Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Blaðsíða 79

„ H v e r s v e g n a e r f ó l k i á s k a pa ð a ð v e r a s v o n a e i n m a n a ? “
TMM 2015 · 2 79
The past became a long, razor-sharp skewer that stabbed right through his heart.
Silent silver pain shot through him, transforming his spine to a pillar of ice. The
pain remained, unabated. He held his breath, shut his eyes tight, enduring the agony.
Alfred Brendel’s graceful playing continued. The CD shifted to the second suite,
“Second Year. Italy”.
And in that moment, he was finally able to accept it all. In the deepest recesses of
his soul, Tsukuru Tazaki understood. One heart is not connected to another through
harmony alone. They are, instead, linked deeply through their wounds. Pain linked
to pain, fragility to fragility. There is no silence without a cry of grief, no forgiveness
without bloodshed, no acceptance without a passage through acute loss. That is what
lies at the root of true harmony.
Sársaukinn kom eins og hárbeittur rýtingur á kaf í hjarta hans. Þögul silfurpíla
skaust í gegnum hann og frysti hann inn að beini. Verkurinn rénaði ekki. Hann
greip andann á lofti, klemmdi aftur augun og reyndi að afbera þjáninguna. Alfred
Brendel hélt áfram að spila, nú var komið að annarri svítunni, Annað árið: Ítalía.
Einmitt á því augnabliki gat hann loksins meðtekið heildarmyndina. Tsukuru Tazaki
skildi til fullnustu hvernig í öllu lá. Hjarta eins tengist ekki hjarta annars gegnum sam-
hljóminn einan, heldur tengjast þau betur gegnum sárin sem þau eiga sameiginleg.
Sársauki við sársauka, viðkvæmni við viðkvæmni. Það verður engin þögn nema með
sorgarópi, engin fyrirgefning án blóðsúthellinga, engin sátt án skelfilegs missis. Það er
rótin að raunverulegum samhljómi (224).
Hinn litlausi Tsukuru og pílagrímsár hans, þýðing Ingunnar Snædal
Ugga hefur tekist vel að endurskapa heim Murakami á skáldlegan hátt í
þeim fjórum verkum sem hann hefur þýtt. Ingunn þýðir frjálslegar, fangar
stemninguna en á eftir að sanna sig betur.
Murakami hefur verið gagnrýndur í Japan fyrir að vera of hallur undir
vestræna menningu og fyrir að beita stíl sem er óformlegri og afslapp-
aðri en hefðbundinn stíll í þarlendum skáldsögum. Hefur verið talað um
„þýðingajapönsku“ eða „jap-ensku“ í þessu samhengi. Mikið hefur t.d. verið
pælt í titli Norwegian Wood og hvort verið sé að tengja við bítlalagið fræga,
norskan skóg eða ódýr furuhúsgögn.9 Í íslensku þýðingunni valdi Uggi að
halda bítlatitlinum sem er vel.
Ekki verður skilið við þýðingarumræðuna nema geta þess að sú mynd
sem birtist af höfundarverki Murakami á íslensku er heldur einhliða. Miðað
við þá flokkun eða skilgreiningu sem hér er gengið út frá, liggja þau verk
sem hallast á vísindaskáldsögulega hlið, þar sem fantasía, framtíðarógn,
handan- og hliðarheimar ráða ríkjum, óbætt hjá garði. Það eru aðeins þau
tilvistarlegu skáldverk sem hlotið hafa náð fyrir augum þýðenda og forlags.
Áhrifa Murakami á heimsbókmenntirnar gætir víða, líka hér á landi. Ljóst
má vera að höfundar eins og t.d. Bragi Ólafsson, Gyrðir Elíasson, Kristín
Ómarsdóttir, Vigdís Grímsdóttir, Halldór Armand, Sverrir Norland og fleiri
hafa verið snortnir af verkum hans og endurspeglað það í sínum. Sölvi Björn
Sigurðsson sendi frá sér skáldsöguna Fljótandi heimur (2006) sem kallast