Tímarit Máls og menningar - 01.11.2015, Qupperneq 119

P ó s t u r i n n M e g a s
TMM 2015 · 4 119
Allright Ma (I am only Dying). Þar syngur hann „… not much is really worth
trying“.72 Ekki skortir Dylan heldur hæðni, t.d. hæðist hann að þröngsýnum
hægriöfgamönnum í laginu Motorpsycho Nightmare.73
Sem dæmi um hæðni Megasar má nefna eftirfarandi gullkorn: „fljótur nú
sámur minn finndu einhver patentfrí úrræði“ í söngnum um Fjögurmiljón
dollara mannúðarmálfræðina.74 Sámur gæti bæði verið hundur Gunnars
frá Hlíðarenda og Sámur frændi vestanhafs. Sá fyrrnefndi var sárt leikinn
á ögurstund. Sá síðarnefndi var oft úrræðagóður fyrir hönd Íslendinga og
reddaði þeim monnípening þegar mikið lá við. Stöðugt er verið að leita
patentlausna á íslenskum efnahagsvanda, menn eru giska fljótir að finna
patentfrí úrræði, verða fljótari með ári hverju.
Víkur nú sögunni að stórskáldinu Hannesi Péturssyni. Hann orti svo
í þjóðernisrómantískum hátíðarstíl um sinn kæra Skagafjörð: „Bláir eru
dalir þínir, byggð mín í norðrinu“.75 Ekki það besta sem Hannes hefur ort
enda stóðst Megas ekki mátið að snúa út úr kvæðinu. Hann syngur „gulir
eru straumar þínir, hland mitt í skálinni“.76 Strákslegur groddahúmor.
En í lok lagsins söðlar Megas svo um og syngur allt í einu með innileika
hina upphaflegu línu, „bláir eru dalir þínir“ o.s.frv.77 Hér beitir Megas eins
konar afbyggingu, snýr textanum fyrst upp og niður en tileinkar sér hann
að lokum með eigin hætti. Rífur hann fyrst niður en tjaslar svo brotunum
saman á sinn máta. Ljóðlínu Hannesar er ekki hafnað heldur er hún tengd
öðrum merkingarheildum með nýjum hætti. Háð er ekki bara háð hjá
Megasi, grín og alvara tvinnast saman á margvíslegan, póstmódernískan
máta. Í anda afbyggingar, með eða án spurningarmerkis.
Fleira mætti tína til sem bendir til pósthyggju hjá Megasi. Í Birni og Sveini
segir „sögumaður“ (ein raddanna?) að tungumálið skekki, rangfæri og
umsnúi. Það sé uppspretta ranghugmynda og illsku í krafti þess að stunda
feluleik með hagsmuni.78 Mál er sem sagt gegnsýrt af duldu valdi og megnar
ekki að lýsa veruleikanum með raunsæjum hætti. Þetta er mjög í anda póst­
strúktúralisma þeirra Foucaults og Derrida.
Þess utan kemur ýmislegt fram í kveðskap Megasar sem bendir til
Foucault­kenndra efasemda um ágæti þess að afgreiða geggjun sem geðveiki.
Í Heilræðavísum mælir ljóðmælandi með því að fólk, sem eigi í erfiðleikum
af ýmsu tagi, fari á geðveikrahælið í Víðihlíð.79 Það skín í gegn að fólkið er
ekki sjúkt, samt á það heima á meintu geðveikrahæli. Skín ekki í gegn sú
skoðun að geggjun sé ekki eiginlegur sjúkdómur? Textar Megasar eru líka
fullir af ýmsu sem margir myndu telja geðveikisraus, t.d. flæðiprósarnir eða
margt í Birni og Sveini. En Megas virðist taka rödd geggjunarinnar alvarlega,
rétt eins og Foucault.
Sé hægt að finna skýra pólitíska afstöðu í söngvum og skrifum Megasar
þá er það einna helst í textum frá því fyrir 1980, þó kannski líka í Birni og
Sveini. Einhvers konar almenna, óljósa vinstriafstöðu. Nokkuð svipuð þeirri
almennu, óljósu vinstrihneigð sem finna má hjá póststrúktúralistunum