Tímarit Máls og menningar - 01.11.2015, Qupperneq 29

S í s í f r í k a r ú t
TMM 2015 · 4 29
beinum hætti í prófaráðgjöf hjá einni stofnun. Hvergi heyrir maður minnst
á „að lesa sér til gamans“.
Í máli forstöðumanns Menntamálastofnunar á læsisþingi í Háskólanum á
Akureyri 10. október sl. kom fram sá skilningur að fyrst þurfi barn að læra
að lesa upp á 200 atkvæði á mínútu, síðan eigi að byggja upp áhuga þess á
lestri.47 Það er svolítið eins og að segja að maður þurfi ekki vatn til að læra
að synda. Fyrst þurfi maður að læra sundtökin á bakkanum og svo þegar
maður geti gert 200 sundtök á mínútu megi maður prófa að busla sér til
skemmtunar. Það er ekki vænleg leið til að efla áhuga á sundi að láta börn
leika þorska á þurru landi.
Engin leið er að slíta svona sundur gagnið og gamanið í lestri því læsi er svo
miklu meira en umskráning tákna. Lestraráhuga verður að byggja upp sam­
hliða lestrarkennslu og leggja verður áherslu á áhugann frá fyrstu stundum
lestrarátaks. Einhverra hluta vegna er hann ekki á dagskrá læsisátaks fyrr
en 2016 skv. fjárhagsáætlun og þá merktur spurningamerkjum. Ekkert fé er
merkt þessum lið.48
Ég vona innilega að lestrarvenjur barna og unglinga breytist á næstu
árum; að þau lesi meira og oftar sér til ánægju; að yndislestur verði fastur
liður í skólastarfi; að skólasöfnin verði styrkt og fjármunir lagðir í sjóði sem
styðja lestrarhvetjandi verkefni.
Aðgerðir til að bæta árangur barna í lestri eru hins vegar marklausar ef
mikilvægustu atriðin gleymast: Að börn þurfa að hafa gaman af því að lesa
til að fást til þess að lesa. Og að börn lesa ekki bækur nema þau hafi bækur
innan seilingar.
Tilvísanir
1 Sjá Hvítbók um umbætur í menntun: http://www.menntamalaraduneyti.is/media/frettir/
Hvitbik_Umbaetur_i_menntun.pdf
2 Sjá t.d. frétt RUV 3.12.2013: http://www.ruv.is/frett/30­prosent­geta­ekki­lesid­ser­til­gagns
3 http://www.visir.is/of­sjoppulegt­til­ad­kalla­thjodarsattmala/article/2015150828686
4 Skilgreiningar læsis hafa breyst á undanförnum árum, færst frá þröngri sýn á tæknilega færni
til víðari skilgreiningar sem tengist félagslegri færni. Sjá grein Guðmundar B. Kristmunds­
sonar í Skímu 2010: http://modurmal.is/pdf/skima2010­2.pdf og Baldurs Sigurðssonar á
Lesvefnum: http://lesvefurinn.hi.is/node/132.
5 Ritröð um grunnþætti menntunar: læsi. Höf. Stefán Jökulsson. Mennta­ og menningarmála­
ráðuneytið og Námsgagnastofnun, 2012.
6 Sjá eintak af sáttmálanum: http://www.menntamalaraduneyti.is/media/hvitbokargogn/Thjod­
arsattmali_um_laesi_Samningur.pdf
7 Fjárhagsáætlun átaksins má finna á vef ráðuneytisins:http://www.menntamalaraduneyti.is/
menntamal/hvitbok/ Flettið niður á læsi – síðan gögn – síðan fjárhagsáætlun og tímalína.
8 lesvefurinn.hi.is
9 Fjárhagsáætlun átaksins má finna á vef ráðuneytisins:http://www.menntamalaraduneyti.is/
menntamal/hvitbok/ Flettið niður á læsi – síðan gögn – síðan fjárhagsáætlun og tímalína.
10 Drög að þjóðarsáttmála merkt 14. júlí 2015: http://gagnagatt.samband.is/meetingsearch/
displaydocument.aspx?itemid=30635712668086942976&meetingid=1506008F%20%20%20