Bændablaðið - 19.09.2019, Blaðsíða 54

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. desember 201954
LESENDABÁS
Hugleiðing frá skrifstofu Alþjóðlega bahá´í samfélagsins í tilefni af leiðtogafundi um loftslagsmál sem haldinn var í New York 23. september sl.
Til að takast á við loftslagsbreytingar þarf að tryggja
samhengi milli meginreglna og aðgerða
Nú þegar þúsundir safnast saman
vegna loftslagsfundar Sameinuðu
þjóðanna stöndum við frammi
fyrir þeirri grundvallarspurn-
ingu hvað þurfi til að varanlegar
framfarir í loftslagsmálum eigi sér
stað. Skoðanir á þessu kunna að
vera skiptar en eitt virðist ljóst,
samhengi milli meginreglna og
aðgerða er nauðsynlegt til að
auka réttlæti þegar kemur að
loftslagsmálum og umhverfis-
vernd. Málskrúð um þakklæti
fyrir umhverfið, umhyggju fyrir
komandi kynslóðum og velferð
allra, verður innantómt þegar
aðgerðir og stefnumörkun fylgja
ekki sama siðferðisstaðli. Til að
ná slíkri samfellu þarf meira en
vísindi og rökfræði – til þess þarf
hugrekki og fórnir.
Ef ekki verða stigin skref í þessa
átt er auðvelt að falla aftur inn á
troðnar slóðir sem hafa leitt okkur
á þann stað, þar sem við erum nú.
Vegna málamiðlana líðst að viðhalda
óréttlátu og ósjálfbæru kerfi, án til­
lits til þeirra sem verst standa og
tilhneiging til að viðhalda óbreyttu
ástandi hrekur mannkynið að ystu
mörkum hvað varðar nýtingu auð­
linda jarðarinnar. Í ljósi þess hve
mikilla umbreytinga er þörf, megum
við ekki bíða frekari hörmunga áður
en nauðsynleg skref verða tekin af
djörfung.
Fjölþjóðlegar pallborðsumræður
stjórnvalda um loftslagsbreytingar
bentu á að til að beina mannkyn­
inu inn á sjálfbæra vegferð þyrfti
„skjótar, víðtækar og áður óþekktar
breytingar á öllum þáttum samfé­
lagsins.“ Þetta felur í sér kerfislægar
breytingar á sviðum tækni, iðnaðar,
landbúnaðar og vísinda, sem aftur
krefst fordæmalausra breytinga á
gildum, forsendum, stöðlum, hugs­
anamynstri og hegðun.
Núverandi skipan efnahagsmála
hefur stuðlað að ósjálfbæru neyslu­
mynstri í sókn eftir fjárhagslegum
ávinningi. Skilaboðin eru að sama­
sem merki hefur verið sett milli
stöðu og gildis mannsins annars
vegar og uppsöfnunar auðs og óhófs
hinsvegar. Rökin fyrir ótakmarkaðri
auðsöfnun einstaklingsins hafa leitt
af sér auð og forréttindi fárra sam­
hliða því að náttúrunni hefur verið
spillt og stór hluti mannkynsins
lagður í fjötra fátæktar. Langt frá
því að upphefja okkar æðstu gildi
hefur það kerfi sem við blasir með
ýmsum hætti verðlaunað óheiðar­
leika, hvatt til spillingar og farið með
sannleikann eins og umsemjanlega
verslunarvöru.
Skapa má heimsskipan sem
byggist á annars konar skilningi
á mannlegu eðli. Sú staðhæfing
að menn þrífist best í samstarfi,
finni lífsfyllingu í samstilltum og
vingjarnlegum samskiptum og hafi
andlegar þarfir sem engin ofgnótt
eigna getur fullnægt – þetta getur
verið undirstaða mikilvægra og
árangursríkra samfélagskerfa. En
viðleitnin í þessa átt þarf að taka mið
af þeim eiginleikum sem leitast er
við að ná fram. Göfugra markmiða
verður að leita eftir göfugum leiðum.
Að breyta venjum sem við erum
gagntekin af krefst margra eiginleika
sem lúta að skaperð, sérstaklega
fyrir þá sem hafa mestan ávinning
af ríkjandi skipulagi. Meðal þessara
eiginleika eru hæfileikinn að geta
fórnað eigin forréttindum til velferð­
ar fyrir aðra, auðmýkt til að viður­
kenna mistök, hugrekki til að taka
erfiðar en mikilvægar ákvarðanir,
agi til að sigrast á hefðbundnu en
eyðileggjandi hegðunarmynstri og
að meta hvert mannslíf sem heilagt.
