Heimsmynd - 01.07.1993, Qupperneq 40

Nú eru tuttugu og fimm frá hinu eilífa ári, þessu töfraári,
árinu eina, árinu helga, árinu núll.
'68-kynslóðin á afmæli.
Guðmundur Andri Thorsson
litli bróðir hennar,
sendir heillaóskir.
se
b y It
bö rni
m átu
i ng u n
n
a
...eða hvernig Hraín, Davíð og Vilmundur stálu glæpnum
aí þeim sem 1 dag eru íélagsraðgjaíar á skítalaunum.
Ég brá mér til Kaupmannahafnar í þeim
erindagjörðum að fá mér ís. Ef ég hefði ver-
ið í bók og íslenskur bókmenntafræðingur
hefði lesið hana myndi hann í ritdómi hafa
kallað þetta vegferð mannsins - ég var
svona á röltinu. Ég sá eitt og annað og ekk-
ert sérstakt á vegferðinni. Ég sá tvo fíla
labba yfir Ráðhústorgið. Þeir voru að koma
úr Tívolí. Ég sá geggjaðan mann spila á gít-
ar á Strikinu - líka hina tilskildu hljómsveit
úr Andesfjöllunum að spila el Condor pasa.
Ég sá um allan bæ eitthvað sem þeir köll-
uðu karnival, sem er ein af þessum asna-
legu uppfinningum ‘68-kynslóðarinnar, þar
sem allir eiga að vera virkir og frjálslegir að
dansa samba. Kannski var það veðrið sem
var reykvískt þann daginn: mér fannst ég
vera á 17. júní á Hvammstanga. Samt var
þetta ósköp danskt; það stóð eflaust á bak
við þetta hópur sem kallaði sig Karnival-
bevægelsen. Ég sá að Danir kunna ekki að
dansa, bæði þarna á karnivalinu og líka
seinna um kvöldið á djassbúllu, en í útlönd-
um þarf maður ekki að sitja bara þungbú-
inn og kinka kunnuglega kolli þegar maður
hlustar á djass. Þeir kunna ekki að dansa.
Geta það ekki. Hafa ekki taktinn eða eitt-
hvað. Það góða við Dani hins vegar er að
þeim er alveg sama.
Dansa samt.
Ég sá þvengmjóar stúlkur í hippamuss-
um og föla drengi með slikju í augum og
hippaband um hárið. Þau voru að reyna að
líta út eins og heróínistar. Ég sá veggjakrot
sem beindist gegn kynslóðinni, sem fann
upp kröfugerðina og veggjakrotið: ALDRIG
MERE LINSESUPPE!
Ég sá blöðin. Þeir voru aldrei þessu vant
að diskútera ‘68-kynslóðina. Hún á afmæli.
Það eru tuttugu og fimm ár liðin frá þessu
eilífa ári, þessu töfraári, árinu eina, árinu
helga, árinu núll - það eru tuttugu og fimm
ár frá ‘68 þegar fram kom kynslóðin sem er
svo góð. Kynslóðin sem fann upp blómin,
ímyndunaraflið, konuna, ástina, barnið, tilf-
inningamar - og tjáninguna. Kynslóðin sem
er KYNSLÓÐIN.
Kannski var það út af þessu vandræða-
lega karnival-híi sem minnti mig svo á
ísland - kannski var það geggjaði gítarleik-
arinn á Strikinu, kannski fjarlægðin, kannski
ísinn sem ég var að sleikja: ég hugsaði
heim. Ég hugsaði um mig. Ég hugsaði: af
hverju er ég svona tortrygginn í garð þess-
arar kynslóðar sem gaf mér svo margt? Af
hverju er ég svona reiðubúinn að láta ein-
hverja sleggjudóma falla um þetta fína fólk
sem er kannski félagsráðgjafar og fóstmr á
skítakaupi og allir þykjast þess umkomnir
að gera lítið úr? Þetta fólk sem gerði upp-
reisn gegn óbærilegri forpokun viðreisnar-
áranna; leitaði þeirra andlegu verðmæta
sem mölur og ryð fá ekki grandað; varð-
veitti af ofstæki barnið í sér. Var alltaf með
svo blá augu.
Og allt í einu rann það upp fyrir mér:
það er ekkert þetta fórnfúsa hugsjónafólk
sem manni kemur fyrst í hug þegar minnst
er á ‘68-kynslóðina á íslandi. Það er eitt-
hvað allt annað lið búið að helga sér þetta
ár vegna þess að hugsjónafólkið lenti ýmist
úti á afvegum með uppreisn sína eða söðl-
aði um af ofstæki þess sem aðeins er fær
um að sjá eina hlið á málum hverju sinni,
eða er að rnjaka einhverju i einhverja átt,
svo enginn sér. Uppreisnargleðin hefur nú
á annan áratug verið annars staðar - hægra
megin. Krafturinn og sigurgleðin - vissan
káta - hefur verið þeim megin þar sem
menn trúa því að gróðavonin sé hreyfiafl
framfaranna; að framfarirnar séu mældar í
hagvexti; að samtak og framtak séu andorð.
Ég horfði á ‘68-bröltið álengdar, af skiln-
ingi og innsæi tíu ára rnanns; ég horfði líka
á eyðilegginguna. Ég horfði á hugsjóna-
félögin breytast í einstrengingsleg safnaðar-
félög, ég horfði á fjörið enda inni á geð-
deildum, ég horfði á andann gerðan útlæg-
an úr listum í nafni nýs raunsæis, ég fékk
vítin að varast - og þegar ég var að komast
til manns á seinni hluta áttunda áratugarins
var ósköp fátt að gera uppreisn gegn, nema
40
HEIMSMVND
J Ú L í