Tímarit Máls og menningar - 01.11.2015, Blaðsíða 48

A n d r é s E i r í k s s o n
48 TMM 2015 · 4
William Pollexfen var reyndar frá Devon á Englandi. Þaðan stakk hann
af til sjós tólf ára gamall, sigldi um heimsins höf og eignaðist fljótt sitt eigið
skip. Á því sigldi hann til Sligo þar sem hann ílentist og kvæntist náfrænku
sinni Elizabeth Middleton. Með mági sínum William Middleton átti hann
og rak firmað Middleton & Pollexfen, sem samanstóð af kornmyllum og
flota fragtskipa sem sigldu til Bretlands, Ameríku og meginlands Evrópu.
Þeir áttu líka Sligo Steam Navigation Company og sigldu eimskip þess Sligo
og Liverpool samkvæmt áætlun milli samnefndra bæja. Það voru uppgangs­
tímar í Sligo og þeir mágar umsvifamestu athafnamenn sýslunnar.
William Pollexfen var hörkutól, þrekinn, rammur að afli og fúlskeggjaður.
Hann krafðist mikils af sjálfum sér og líka af sínum mönnum, en gerði vel
við þá sem hann taldi standa sig. Heima fyrir var hann með eindæmum skap­
styggur, þagði ýmist eða skammaðist. „Hann talaði aldrei við neinn,“ sagði
Lily Yeats, „hann muldraði, kvartaði og hreytti út úr sér …“13 Flest fólk af
ættinni Pollexfen var af svipuðu bergi brotið, sagt vera fámált og þumbaralegt
og hafa meiri áhuga á atvinnurekstri og fjármálum en menningu og listum.
Það má því nærri geta að samskipti þess og hins málglaða menningarvita
Johns Butler Yeats gengu ekki alltaf snurðulaust fyrir sig. Þó fannst John sem í
tengdafólki sínu blunduðu lífsviska aldanna og stórbrotnar ástríður bundnar
á klafa þagnar og þrjósku. Það var því sem hann sagði: „Með því að tengjast
Pollexfenum hef ég gefið sjávarklettunum tungu.“14 Þótt samskiptin væru
stundum stirð hafði William sjálfur miklar mætur á afa sínum og ættingjum
í Sligo. Þetta fólk gaf honum, systkinum hans og móður, hamingju, rótfestu
og öryggi. Hann minntist þess seinna oft í bundnu og óbundnu máli með
væntumþykju og kímni. Hann sagði afa sinn aldrei hafa verið vondan við sig,
„en það var til siðs að óttast hann og sýna honum lotningu.“15
Elizabeth amma skáldsins var miklu hlýrri og opnari manneskja en bóndi
hennar. Enda var hún Middleton að upplagi. Það fólk var mun léttara í
lundu, afslappað og aðeins í meðallagi vinnusamt. Enda naut það ættarauðs
sem byggði bæði á lögmætum atvinnurekstri og stórfelldu smygli. William
Middleton, ömmubróðir skáldsins, bjó í þorpinu Rosses Point norður
af Sligobæ. Hann átti allt jarðnæði þar um slóðir og leigði mönnum til
atvinnureksturs og búsetu. Sjálfur bjó hann í stórhýsinu Elsinore Lodge sem
byggt hafði verið af þeim nafntogaða smyglara og ævintýramanni Black Jack.
Þótt dauðir væru héldu hann og menn hans enn til í kjallaranum í Elsinore
Lodge og höfðu þar háreysti um nætur, eins og William Butler Yeats vottaði.
Hann dvaldist oft hjá þessu frændfólki sínu og líkaði vel, enda það skraf­
hreifið og skemmtilegt. Þarna bjó strákurinn Henry Middleton, jafnaldri
Yeats og leikfélagi, sem og hin rammskyggna Lucy Middleton, sem Yeats
sagði að væri „eina nornin í fjölskyldunni.“16 Middletonfólkið hafði brenn­
andi áhuga á þjóðlegum fróðleik. Það virtist hafa fátt annað að gera en að
heimsækja leiguliða sína, sjómenn og kotbændur, og skiptast á sögum um
álfa og drauga. William litli var með í för og hlustaði agndofa. Seinna sagði