Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.2019, Blaðsíða 26

26 FÓKUS 22. nóvember 2019
H
elga Reynisdóttir hefur
starfað sem ljósmóðir
undanfarin fjögur ár en
hún hóf störf við aðhlynn-
ingu snemma á unglingsaldri
og vann lengi vel á Hrafnistu í
Hafnafirði.
„Ég var slakur námsmaður og
fljótt stimpluð sem tossi en fékk
síðar greiningu sem lesblind. Eft-
ir viðeigandi aðstoð fór boltinn
lokins að rúlla. Ég kláraði helm-
inginn af stúdentinum á einu ári
og eftir það lá leiðin í hjúkrunar-
fræði og svo í ljósmóðurfræði.
Það er nefnilega ekkert mál að
læra þegar áhuginn er til staðar
og það sannaði sig í háskólanum
þegar ég útskrifaðist með fyrstu
einkunn úr bæði hjúkrun og ljós-
móðurfræði.“
Átröskun á meðgöngu lítið
rannsakað efni
Margar ljósmæður hafa lýst því
að verða háðar því að upplifa
fæðingar og Helga tekur undir
það.
„Í fyrstu var ég oft óörugg og
jafnvel hrædd enda fylgir starfinu
gríðarleg ábyrgð, maður er með
lífið í lúkunum – bókstaflega. Eftir
því sem tíminn líður og ég finn ör-
uggið vaxa með sjálfri mér skil ég
sífellt betur þær ljósmæður sem
hafa lýst því sem svo að maður
verði háður því að vera viðstaddur
fæðingar. Að því sögðu viðurkenni
ég fúslega að fyrstu mánuðina var
ég á báðum áttum hvort ég gæti
þetta yfirhöfuð, hræðslan við að
mistakast, yfirsjást eitthvað sem
gæti skipt máli var mjög mikil.
Heilbrigði fólks hefur áhrif bæði á
meðgöngu og fæðingu en á hinn
bóginn eru stelpur líka hrædd-
ar við að þyngjast. Barnshafandi
konur eru í dag eldri, þyngri og
veikari en hér áður fyrr. Lokaver-
kefni mitt var einmitt um átrösk-
un á meðgöngu en þetta er lítið
rannsakað efni. Með tilkomu
samfélagsmiðla eru konur oft
með óraunhæfar væntingar til
sjálfra sín, eins sjáum við dæmi
um ofþjálfun á meðgöngu sem
er ekki góð heldur. Heilbrigð
hugsun skiptir gríðarlegu máli
en ljósmæður eru einmitt í góðri
stöðu til þess að fyrir byggja, veita
fræðslu og hvetja til lífsstíls-
breytinga. Ég spyr mína skjól-
stæðinga gjarnan hvernig fyrir-
mynd þeir vilji vera fyrir barnið
sitt, því vitað er að foreldrar verða
þeirra helstu félagsmótunaraðilar
og fyrirmyndir. Ætlar þú að borða
skyndibita fyrir framan sjónvarpið
eða elda heilsusamlegan mat og
spjalla um lífið? Þarna hefur fólk
níu mánuði til að taka breyting-
um og ég hvet verðandi foreldra
eindregið til þess að nýta sér það,
fara í göngutúra eftir kvöldmat og
koma inn sundferðum með fjöl-
skyldunni.“
Töfrandi að vera hluti af
stærstu stundinni
Gríðarleg aukning hefur orðið
á vandamálum á meðgöngu
undanfarin ár og sífellt fleiri kon-
ur greinast með meðgöngusykur-
sýki svo eitthvað sé nefnt. Oft og
tíðum er umönnun fæðandi konu
mjög flókin og krefjandi.
„Þetta felur ekki bara í sér að
grípa barnið, oft erum við með
konur nánast í gjörgæslu og það
krefst mikils. Það kemur líka fyr-
ir að maður lendir í aðstæðum
þar sem hver mínúta skiptir máli.
Ég hef lært gríðarlega mikið og er
orðin býsna fær, en ég á enn eft-
ir að læra heilmargt enda tekur
mörg ár að verða góður í þessu,
mestu máli skiptir að sækja
endurmenntun. Innsæið mitt er
líka stöðugt að eflast og ég er með
tímanum að verða þokkalega ör-
ugg með sjálfa mig,“ segir Helga
og bætir við að adrenalínkikk fæð-
andi móður flæði eflaust að ein-
hverju magni yfir til ljósmóður-
innar enda finni hún kikk í hvert
sinn sem barn kemur í heiminn.
„Eflaust er þetta sambland af
adrenalíni og ástarhormónum
fyrir þá einstaklinga sem eru svo
heppnir að verða vitni að þessari
stundu og þá er eins og maður
ánetjist þessari tilfinningu. Svo
eru það náttúrlega launin, þau
eru frábær,“ segir Helga í kald-
hæðnislegum tón. Hún fullyrðir
þó að í þau fáu skipti sem hún sé
í vaktafríi hlakki hún til að mæta
aftur til vinnu. „Það er eitthvað
svo töfrandi við það að fá að vera
hluti af þessari stærstu stund í
lífi fólks. Að geta rétt fram hjálp-
arhönd, hughreyst fjölskyldur og
sjá gleðina og ástina skína úr aug-
um fólks þegar það fær barnið sitt
í hendurnar er ólýsanleg stund.
Ég verð enn klökk í hvert sinn.“
Atburðarásin hefur alltaf áhrif
„Starfið er mjög fjölbreytt og
krefjandi og ég veit aldrei hvaða
verkefni bíða mín, enginn dagur
er eins. Ég er mikið inni hjá skjól-
stæðingum mínum og mér þyk-
ir ofboðslega gaman að kynnast
fólki og hjálpa því á þessari stund.
Þess utan á ég bestu samstarfsfé-
laga sem hægt er að óska sér, við
erum mjög náinn hópur og eigum
það til að kalla hver aðra systur.
Það skiptir svo miklu máli því við
verðum að geta rætt vel saman í
vinnunni um það sem við gerum
og verðum vitni að, í því felst viss
úrvinnsla. Við erum einnig dug-
legar að hittast utan vinnu og
slá á létta strengi enda erum við
flestar mjög miklar félagsverur og
léttar á því.“
Helga hefur sankað að sér
ótal skemmtilegum minning-
um úr vinnunni. Hún segir fyrstu
fæðinguna enn sem komið er
vera þá eftirminnilegustu.
„Ég mun aldrei gleyma fyrstu
fæðingunni sem ég varð vitni
að. Ég grét meira en faðirinn og
að endingu þurfti ljósmóðir að
hugga mig. Ég sveif svo á bleiku
skýi í margar vikur. Það var þá
sem ég vissi að ég yrði að leggja
þessa starfsgrein fyrir mig. Það
enda þó ekki allar fæðingar vel
og vissulega er það sá þáttur sem
tekur mest á, ef illa fer, en þetta
er aldrei þannig starf að hægt sé
að skilja það eftir þegar haldið er
heim á leið. Atburðarásin, hvort
sem hún er gleðileg eða ekki,
hefur einfaldlega of mikil áhrif á
mann.“ n
Áhugasamir geta fylgst með
Helgu á Instagram-síðunni
ljósmæður en hún segir mikil-
vægt að konur séu vel upplýstar á
meðgöngu og að þær fái upplýs-
ingar frá fagfólki.
„Ég verð klökk í hvert sinn“
Dagur í lífi ljósmóður:
Íris Hauksdóttir
iris@dv.is
M
Y
N
D
IR
E
Y
Þ
Ó
R
Á
R
N
A
S
O
N