Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Blaðsíða 43

H e i ð u r s l a u n l i s t a m a n n a
TMM 2015 · 2 43
lesa í táknin. Það verður að segjast að heiðurslaunum er ekki sérstaklega
hampað. Í dagblöðum birtast um málið litlar fréttir á innsíðum sem tengjast
afgreiðslu fjárlaga. Þar eru nöfn listamannanna tilgreind, hverjir hafi fallið
frá og hverjir, ef einhverjir, eigi að bætast í hópinn. Til samanburðar kynnir
danski ríkislistasjóðurinn heiðurslistamenn sem njóta heiðursstyrkja þar í
landi á heimasíðu sinni til sögunar með rökstuðningi og jafnvel með stuttum
myndböndum þar sem rætt er við listamennina um verk þeirra.43 Móttökur
sem áður voru haldnar til heiðurs listamönnunum hér á landi hafa verið
aflagðar eftir hrun.44
Fjárhagur listamanna hefur alla tíð tengst umræðu á Alþingi um stuðning
við skáld og listamenn. Ólafur Rastrick hefur bent á að menntamálaráð hafi
á sínum tíma tekið ákvarðanir byggðar á fjárhag listamanna, til dæmis þegar
kom að kaupum á listaverkum fyrir ríkið. Með neyðaraðstoð við einstaka
listamenn hafi verið ætlunin að „sporna gegn því að þeir hrökkluðust úr
þjónustunni við listagyðjuna sökum örbirgðar. Samhliða því að hlaupa undir
bagga með einstaklingi í fjárhagsvanda stuðlaði aðstoðin þannig að því að
treysta viðgang listarinnar í landinu.“45
Sjónarmið er varða fjárhagslegar aðstæður listamanna hafa án efa komið
fyrir í umræðum innan allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis í
gegnum tíðina enda ljóst að aðstæður fólks eru æði misjafnar. Listamenn
eiga misauðvelt með að lifa af list sinni. Sem dæmi má nefna aðstöðumun
ljóðskálds á borð við Hannes Pétursson sem notið hefur heiðurslauna frá
árinu 1984 og myndlistarmannsins Errós sem kom inn á listann árið 2000
ásamt níu öðrum listamönnum. Erró hefur lengi átt nokkuð tryggan markað
Heiðurslaunahafar eftir listgreinum 1945–2014
30
25
20
15
10
5
0
Bókmenntir Leiklist Myndlist Tónlist Tónskáld Kvikmyndir