Bændablaðið - 19.09.2019, Blaðsíða 60

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. desember 201960
LESENDABÁS
Jólakveðja frá Framsókn
Þau lýsa fegurst,
er lækkar sól,
í blámaheiði
mín bernsku jól.
Á þessu erindi hefst ljóð Stefáns
frá Hvítadal sem heitir einfald-
lega Jól. Og nú eru þau að koma,
jólin, með öllum sínum hefðum
og minningum. Fjölskyldur koma
saman og gleðjast og svo eru ein-
hverjir sem búa við það að eiga
fáa að ef nokkurn. Það tíðkaðist
oft til sveita og gerir enn að ein-
stæðingum sé boðið til kvöldverð-
ar á aðfangadag. Það er fallegur
siður.
Síðustu vikur hafa víða verið
erfiðar á norðanverðu landinu.
Óveðrið sem gekk yfir landið og
afhjúpaði marga veikleika í
grundvallarkerfum okkar,
rafmagnskerfinu og fjar-
skiptakerfinu, hefur orðið til
þess að mikil umræða hefur
skapast um hversu misjöfn
aðstaða fólks er eftir því
hvar það býr á landinu.
Skaðinn sem óveðrið olli
er mikill, stundum óbæt-
anlegur, en vonandi getum
við nú sameinast um að
bæta úr þeim ágöllum
sem upp hafa komið.
Það væri virðingarleysi
við þá sem eiga um sárt
að binda eftir ofviðrið að
gera það ekki.
Ríkisstjórnin hefur sett á laggirn-
ar starfshóp sem hefur þegar tekið til
starfa. Hlutverk hópsins er að safna
saman upplýsingum og koma með
tillögur að úrbótum. Við það verður
ekki unað að hluti þjóðarinnar búi
við það öryggisleysi sem kom í ljós
í óveðrinu fyrir norðan.
Frá því ég byrjaði í stjórnmálum
hafa byggðamálin staðið mér nærri.
Árið 2013 skrifaði ég grein sem bar
yfirskriftina Ljós í fjós og boðaði
ljósleiðaravæðingu alls landsins.
Hún er nú langt komin undir nafn-
inu Ísland ljóstengt og verður staðan
sú árið 2021 að 99,9% heimila og
fyrirtækja verða tengd við háhraða-
internet. Það er heimsmet. Ég hef
einnig lagt mikla áherslu á að flytja
störf frá höfuðborgarsvæðinu út á
landsbyggðirnar. Það hefur vakið
mismikla hrifningu en ég trúi því
að og berst fyrir því að opinber störf
eigi að vera um allt land, sérstaklega
þegar kemur að störfum og stofnun-
um sem tengjast náið
grundvallaratvinnuvegum okkar.
Það er enda einn af lærdómum
óveðursins að opinberum störfum,
til dæmis í orkugeiranum, hefur
fækkað úti á landi. Ekki aðeins
vegna meiri sjálfvirknivæðingar,
heldur einnig vegna þess að störf,
sérstaklega stjórnunarstörf, hafa
sogast til höfuðborgarsvæðisins.
Þekking á byggðunum og skilningur
á aðstæðum hefur því minnkað eftir
sem tíminn líður. Þetta hefur gerst á
sama tíma og yfirlýst stefna stjórn-
valda hefur jafnan verið að styrkja
byggðirnar.
Það er yfirlýst stefna ríkisstjórn-
arinnar að færa opinber störf út á
land. Það er meðal annars gert með
stefnu um störf án staðsetningar. Þar
hefur ráðuneyti mitt riðið á vaðið og
nú hefur einn lögfræðingur verið
ráðinn til starfa og er hann staðsettur
á Sauðárkróki. Það er mikilvægt
fyrir stjórnsýsluna að hafa annað
sjónarhorn á landið en það sem er
uppi í miðborg Reykjavíkur.
Annar veruleiki sem hefur dregist
inn í sviðsljósið er eignarhald á jörð-
um. Við höfum séð að nauðsynlegar
umbætur í vegamálum á sunnan-
verðum Vestfjörðum hafa tafist
vegna kæra frá sumarbústaðaeigend-
um í Teigsskógi. Lagning ljósleiðara
hefur einnig tafist á einstaka stað
vegna svipaðra aðstæðna. Í raforku-
kerfinu eru sömu vandamál uppi.
