Ársrit um starfsendurhæfingu - 2013, Blaðsíða 77

77www.virk.is
AÐSEND GREIN
eða mannvirðingum en beina athygli og
orku að mikilvægum verkefnum sem
styðja starfsgetu og ánægju starfsfólks.
Markmiðið er hagur heildarinnar og
þjónusta leiðtoganna birtist í viðmóti,
framkomu og aðferðum sem allt byggir
fyrst og fremst á lífssýn og gildismati.
Rannsóknaniðurstöður um starfsumhverfi
benda til þess að þjónandi forysta sé
árangursrík leið til að efla verndandi
þætti á vinnustöðum. Hæfileikar þjónandi
leiðtoga til að efla sjálfstæði starfsmanns-
ins og starfsgetu auka líkurnar á því
að starfsmanninum gangi vel að takast
á við verkefni vinnunnar. Þjónandi
leiðtogar kunna jafnvægislist umhyggju,
sveigjanleika, aga og reglufestu. Í þjónandi
forystu er þörfum hvers og eins starfs-
manns mætt um leið og markmiðum er
fylgt eftir af festu og tilgangur verkefnanna
hafður að leiðarljósi. Eitt af einkennum
þjónandi leiðtoga er að styðja starfsfólk
við að njóta sín og þroskast í starfi.
Uppbyggileg samskipti stjórnanda og
starfsmanns eru mikilvæg þegar um er að
ræða endurkomu til vinnu eftir veikindi eða
slys. Allt bendir til þess að hugmyndafræði
þjónandi forystu eigi sérstaklega vel við
í krefjandi verkefnum og einkum þegar
starfsmenn laga sig að breyttum aðstæðum
í starfi. Hugmyndafræðin varpar nýju ljósi
á hugmyndir okkar um leiðtoga og góð
samskipti. Góðir leiðtogar kveikja með fólki
löngun til að standa sig vel, þeir mynda
tengsl, hvetja og taka þátt í samtali um
tilgang starfa okkar og um framtíðina. Við
höfum öll hlutverk leiðtoga, hvort sem við
erum ráðin til þess sérstaklega eða ekki.
Þess vegna er mikilvægt að velta fyrir sér
hugmyndum um forystu og finna leiðir til að
sameina krafta okkar til að þjóna og veita
hvert öðru forystu með ábyrgð, umhyggju,
staðfestu og hógværð. Þjónandi forysta
byggir á grunngildum lýðræðissamfélags
og er þess vegna dýrmætur grunnur
að árangursríku skipulagi, stjórnun og
samskiptum á vinnustöðum.
Um höfundinn
Sigrún er lektor við hjúkrunarfræðideild
Háskóla Íslands og í framkvæmdateymi
Þekkingarseturs um þjónandi forystu
(www.thjonandiforysta.is)
Heimildir
Aiken, H. A., Sermeus, W., Van den
Heede, K. Sloane, D. M., Busse, R.,
McKee, M. et al. (2012). Patient safety,
satisfaction, and quality of hospital care:
cross sectional surveys of nurses and
patients in 12 countries in Europe and the
United States. BMJ Journal. 344:e1717
doi: 10.1136/bmj.e1717
Bass, B. M. (2000). The future of
Leadership in Learning Organizations.
The Journal of Leadership Studies. 7(3),
19–37.
Bryndís Þorvaldsdóttir (2008). „Við berum
Landspítalann á bakinu“ — Upplifun og
líðan hjúkrunarfræðinga í starfi og viðhorf
þeirra til veikindafjarvista. Óbirt MA ritgerð.
Háskóli Íslands, Viðskiptadeild.
Cornell, P., Herrin-Griffith, D., Keim, C.,
Petschonek, S., Sanders, A.M., D’Melio,
S. o.fl. (2010). Transforming nursing
workflow, part 1. The chaotic nature of
nurse activities. The Journal of Nursing
Administration,
40 (9), 366–373.
