Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Qupperneq 108

Tímarit Máls og menningar - 01.06.2015, Qupperneq 108
J o h n F r e e m a n 108 TMM 2015 · 2 margra annarra, þar sem hann lætur gamminn geisa,“ segir Monica. „Þessi bréf eru oft skrafsöm, fyndin, og stundum harðorð. Ég held því að jafnvel þótt Tomas hafi búið yfir öllum þessum eiginleikum, þá hafi hann aldrei fundið hjá sér þörf til að veita þeim útrás í ljóðum.“ Það var þó um það leyti sem bréfaskipti þeirra Blys stóðu sem hæst – um 1970 – sem Tranströmer fann fyrir alvöru sína eigin rödd sem skáld. „Ég er að basla við mjög langt ljóð (um Eystrasaltið) – frá öllum sjónarhornum“, skrifar hann í bréfi til Blys í ágúst það sama ár. „Það byrjaði þegar ég fann almanaksbækur afa míns frá 1880“, bætti hann við í maí árið eftir, „þar sem hann skráir niður skipin sem hann sigldi … Ég gerði mér ljóst að margt í lífi mínu tengdist Eystrasaltinu á einn eða annan hátt, svo ég byrjaði að draga upp samhengislausar myndir af hinu og þessu.“ Tranströmer var óþarflega hógvær. Eystrasölt (1974) er síður en svo sam- hengislaust verk. Bókin flæðir líkt og tónlist, þar sem rakin er saga móður- afa Tranströmers fyrst, síðan ömmu hans. Bylgjur ljóðmynda veltast fram erindin á enda, þar sem barátta sjómanna við náttúruöflin umbreytist í lífsbaráttu okkar allra. Tomas og Monica ræða nokkra stund hvort það hafi verið Bly sem fyrstur hvatti Tranströmer til að yrkja prósaljóð eða hvort hann hafi lagt út á þær slóðir óháð honum. „En Bly var ekki hrifinn af Eystrasöltum,“ bætir Monica við. „Nei, hann var ekkert sérlega hrifinn af þeirri bók. Svo þú varst nokkuð óháður Robert, myndi ég segja.“ Í Eystrasöltum stígur Tranströmer sjálfur fram á sjónarsviðið með skýr- ari hætti en í fyrri bókum. Hann er leiðsögumaðurinn í gegnum þá fjöl- skyldusögu sem rakin er, áhorfandinn, sá sem kemur orðum að því hvað það merkir að tilheyra stað, en vita þó fyrir víst að maður muni líða undir lok. Hér er fólk í landslagi. Ljósmynd frá 1865. Gufuferjan liggur við bryggju í sundinu. Fimm manns. Kona í ljósum krínólínkjól, eins og bjalla, eins og blóm. Karlarnir minna á aukapersónur í alþýðuleik. Falleg eru þau öll, hikandi, rétt við það að þurrkast út. Stundarkorn stíga þau á land. Þau þurrkast út. (Eystrasölt, þýð. Hjörtur Pálsson, bls. 18–19) Torbjörn Schmidt er bókmenntafræðingur sem útbjó sænsku útgáfuna af Air Mail. „Ég held að leyndardómur Tranströmers sé af andlegum toga,“ skrifar hann í tölvupósti. Síðan bætir hann við: „En Tranströmer sjálfur hefur aldrei fellt sig við að vera kallaður „mystíker“. Hins vegar hefur hann lagt áherslu á að hann upplifi lífið sem leyndardóm í sem dýpstum skilningi: sumar hliðar lífsins er ekki hægt að fanga með rökhyggjuna eina að vopni.“ Hvergi í verkum Tranströmers er þessi tvíhyggja eins persónuleg og í Eystrasöltum, sem er eins konar andleg og skynræn ættfræði sem búið er að semja tónlist við. Um það leyti sem bálkurinn nálgast lokagerð sína, verða
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.