skelfilegum
afleiðingum ákvarðana hans.
Ósjálfrátt byrjaði sem bréf til ófæddrar systurdóttur – viltu segja mér frá
tilurð bókarinnar?
Fæðing systurdóttur minnar kveikti löngunina til að skrifa bók þegar ég
var búin að missa trúna á að ég gæti skrifað nokkuð framar, frekar blúsuð út
af þessu leikriti um tjáningarfrelsið sem var bæði að fara með heilasellurnar
í mér og sjálfsmynd mína. Mér fannst ég ekki hafa neinu að tapa, mig langaði
að finna tærleikann og ég fann hann í nýfæddu barni. Ég byrjaði að skrifa
henni bréf og bréfið varð á endanum að skáldsögu, um leið og ég skrifaði mig
ólétta því ég varð ólétt meðan á skrifunum stóð eftir ellefu ára hjónaband.
En ég er ennþá að rífast við þessa bók, hún stendur mér svo nærri að hún er
nánast óþolandi en hún getur aldrei verið algildur sannleikur. Hún er skáld-
skapur. Ég reyndi heldur ekki meira á fyrirmyndirnar en ég hélt að þær þyldu
og fyrir vikið er ákveðið ójafnvægi í sögunni, þeir sem mest þola, eða þykjast
gera það, koma kannski verr út úr henni fyrir vikið og í samanburði við aðra.
Vegna hjátrúar spyr ég þig ekki – að þessu sinni – um bókina sem þú ert að
vinna að nú. Eða hvað?
Hún er … já, … bara í vinnslu. Ég er að vonast til að skilja hana bráðum
sjálf.
***