Cummings, G. G., MacGregor, T., Davey,
M., Lee, H., Wong, C. A., Lo, E., Muise,
M., et al. (2010). Leadership styles
and outcome patterns for the nursing
workforce and work environment: A
systematic review. International Journal
of Nursing Studies, 47(3), 363–385.
doi:10.1016/j.ijnurstu.2009.08.006
De Jonge, J., van Vegchel, N., Shimazu,
A., Schaufeli, W., & Dormann, C.
(2010). A Longitudinal Test of the
Demand–Control Model Using Specific
Job Demands and Specific Job Control.
International Journal of Behavioral
Medicine, 17(2), 125–133. doi:10.1007/
s12529-010-9081-1.
Gunnarsdottir, S. & Björnsdóttir,
K. (2003). Health promotion in the
workplace: the perspective of unskilled
workers in a hospital setting. Scandinavian
Journal Caring Sciences, 17; 66–73.
Greenleaf, R. (2008). The Servant Leader.
Westfield, IN: The Greenleaf Center for
Servant Leadership.

Hayes, M.A. og Comer, M.D (2010). Start
with Humility. Lessons from America‘s
quiet ceos on how to build trust and
inspire followers. Westfield: Greenleaf
Center for Servant Leadership.
Herzberg, F. (1987). One more time:
How do you motivate employees? Harvard
Business Review, 65 (Sept–Oct), 109–
120.
Hulda Rafnsdóttir (2012). Þjónandi forysta
á hjúkrunarsviðum FSA: Starfsánægja —
starfstengdir þættir— gæði þjónustu. Óbirt
MS ritgerð, Háskólinn á Akureyri.
Nyberg, A., Westerlund, H., Magnusson
Hanson, L. L. & Theorell, T. (2008).
Managerial Leadership Is Associated
with Self-Reported Sickness Absence
and Sickness Presenteeism Among
Swedish Men and Women. Scandinavian
Journal of Public Health, 36(8), 803–811.
doi:10.1177/1403494808093329
McGee-Cooper, A. , Looper, G. og
Trammel, D. (2007). Being the Change.
Profiles from Our Servant Leadership
Learning Community. Dallas: Ann McGee-
Cooper and Associates, Inc.
Rannsóknarnefnd Alþingis um
aðdraganda og orsakir falls íslensku
bankanna 2008 (apríl 2010). Skýrsla
Rannsóknarnefndar Alþingis um
aðdraganda og orsakir falls íslensku
bankanna 2008. Sótt 20. desember 2011
af http://www.rannsoknarnefnd.is/pdf/
RNABindi8.pdf.
Sigrún Gunnarsdóttir og Helga
Bragadóttir (2012). Þættir sem hafa
áhrif á vinnu hjúkrunarfræðinga og
sjúkraliða á bráðalegudeildum. Tímarit
hjúkrunarfræðinga 88 (19), pp. 46–56.
Sigrún Gunnarsdóttir (2006). Quality
of working life and quality of care in
Icelandic hospital nursing. Reykjavík:
Rannsóknarstofa í hjúkrunarfræði, Háskóli
Íslands.
Sigrún Gunnarsdóttir (2008).
Þátttökurannsókn og jafningjastuðningur
deildarstjóra á fjórum sviðum LSH 2005–
2007. Óbirtar rannsóknarniðurstöður.
Sigrún Gunnarsdóttir (2012). Þjónandi
forysta. Glíman. (1), 245–262
Vilhjálmur Árnason, Salvör Nordal
og Kristín Ástgeirsdóttir. (2010)
Rannsóknarskýrsla Alþingis.
Westgaard, R. H., & Winkel, J. (2011).
Occupational musculoskeletal and mental
health: Significance of rationalization
and opportunities to create sustainable
production systems — A systematic
review. Applied Ergonomics, 42(2), 261–
296. doi:10.1016/j.apergo.2010.07.002
Þóra Ákadóttir, Nurse assistants‘
well-being at work: Is there a link to
nurse leadership? Óbirt M.S.-ritgerð.
Heilsuháskólinn í Gautaborg.