Tímarit Máls og menningar - 01.02.2005, Blaðsíða 84

Jón Yngvi Jóhannsson
hverskonar aukasjálf. í sögunni er lýst ferðalagi hans til Kaupmanna-
hafnar með Norrænu. Hann er á leið til að hitta þar stelpu sem hann
hefur kynnst á netinu, en málin flækjast þegar hann kynnist annarri
stelpu um borð í Norrænu. Þá erum við komin með klassískan ástarþrí-
hyrning. Og Þrándur er kannski ekki eins mikill uppreisnarseggur og
hann vill vera. Hann er í raun og veru vænsta skinn og góður strákur sem
trúir á ástina. Þótt hann segist sjálfur trúa á kaldhæðni þá trúir lesandinn
honum aldrei alveg. Persónan er kannski kaldhæðin, en það er sögumað-
urinn Þrándur ekki, hann er þvert á móti einlægur.
Það er þessi einlægni sem vekur athygli manns, og spyrja mætti hvort
í sögu eins og Hugsjónadruslunni og raunar einnig í ljóðabókum Þór-
dísar Björnsdóttur og Kristínar Eiríksdóttur, Ást og appelsínur og Kjöt-
bærinn, sé að einhverju leyti gengið á hólm við kaldhæðnina sem svo
mjög hefur einkennt íslenskar bókmenntir allt frá dögum Halldórs Lax-
ness og Þórbergs. Þetta er raunar einkenni á verkum fleiri ungra höfunda
eins og rætt var í svipaðri uppgjörsgrein fyrir tveimur árum.2
Önnur bók, sem stendur einhversstaðar á mótum smásagnasafns og
ljóðabókar, Niðurfall Hauks Ingvarssonar, vekur svipaðar spurningar
þótt þar sé líka á ferðinni hefðbundnari leikur með bókmenntahefðina.
En vísanir Hauks í hefðina eru líka nokkuð óvenjulegar. Eitt af því sem
var nýtt og ferskt við ljóð og skáldsögur Einars Más Guðmundssonar
fýrir næstum tuttugu og fimm árum var hvernig hann veitti poppmenn-
ingunni inn í tungumál bókmenntanna með því að setja David Bowie og
Bob Dylan á sama stall og T.S. Eliot. Nú er röðin komin að barnabók-
unum. Sögur Gunillu Bergström um Einar Áskel reynast vera sá texti sem
myndar hljómbotninn í bók Hauks, undirtitillinn er „þættir af hinum
dularfulla Manga“, en Mangi var sem kunnugt er ósýnilegur vinur Einars
Áskels.
Barnabækur eru víðar á ferðinni. Ein af athyglisverðari skáldsögum
síðasta árs var Sólskinsfólkið eftir Steinar Braga. Steinar Bragi er reyndari
og þroskaðri höfundur en þeir Haukur og Eiríkur enda nýtur hann
óskiptrar virðingar yngstu kynslóða höfunda. Einhver kallaði hann and-
legan föður Nyhil kynslóðarinnar, en það er kannski heldur langt gengið,
stóri bróðir væri líklega nær lagi. Sólskinsfólkið er enn ein sönnun þess
að skáldsögur eru ekki alltaf frumlegar vegna þess að þar séu fundin upp
ný form, heldur vegna þess að þar er gömlum formum blandað saman á
nýstárlegan hátt. Sólskinsfólkið skiptist algerlega í tvennt. Framan af er
hún saga af ungum manni sem kemur heim til íslands til að kenna nýald-
arheimspeki við Háskóla íslands. Það er þó ekki allt með felldu og rétt
eins og í síðustu skáldsögu Steinars, Áhyggjudúkkum, er óhugnaðurinn
82
TMM 2005 • 1