Loftslagskreppan – eitt mest
áberandi sjúkdómseinkenni okkar
óheilbrigðu heimsskipunar – kallar á
gagngerar og heilshugar breytingar.
Hinar ýmsuefnislegu birtingar­
myndir tjá villu okkar og vanhæfni
í viðhorfum okkar til okkar sjálfra
og til heimsins í heild.
Við verðum að finna einingu,
samstöðu og jafnvel tækifæri í
þeirri sameiginlegu baráttu sem við
í auknum mæli stöndum frammi
fyrir í öllum heimshornum. Við
verðum að nýta okkur innsýn vís­
indanna og altæk gildi stærstu trúar­
bragða heimsins til að móta okkar
næstu skref og lýsa vegferð okkar
á þeirri braut sem við þræðum nú.
Því trúarbrögð án vísinda leiða til
hindurvitna, og vísindi án trúar og
fylgni við lífsgildi verða verkfæri
efnishyggju. Umbreyting verður
vegna innsæis þegar bæði þessi kerfi
þekkingar eru nýtt af visku gagnvart
því hættuástandi sem mannkynið
horfist í augu við – þar sem lofts­
lagsvandinn vegur þyngst.
Alþjóðlega bahá´í samfélagið
Af tollum og tollvernd
Fyrir atvinnuveganefnd hefur
legið frumvarp sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðherra um
breytingu á búvöru- og tolla-
lögum. Í frumvarpinu eru gerðar
umfangsmiklar breytingar, hörfað
frá núverndi fyrirkomulagi
við úthlutun tollkvóta og horft
til svokallaðra hollenskra
útboða. Lagt er til að ráðgjafar-
nefnd um inn- og útflutning
landbúnaðarvara verði lög niður
samhliða þeim breytingum sem
verða á út hlutun toll kvóta. Þetta
byggist á niðurstöðu starfshóps sem
ráðherra skipaði um endurskoðun
á núverandi fyrirkomulagi.
Auk þess var lagt upp með
að binda í lögin auka tollkvóta á
svínasíðum um 400 tonn árlega og
binda úthlutunartímabil tollkvóta
fyrir árstíðarbundnar vörur fast
árlega. Með því yrði tollverndin
bundin í tímabil og verða því sumar
vörur allt árið á opnum tollum en
aðrar og þá t.a.m. nokkrar tegundir
eins og kartöflur og gulrófur fá
aðeins fulla tollvernd hluta út ári.
Miklar breytingar
Undirrituð var skipuð framsögu­
maður málsins. Þingflokkur
Framsóknarflokksins lagði mikla
áherslu á að breytingar yrðu gerðar
á frumvarpinu og að hlustað yrði
á þær gagnrýniraddir sem risu upp
í kjölfar flutnings málsins. Hef ég
lagt mig fram um að vinna að þeim
breytingum sem við getum verið sátt
við að fylgja en auðvitað er mörgum
spurningum enn ósvarað.
Nýsköpun og vöruþróun
Tollvernd er íslenskri framleiðslu
mikilvæg og er henni stuðningur
til að standast samkeppni við inn­
flutning frá löndum sem fá jafnvel
mikinn stuðning í öðru formi við
sína framleiðslu. Tollar eru og verða
til staðar á meðan við lifum ekki
í hinum fullkomna heimi frjálsra
viðskipta. Sá tími mun seint koma
því að samkeppnishæfni þjóða og
hlutfallslegir yfirburðir þeirra eru
mjög ólík.
Í stjórnarsáttmála ríkistjórnar­
innar segir: „Ísland á að vera leið­
andi í framleiðslu á heilnæmum
landbúnaðarafurðum. Lögð verður
áhersla á nýsköpun og vöruþróun til
að stuðla að byggðafestu, auka verð­
mætasköpun og nýta tækifæri sem
byggjast á áhuga á matarmenningu
með sjálfbærni og gæði að leiðar­
ljósi.“ Með þetta að leiðarljósi tók
frumvarpið breytingum sem nú
liggja fyrir.