Auðvitað þarf náttúran að njóta
vafans en eins og ég hef áður sagt
þá hljóta hagsmunir einstakra aðila
sem snúa til dæmis að sjónmengun
að víkja þegar almannahagsmunir
eru meiri.
Jarðamálin svokölluðu hafa
verið mikið í umræðunni, sérstak-
lega vegna uppkaupa auðkýfings á
hátt 40 jörðum á norðausturhorni
landsins. Því tengist einnig óskýrt
eignarhald sem einhverra hluta
vegna hefur liðist. Ríkisstjórnin
hefur sett af stað vinnu varðandi
það hvernig hægt er að takmarka
jarðakaup og vinna að því að styrkja
byggð því að jarðir án ábúenda
hafa áhrif á atvinnustig byggðanna.
Vinnan er í fullum gangi og vonast
ég til að út úr henni komi aðgerðir
sem tekið verður eftir og skipta máli
fyrir byggðir um allt land. Enginn
sættir sig við í nafni viðskiptafrelsis
að hægt sé að kaupa heilu dalina
eða héruð.
Stórkostleg jarðauppkaup geta
skaðað fullveldi landsins. Þau hafa
áhrif á uppbyggingu samfélagsins.
Slík jarðarsöfnun dregur kraft úr
byggðum landsins. Dæmin sýna að
heilu landsvæðunum er lokað fyrir
frjálsri för. Við viljum ekki sjá slíka
auðlindasöfnun. Þessi þróun gengur
gegn hugsun framsóknar. Verkefni
framsóknar er að tryggja fjölbreytta
nýtingu auðlindar í þágu samfélags
og þjóðar.
Landbúnaður er ein af grund-
vallaratvinnugreinum okkar og
mikilvægt að henni sé búið gott
umhverfi. Málið sem jafnan er tengt
við hrátt kjöt var á borði þings og
ríkisstjórnar fyrr á árinu og var
niðurstaðan sú að snúa vörn í sókn.
Framsókn stóð í febrúar fyrir fjöl-
mennum fundi þar sem fjallað var
um þá ógn sem steðjar að heims-
byggðinni í formi sýklalyfjaónæmis.
Ísland hefur einstaka stöðu í heim-
inum varðandi sinn landbúnað.
Íslenskir bændur nota sýklalyf af
mikilli varfærni og sú ábyrgð sem
þeir hafa sýnt eru mikilvæg lýðs-
heilsu þjóðarinnar.
Við hófum sókn og börðumst
fyrir því að Ísland yrði fyrsta landið
í heiminum til að banna dreifingu á
matvælum sem innihalda tilgreind-
ar sýklalyfjaónæmar bakteríur.
Þessi sókn okkar snýst um sérstöðu
íslensks landbúnaðar sem skapar
einstaka stöðu okkar hvað varðar
lýðheilsu en sýklalyfjaónæmi er
ásamt loftslagsbreytingum helsta
ógn við líf og heilsu manna og dýra
í heiminum. Í þessu máli sýndum við
svo ekki verður um villst að við erum
framsækinn og framsýnn flokkur.
Nýtt ár mun hafa miklar breytingar
í för með sér á alþjóðasviðinu.
Nágrannar okkar, Bretar, munu eins
og útlit er fyrir ganga frá útgöngu
sinni úr Evrópusambandinu þótt
margir þræðir séu enn lausir. Sú
atburðarás mun eflaust hafa áhrif
á Ísland en ríkisstjórnin hefur lagt
kapp á að fylgjast vel með henni
og sjá tækifæri og ógnanir sem
henni fylgja. Líklegt er að áhrifin á
Evrópusamstarfið verði þó nokkur.
Ég hef áður talað um mikilvægi þess
að við stöndum fast á okkar þegar
kemur að EES-samningnum. Við
þurfum að vera vakandi fyrir þróun
hans samningsins og hvernig hann
verndar íslenska hagsmuni. Íslensk
stjórnvöld hafa þær skyldur að hugsa
um heildarhagsmuni þjóðarinnar og
það munu þau gera.
Ég vona að nýtt ár verði okkur
farsælt. Stöndum vörð um það sem
er gott og vinnum saman að umbót-
um á því sem betur má fara. Ég óska
bændum og búaliði og landsmönn-
um öllum gleðilegra jóla.
