Tímarit Máls og menningar - 01.11.2015, Qupperneq 28

B r y n h i l d u r Þ ó r a r i n s d ó t t i r
28 TMM 2015 · 4
til að koma börnunum á bragðið, eins og ný rannsókn á íslenskukennslu í
grunn­ og framhaldsskólum leiðir í ljós.41
Læsisátakið hefði orðið svo miklu sterkara með víðtæku samstarfi; breið­
fylkingu fólks sem áhuga og þekkingu hefur á verkefninu. Ekkert samráð
var hins vegar haft við samtök á þessu sviði. Ekki var talað við Kennara­
sambandið eins og fram kemur í grein varaformanns þess í október­
hefti Skólavörðunnar.42 Ekki var talað við Rithöfundasambandið, bóka­
útgefendur, bókasafnsfræðinga, skólasafnakennara eða nokkra aðra sem
hafa með barnabækur að gera. Upplýsingagjöf er ekki það sama og samráð,
hvað þá samvinna.
Í umræðunni um árangur barna í lesskilningi hefur helst verið horft til
Finnlands sem fyrirmyndar. Áhugi á lestri í Finnlandi er mun meiri en
hér og námsárangur barna betri í PISA. Þetta er samt varasamt viðmið því
að finnskir krakkar eru á nákvæmlega sömu leið og okkar börn. Línuritið
steypist með sama hraða niður á við, þeir hafa bara úr hærri söðli að falla. Ef
við skoðum Norðurlöndin er árangur barna í Finnlandi, Svíþjóð og Íslandi
áberandi lakari í PISA 2012 en 2000.43 í Danmörku og Noregi er árangurinn
aftur á móti um það bil sá sami nú og árið 2000. Það sem þessi tvö lönd eiga
sameiginlegt er að hafa lagt í umfangsmikið lestrarátak, Danir kölluðu sitt
átak Læselystkampagne, Norðmenn notuðu yfirskriftina Gi rom for lesing.44
Í báðum löndum var lögð áhersla á víðtækt samstarf stjórnvalda, rithöf­
unda, skólasafna, kennara, fjölmiðla og fleiri. Unnið var út frá lestraránægju
og bættu aðgengi barna að bókum. Í báðum löndum voru stofnaðir sjóðir
sem veittu styrki til lestrarhvetjandi verkefna. Læselyst í Danmörku stóð frá
2003–3007 og hlutu 130 lestrarhvetjandi verkefni styrk á því tímabili. Sýnt
þótti að árangur næðist með því að höfða til áhuga barnanna og frelsis til að
velja sér lesefni og var átakið því framlengt til 2010. Margvísleg verkefni sem
urðu þá til eru enn í gangi.
Gagn og gaman
Átaks er þörf til að bæta lestrarvenjur barna á Íslandi og opinbert átak er
hafið. 12,8 milljónir voru greiddar fyrir undirbúning átaksins; 1,2 milljónir
fyrir nefndarstörf og 11,6 milljónir fyrir verkefnisstjórn, eins og Fréttablaðið
greindi frá.45 Þessi kostnaður er ekki talinn með í fjárhagsáætlun átaksins
sem hljóðar upp á 1.060 milljónir. Þar kemur hins vegar fram að sex millj­
ónir fara í PR­mál eða kynningu á átakinu.46 Inni í þeirri fjárhæð eru ferðir
ráðherra og fylgdarliðs milli sveitarfélaga með holótt plastlíkan af lands­
svæðum sem upprúlluðum, undirrituðum samningum er stungið í. Ingó
veðurguð syngur lagið hans Bubba um að gott sé að elska með nýjum texta:
„Það er gott að lesa“ og börnin raula með. Samt er ekki rætt um neitt annað
en „að lesa sér til gagns“ og 70% fjárins sem ætlað er í átakið fara með