Ársrit um starfsendurhæfingu - 2013, Blaðsíða 69

69www.virk.is
AÐSEND GREIN
Mynd 2
Mynd 3
12 féllu úr eftirfylgd
4 eftir 1 ár og 8 eftir 3 ár
136 sjúklingar valdir af
handahófi í rannsóknina
25 féllu úr rannsókninni
13 luku ekki meðferð eða samþykktu ekki þátttöku
7 vegna annarra sjúkdóma eða slysfara
5 vegna ófullkominna rannsóknagagna
111 þátttakendur í rannsókninni
15 féllu úr eftirfylgd
5 eftir 1 ár og 10 eftir 3 ár
12 féllu úr eftirfylgd
4 eftir 1 ár og 8 eftir 3 ár
39 í þörf fyrir og fengu
HAM
38 í þörf fyrir en fengu
ekki HAM
34 ekki í þörf fyrir
HAM
Verkir (NRS)
Magnús Ólason læknir á Reykjalundi
Niðurstöður
Helstu niðurstöður eru þær að verkir
minnkuðu tölfræðilega marktækt hjá
sjúklingunum í heild eftir meðferðina
(p<0,001), en ekki var um marktækan
mun að ræða milli HAM-hópanna.
Verkirnir jukust svo eftir það, nema hjá
HAM-meðferðarhópnum, en sérstaklega
hjá hópnum sem fékk ekki HAM, sjá mynd
3. Það er athyglisvert að kvíði (samkvæmt
BAI) minnkaði tölfræðilega marktækt hjá
sjúklingahópnum í heild á þeim sex vikum
sem liðu frá fyrsta viðtali og skoðun á
göngudeild og þar til meðferð hófst. Einna
athyglisverðust var þó breytingin sem varð
Meðferðin stóð í sex vikur og við upphaf
og lok hennar voru sömu mælitæki lögð
fyrir aftur. Lagt var mat á þörf sjúklings
fyrir hugræna atferlismeðferð út frá
fyrrgreindum mælitækjum (BAI, BDI II,
FABQ og PCS). Þátttakendur komu síðan til
eftirfylgdarskoðunar einu og þremur árum
eftir að meðferð lauk og voru þá sömu
mælitæki og áður lögð fyrir, sjá mynd 1.
Ríflega 2/3 sjúklinganna reyndust uppfylla
skilyrði fyrir HAM, en meginskilyrðið var
að skora 15 eða hærra á þunglyndis-
eða/og kvíðakvarða Becks. Fékk
helmingur (annar hver) þeirra hugræna
atferlismeðferð. Þannig urðu til 3 jafnstórir
meðferðarhópar; tveir HAM-hópar og
svo hópur þeirra sem ekki uppfylltu
skilyrði fyrir HAM. Allir sjúklingarnir fengu
hefðbundna þverfaglega verkjameðferð,
en auk þess fékk HAM-meðferðarhópurinn
einstaklingsbundna HAM. Alls völdust 136
einstaklingar inn í rannsóknina og kom sá
fyrsti til meðferðar í janúar 2004 og síðasti
í júní 2008. Rannsókninni lauk síðsumars
2011. Af mismunandi ástæðum féllu 25
einstaklingar út úr rannsókninni (m.a. hófu
8 ekki eða luku ekki meðferð og 5 féllu út
vegna annarra sjúkdóma eða slysfara).
Þannig urðu 111 virkir þátttakendur í
rannsókninni og uppfylltu 77 þeirra skilyrði
til HAM en 34 ekki. Í eftirfylgdarskoðun
eftir eitt ár komu 98 sjúklingar og 72 eftir
þrjú ár, sbr. mynd 2.
Meðalaldur sjúklinganna var 38,2 ár
og 65% þeirra voru konur. Um 36%
sjúklinga voru vinnufær við upphaf
meðferðar. Tæp 30% þeirra fengu lífeyri
frá Tryggingastofnun ríkisins, TR (15%
örorkulífeyri og 14% endurhæfingarlífeyri)
og 31% átti óuppgerð slysamál gagnvart
tryggingafélögum.
Langflestir skjólstæðinga verkjasviðs eru
með þrálát bakvandamál og hafa þeir á
undanförnum árum verið milli 40 og 50%
þeirra sem koma til meðferðar. Flestir eru
með mjög þráláta og langvarandi verki
og hafa nær 50% haft verki í 5 ár eða
lengur og um eða innan við 10% í eitt ár
eða skemur. Í rannsókninni höfðu 56%
sjúklinganna haft verki í 5 ár eða lengur.
á depurð eða þunglyndi hjá sjúklingunum.
Eins og fram kemur á mynd 4 varð um
álíka mikla (og vel tölfræðilega marktæka)
lækkun að ræða (samkvæmt BDI II) hjá
báðum HAM-hópunum (p<0,001), en ekki
á milli hópanna. Hins vegar er marktækur
munur á HAM-hópunum við þriggja ára
eftirfylgdarskoðunina (p<0,001). Þar er
meðferðarhópurinn að skora líkt og í lok
meðferðar og er ekki klínískt þunglyndur
(miðast við <14 á BDI).
Ástæða þess að báðir HAM-hóparnir falla
jafn mikið á þunglyndiskvarðanum eftir
meðferðina (líkt og hópurinn sem ekki
uppfyllti skilyrði fyrir HAM) er líklega sú að
6,2
4,9
5,5
3,7
6,6
5,6 5,7
4,5
5,7
4,3
5,2
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
Göngudeild Innlögn Útskrift Eftirfylgd 1 ár Eftirfylgd 3 ár
HAM
Ekki HAM
Uppfylla ekki skilyrði