Heimsmynd - 01.03.1988, Blaðsíða 17

STJORNMAL
eftir ólInu þorvarðardóttur
MÝKTIN
HARÐNAR
Með stöðugri fylgis-
aukningu er Kvenna-
listinn að verða stór-
veldi í íslenskum
stjómmálum. En hvers-
konar stjórnmála-
flokkur er fyrirbærið
Kvennalisti?
Þ
■ ær spru
ær spruttu upp í íslenskum stjórn-
málum fyrir um það bil sex árum, hálf-
partinn eins og óboðinn gestur sem
kveður sér hljóðs án þess að hafa verið
spurður álits. Með stefnu „hinnar hag-
sýnu húsmóður" í efnahagsmálum og
„hin mjúku gildi“ að leiðarljósi hösluðu
þær sér völl. Fyrst í bæjar- og sveitar-
stjórnum árið 1982, þá í nafni Kvenna-
framboðs, og ári síðar tóku þær sinn sess
á löggjafarþingi þjóðarinnar, fengu þrjár
þingkonur kjörnar: Sigríði Dúnu Krist-
mundsdóttur, Guðrúnu Agnarsdóttur og
Kristínu Halldórsdóttur.
Þær eru raunar ekki fyrsta kvenna-
frámboðið á íslandi, því íslenskar konur
buðu fram sérstakan kvennalista við bæj-
arstjórnarkosningar í Reykjavík árið
1908. Árið 1922 var einnig boðinn fram
kvennalisti til Alþingis, og þá komst
fyrsta íslenska konan á þing, Ingibjörg
H. Bjarnason.
En síðan hefur mikið vatn til sjávar
runnið. Á áttunda áratugnum reis hin
BJÖRGVIN PALSSON
nýja kvennahreyfing upp með afdráttar-
lausa kröfu um jafnrétti á öllum sviðum.
Áhrifin komu ekki samstundis í ljós, en
urðu þó nokkur þegar fram liðu stundir.
Víst er að veruleg viðhorfsbreyting hefur
síðan orðið gagnvart stöðu og hlutskipti
kvenþjóðarinnar og upp úr þeim jarð-
vegi spratt Kvennalistinn.
Sjálfar komu þær fagnandi inn
á svið stjórnmálanna, en ollu
um leið verulegum óróa og
umræðu. Mjög skiptar skoð-
anir voru um forsendur þess að bjóða
fram sérstakan lista sem einvörðungu
var skipaður konum, og ýmsar vanga-
veltur voru uppi um það hvernig bæri að
skilgreina þær í pólitíska litrófinu. Flestir
voru þeirrar skoðunar að þær hefðu
rauðleitan blæ, og til voru þeir sem álitu
þær „eldrauðar", þótt þær skilgreindu
framboð sitt þverpólitískt. Þær voru og
tortryggðar af konum jafnt sem körlum,
en tóku því sjálfar með ró. Sögðust
komnar til að vera, og það tæki tíma fyr-
ir karlpeninginn að átta sig á nýjum
sessunaut.
Á þeim sex árum sem liðin eru frá því
Kvennalistinn kom fyrst fram á sjónar-
sviðið hefur fylgi hans aukist jafnt og
þétt. Þeim hefur einnig vaxið fiskur um
hrygg, því fyrst buðu þær einungis fram í
þremur kjördæmum, og hlutu þá fimm
og hálft prósent atkvæða, en í síðustu al-
þingiskosningum buðu þær fram í öllum
kjördæmum og hlutu þá tíu prósent at-
kvæða. Þingmannafjöldi þeirra jókst að
sama skapi úr þremur í sex.
„Nu má kavalererne fare at vare sig“
segja þær glaðbeittar, og ekki að ástæðu-
lausu, því samkvæmt síðustu skoðana-
könnun er Kvennalistinn nú orðinn
þriðji stærsti stjórnmálaflokkur landsins
og skortir aðeins um 1,3% fylgisaukn-
ingu til að skjótast fram úr Framsóknar-
flokknum. Rúmur hundraðshluti ætti
ekki að vaxa þeim í augum þegar tekið
er tillit til þess að fylgi Kvennalistans
HEIMSMYND 17