Tímarit Máls og menningar - 01.02.2006, Blaðsíða 88

Bókmenntir
Böðvar Guðmundsson
. hjá okkur, hér“
Þorsteinn frá Hamri: Dyr að draumi. Mál og menning 2005.
Ég er ekki viss um að Þorsteini frá Hamri mundi líka að vera kallaður afkasta-
mikill, en hvaða lýsingarorð annað skal nota um skáld sem hefur sent frá sér
tuttugu ljóðabækur, auk annarra rita, og hver einasta ljóðabók hans hefur verið
fagnaðarefni þeirra sem ljóðum unna? Og þeim mun meira fagnaðarefni sem
fleiri og fleiri blekberar freistast til að leita sér fjár og frægðar með því að ein-
beita penna sínum að ofbeldi og glæpum og öðrum óþverra sem ekki á heima
í töfraheimi ljóðsins.
En nóg um það.
í haust er leið kom út tuttugasta ljóðabók Þorsteins frá Hamri og nefnist Dyr
að draumi. Enn eitt fagnaðarefni og ekki það minnsta. Það eru margir ismar
og tískubrögð sem laumast að skáldum og því ekki nema eðlilegt að skáld verði
dregin á ákveðna dilka í skilaréttum bókmenntanna. Það er þó grunur minn
að þar verði Þorsteinn frá Hamri þungur í drætti. Þegar hans fyrsta ljóðabók,
í svörtum kufli, kom út fyrir senn hálfri öld kvað þar við sérstæðan tón sem var
engum öðrum líkur. Og þó svo að blæbrigði þessa tóns hafi aukist og marg-
faldast í áranna rás þá er hann samur og fyrr, hann gerir það að verkum að
torvelt er að draga höfundinn í dilk, tónn hans er engum öðrum tóni líkur. Það
má reyna að leita að orðum til að lýsa honum, það má reyna að búa til lista yfir
yrkisefni Þorsteins, en hverju erum við bættari með það? Víst er hægt að segja
sem svo að lífið, fegurðin, dauðinn, óttinn, ástin og söknuðurinn séu viðfangs-
efni ljóða hans, - en það greinir hann ekki frá öðrum skáldum. Um hvað yrkja
skáld, hvort sem þeim var gefið það sem fram eða aftur fór úr erninum, ef ekki
einmitt þetta?
Víst má segja að öll skáld yrki „um eitthvað ákveðið," hafi eitthvað ákveðið
í huga, noti ákveðnar myndir og mál, og stundum tekst þeim reyndar að telja
lesandanum trú um að hér sé einmitt ort um tiltekið, eitt og ákveðið, efni. Hitt
ber þó oftar við að (gott) ljóð leysir úr læðingi kenndir og sýnir hjá lesanda,
sem kannski tengjast allt öðru en því sem skáldið hafði í huga. Meðvitað hefur
Þorsteinn valið ljóðum sínum þetta hlutverk. Hann hefur viljandi sveigt ljóð
sín af vegi einræðninnar yfir til margræðni og oft á tíðum á svo meistaralegan
hátt að það verður ekki betur gert. Af eldri ljóðum Þorsteins má benda á
86
TMM 2006 • 1