Aukin tollvernd
Meðal þeirra breytinga sem gerðar
voru á frumvarpinu má nefna að
hætt var við aukinn magntoll á
svínasíðum. Kartöflur og gul­
rófur fá fulla tollvernd allt árið og
er það eðlilegt skref þar sem kart­
öflu­ og rófubændur hafa nýtt sér
nýjungar í tækni og fjárfest í betri
kæligeymslum sem tryggja gæði
vörunnar allt árið. Það var líka sett
inn aukin tollvernd á hvítkál, gul­
rætur, næpur, rauðkál og kínakál.
Frumvarpið gerði ekki ráð fyrir að
blómkál, spergilkál og selja nyti
tollverndar en með breytingunum
eru þær með tollvernd hluta úr ári.
Þessar breytingar eru framleiðslu­
hvetjandi fyrir garðyrkjubændur
og styðja samkeppnisstöðu þeirra
gagnvart innfluttum vörum.
Endurskoðun á
tímabilum og magni
Í breytingaferlinu lagði nefndin
til að ráðherra skuli á tveggja ára
fresti endurmeta vörur og tímabil
sem frumvarpið nær yfir og verði
þá m.a. litið til þróunar á innlendri
framleiðslu og innanlandsneyslu.
Þetta skapar meiri sveigjanleika fyrir
framleiðendur og jafnframt innflytj­
endur en saman eru þeir ábyrgir fyrir
að bjóða upp á sem mest úrval af
gæðahráefni allt árið.
Þróun tollverndar
Þær umfangsmiklu breytingar sem
gerðar verða á núverandi fyrir­
komulagi við úthlutun tolla kalla á
nokkra óvissu. Það birtist svo ber­
sýnilega í yfirlýsingu sem nokkur
ólík hagsmunasamtök sendu frá
sér um ósk um að frumvarpinu
yrði frestað. Við breytingar á frum­
varpinu lagði atvinnuveganefndin
áherslu á mikilvægi þess að fylgst
verði náið með áhrifum breyting­
anna á tollvernd sem ætlað er að
vernda innlenda framleiðslu og jafna
aðstöðumun innlendra framleiðenda
gagnvart erlendum framleiðendum.
Nefndin lagði því til að ráðherra
skipi starfshóp sem falið verði að
fylgjast með þróun tollverndar
vegna framangreindra breytinga.
Starfshópurinn skili af sér skýrslu
í ársbyrjun 2022.
Barinn biskup
Nú hefur frumvarpið orðið að lögum
og öðlast sjálfstætt líf. Enginn verður
óbarinn biskup er sagt en kannski
djúpt tekið í árinni þegar leitað er
í þennan málshátt um tilurð ofan­
greindrar breytingar en undirrituð
fullyrðir að þær gagnrýniraddir
sem bárust frá ólíkum hagsmuna­
samtökum bænda, Félagi atvinnu­
rekenda og Neytendasamtökunum
fengu framsögumann málsins til að
taka í handbremsuna og með góðri
samvinnu nefndarinnar og ráðherra
náðist að koma þeim í höfn. Við
tekur þroskaferill nýs fyrirkomulags
sem þarf að fylgjast náið með.
Halla Signý Kristjánsdóttir
Þingmaður Framsóknarflokksins
í Norðvesturkjördæmi
Halla Signý Kristjánsdóttir.
Bændablaðið er
mest lesna blaðið
á landsbyggðinni
Hvar
auglýsir
þú?
Lestur prentmiðla á
landsbyggðinni
Viðskiptablaðið
H
eim
ild: Prentm
iðlakönnun G
allup. K
önnunartím
i okt.-des. 2
0
1
8
.
50%
40%
30%
20%
10%
DV Stundin Morgunblaðið Fréttablaðið Bændablaðið
Sími 563 0300 / Netfang: bbl@bondi.is / bbl.isBÆNDAHÖLLIN VIÐ HAGATORG
Lestur Bændablaðsins:
45,6%
24,6%
22,1%
9,1%10,8%
5,1%
45,6% 20,4% 29,5%
á landsbyggðinni á höfuðborgarsvæðinu landsmanna lesa
Bændablaðið
BÆNDABLAÐIÐ ER GEFIÐ ÚT Í 32 ÞÚSUND
EINTÖKUM Á TVEGGJA VIKNA FRESTI
Lely Center Ísland
Reykjavík: Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.vbl.is
Akureyri: Óðinsnes 2 – Sími 464 8600
DRIFSKÖFT
OG DRIFSKAFTAEFNI