Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.2019, Blaðsíða 10

10 22. mars 2019FRÉTTIR
„Ég man að ég var rassskellt
eða slegin utan undir ef ég var
með kjaft. Það er eitthvað sem
ég myndi aldrei gera í uppeldi á
mínu barni í dag,“ segir einn við-
mælandi, fæddur 1987, blaða-
konu.
Þá segir annar viðmælandi,
sem fæddist árið 1988: „Ég var
látin bíta í sápu fyrir það að bíta
bróður minn. Ég beit hann aldrei
aftur en ég myndi aldrei gera þetta
við mín börn. Ég var ekki einu
sinni smákrakki á þessum tíma.“
Þá er einnig áhugavert að
hugsa til þess að fyrir einungis ör-
fáum árum taldist það eðlilegt að
reykja sígarettur á heimilinu, jafn-
vel á meðan leikið var við börnin.
Þá voru þau gjarnan send út í búð
með miða frá foreldrum þar sem á
stóð að þau ættu að kaupa pakka
af sígarettum og mættu velja sér
nammi ef afgangur yrði.
Foreldrar reyktu og drukku í
kringum börnin
Það þarf ekki að gera annað en að
horfa á gamlar klassískar íslenskar
kvikmyndir eins og myndina Stella
í orlofi sem tókst afbragðsvel að
fanga tíðaranda íslensks sam-
félags á árum áður. Þar má sjá
hvernig foreldrar reyktu daginn
út og daginn inn og drukku mikið
magn af áfengi þrátt fyrir að börn-
in væru í kring. Börn voru hvorki
í sérstökum öryggisbúnaði í bíl-
um, né voru þau skikkuð til þess
að setja á sig bílbelti. Þau voru án
eftirlits meiri hluta dags og þurftu
að taka á sig alls konar ábyrgðar-
verkefni sem börnum í dag væri
meinað að gera.
Kona fædd árið 1962 deildi
einnig reynslu sinni af mismun-
andi uppeldisaðferðum, bæði frá
því hún var sjálf barn og frá þeim
tíma sem hún ól upp börn sjálf:
„Þegar ég var að alast upp hjá
ungri móður minni sem var kom-
in með tvö börn nítján ára göm-
ul þá þótti það ekkert tiltökumál
að binda krakka úti í garði með
beisli. Mamma þurfti að sinna
yngri bróður mínum inni og ég var
útikrakki. Ég var sett í beisli sem
bundið var við girðinguna. Ég lék
mér í innkeyrslunni en bandið var
þó það stutt að ég komst ekki út á
götu. Það voru ekki allir sáttir við
þetta og ein kona hótaði að kæra
mömmu til barnaverndarnefndar
en þetta var samt lenskan þá.“
Hún segir að á þessum tíma
hafi leikskólar ekki verið algengir
en að róluvellir hafi verið í öllum
hverfum.
„Þar voru gæslukonur sem
pössuðu krakkana og það var
greitt við hliðið þegar komið var
með börnin. Við lékum okkur svo
úti allan tímann sem við vorum
þar. Þarna voru bílar ekki mjög
algeng eign þannig að það var
gengið þegar við þurfum að fara
eitthvert. Það þótti ekkert tiltöku-
mál að ganga frá Laugarnesinu og
niður á Laugaveg. Krakkar gengu
ein í skólann frá sex ára aldri og
ekki í fylgd með fullorðnum nema
kannski fyrsta skóladaginn. Börn
léku sér úti eins mikið og hægt var
og þá þurfti ekki að taka eins mik-
ið til á heimilinu. Pabbinn vann
úti og tók ekki þátt í heimilisstörf-
um nema í einstaka tilfellum. Af-
þreying barna á þessum tíma voru
bækur og leikur, sjónvarp var not-
að spari. Þá var ekkert sjónvarp
á fimmtudögum og allan júlí-
mánuðinn. Á fimmtudagskvöld-
um var setið og hlustað á út-
varpsleikrit og þá sátu krakkarnir
hljóðir og hlustuðu. Teiknuðu
gjarnan eða lituðu á meðan.“
Hún segir uppeldi barna í dag
ekki mikið hafa breyst frá því að
hún ól sín börn upp fyrir um 20
árum.
„Uppeldið var svipað og það
er í dag nema tölvunotkun var
ekki eins algeng. Börn léku sér
meira með dót og fengu að horfa
á barnatímann í sjónvarpinu og
einstaka bíómynd. Þegar Lati-
bær var að byrja þá voru haldin
heilsupartí og borðað grænmeti
og ávexti á meðan fylgst var með
Íþróttaálfinum á skjánum.“
Ung tveggja barna móðir, sem
er fædd árið 1995, hafði svo þetta
að segja:
„Þegar ég var að alast upp þá var
allt nýtt þar til það nánast hrundi í
sundur. Fötin voru saumuð saman
aftur og aftur og notuð, sama
hversu ónýt þau voru orðin. Þegar
ég eignaðist svo mitt fyrsta barn
árið 2015 þá kom tengdamamma
mín með flíkur af pabba barnsins,
sem er orðinn 37 ára í dag, til okk-
ar. Hún kom ekki bara með gaml-
ar flíkur heldur líka snuðin sem öll
börnin hennar höfðu átt. Það átti
sko aldeilis að endurnýta!“
Hún minnist þess einnig þegar
hún eyddi heilum skóladegi með
brákaða hönd á hörkunni.
„Hörkunni og meðvirkninni
var troðið í alla alls staðar. Ég var
einu sinni heilan skóladag með
brákað bein í framhandlegg af
því að ég átti bara að hætta þessu
væli. Í dag yrði sá skólastarfsmað-
ur brenndur á báli bara fyrir það
að láta þessi orð út úr sér.“
Já, tímarnir breytast og
mennirnir með. En þá er kom-
ið að því að velta fyrir sér spurn-
ingunum sem lagðar voru fram
hér í upphafi greinar. Getur það
verið að uppeldi barna í dag sé
ábótavant? Eru foreldrar í dag að
ofvernda börnin sín? Getur verið
að það sé eitthvert vit í þeim ráð-
um sem jafnvel reynslumikið fólk
er að reyna að deila?
Því miður veit greinarhöfund-
ur ekki svörin við þessum spurn-
ingum. Hún hefur þó fulla trú á
því að foreldrar í dag séu að reyna
að gera sitt besta í þeim kringum-
stæðum sem þeir búa við. Alveg
eins og fólk gerði hér á árum áður.
Erum við ekki bara öll að reyna að
sníða okkur stakk eftir vexti? n
Sætoppur ehf. l Lónsbraut 6 l 220 Hafnarfirði l Sími 551 7170 l www.saetoppur.is
LÓNSBRAUT 6 • 220 HAFNARFIRÐI • SÍMI 551 7170 • SAETOPPUR.IS
„Það þótti ekk-
ert tiltökumál
að binda krakka úti í
garði með beisli
Snjall-
símar Stór
breyting í lífi
barna.