Sigurður Ingi Jóhannsson,
formaður Framsóknar og
samgöngu- og sveitarstjórnar-
ráðherra.
Yfirborðskenndum pólitískum
rétt trúnaðar kenningum hafnað
Stórsigur Boris og breska
íhaldsflokksins hefur svo miklu
útbreiddari þýðingu en bara fyrir
Bretland og Evrópusambandið.
Þetta eru pólitísk vatnaskil þar
sem fólkið, venjulega fólkið, hafn-
ar öllum þeim yfirborðskenndu
pólitísku rétthugsunarkenningum
sem tröllriðið hafa hinu vestræna
samfélagi undanfarinn áratug.
Það er nefnilega svo merkilegt að
eftir því sem háværar frekjuraddir
kváðu harðar að með sínar „réttu“
skoðanir þeim mun sjálfhverfari
varð heimurinn. Náungakærleikur
og samkennd eru á miklu undan-
haldi og fólk er löngu hætt að hugsa
'við' en í stað farið að hugsa 'ég'.
Þessu harðneitar að sjálfsögðu
vinstri hliðin en við þurfum ekki að
líta langt til að sjá dæmi um þetta.
Hér áður fyrr tíðkaðist að karlmenn
opnuðu dyrnar fyrir kvenfólki en
sá siður hefur að mestu liðið undir
lok því nú geta herramennirnir
orðið fyrir hörðum ávítum ef þeir
svo mikið sem dirfast að rétta fram
hjálparhönd af þessu tagi. Börnin
hafa svo ekki farið varhuga af þessu
en þeim er hent á milli stofnana
því foreldrarnir hafa ekki tíma eða
jafnvel áhuga á að sinna þeim og
þunglyndi meðal ungmenna hækk-
ar staðfastlega. Hvað er svo fengið
með þessu annað en óhamingja?
Nákvæmlega ekki neitt.
Ég er nefnilega með kenningu
um hvers vegna svo auðvelt hefur
reynst að selja allar þessar rétt-
hugsunarkenningar, sem eru ekkert
nema orð á blaði, og hún er sú að
fólk gengur um með bullandi sam-
viskubit. Það stekkur því á hverja
hugmyndina á fætur annarri sem
lætur því líða örlítið betur með sjálft
sig og auðvitað er það skiljanlegt.
Það er ekki þar með sagt að það sé
rétt en þannig rennur aukin skatt-
heimta vegna loftslagsvár á hinu
græna Íslandi ljúflega ofan í kokið
á fólkinu okkar. Ekki vegna þess
að það er endilega sammála þessari
nálgun heldur vegna þess að þau eru
með samviskubit.
Ég las eitt sinn bók eftir Martha
Stout sem er með doktorsgráðu
í sálfræði og ber bókin heitið
„The sociopath next door“, eða
Siðblindinginn, við hliðina á þér
og kemur sú bók inn á siðblindu
og hvað það í raun er. Hún segir að
uppáhaldstæki siðblindingjans til
að stjórna öðrum sé samviskubit.
Hann finnur sjálfur ekki fyrir því en
verður fljótt sérfræðingur í að nota
það gegn venjulegu fólki og ég tel
ráðamenn nota þessa aðferð í allt of
miklum mæli en í nótt þá hafnaði
fólkið þessu. Það sagði hingað og
ekki lengra. Nú hættið þið að segja
okkur að gera eitt á meðan þið gerið
annað. Nei, takk, við þessari kúgun.
Já, takk, við einstaklingsfrelsi og
mannkærleik. Við ætlum að elska
okkur sjálf og elska aðra og við
ætlum að breyta samfélaginu til
hins betra.
Ég hef nefnilega trú á því að
samkenndin eigi eftir að koma aftur.
Það er nefnilega gott að búa í sam-
félagi þar sem fólk hjálpast að og
styður hvað annað og þangað ættum
við að stefna.
Guðmundur Franklín Jónsson
viðskipta- og hagfræðingur
Guðmundur Franklín Jónsson.
Sigurður Ingi Jóhannsson á Borgarfirði eystri þar sem Samtök sveitarfélaga á Austurlandi funduðu í október.
Frá Dalvík í síðustu viku.
Frá opnun verslunar í Norðurfirði.