Fjölrit RALA - 10.05.1992, Blaðsíða 14

BÚTÆ KNIDEILD
Við bútæknideild er sem fyrr fengist við verkefni sem tengjast
notkun hvers kyns tæknibúnaðar við bústörf. Reynt er að laga
nýjungar á sviði tækni og framleiðsluþátta að íslenskum að-
stæðum svo og rannsaka vinnubrögð og tækni við jarðrækt,
fóðuröflun og hirðingu búfjár. Inn í starfsramma bútæknideildar
falla einnig rannsóknir á búrekstrarbyggingum og vinnuumhverfi
þeirra er búskap stunda.
Gerður K. Guðnadóttir
Af augljósum ástæðum er ekki hægt að sinna nema litlum hluta
þeirra verkefna sem vitað er að þörf er fyrir og eftirspurn er eftir.
A síðustu misserum hefur umræðan um samkeppnisstöðu ís-
lensks landbúnaðar og lækkun framleiðslukostnaðar skerpst
mjög. Þau atriði tengjast með beinum hætti notkun og beitingu
tækni við framleiðsluna og því er mikilvægt að rannsóknastarf-
semin leggi sitt af mörkum til þess að laga búreksturinn að
kröfum þessum. I því augnamiði var komið á fót verkefnaráði í
bútækni í ágúst 1990. Að því eiga aðild Rannsóknastofnun
landbúnaðarins, Stéttarsamband bænda, Búnaðarfélag Islands
og Bændaskólinn á Hvanneyri. Hlutverk verkefnaráðsins er að
vera vettvangur faglegrar umræðu og samræmingar á sviði fræðslu, leiðbeininga, rannsókna og þróunar í
bútækni. í tengslum við hagræðingu í búrekstri hefur verið fengist við að safna gögnum um vélvæðingu
í íslenskum landbúnaði og vinna að útreikningum og setja upp reiknilíkön til að meta hagkvæmni ýmissa
tækniferla í búrekstrinum.
Á síðustu árum hefur átt sér stað umbylting í fóðuröflun hér á landi með tilkomu rúllubaggatækninnar en
ætla má að um 45-50% af heyforða landsmanna sé nú verkaður á þennan hátt. Út frá þeim athugunum sem
nú liggja fyrir má ætla að öryggi við fóðuröflun hafi aukist, heygæðin séu að jafnaði meiri og að
tilkostnaður við fóðuröflun hafi ekki aukist. Megninu af starfsgetu bútæknideildar hefur verið varið til að
sinna verkefnum tengdum breytingum þessum. Þar má nefna að verulegur hluti búvélaprófana er tengdur
þessari tækni svo og verkunar- og fóðrunartilraunir. Þá hefur töluverð vinna verið lögð í að kanna
plastfilmuefni sem notuð eru við verkunina og einnig hvernig standa má að eyðingu plastefnanna að notkun
lokinni. Ennfremurhafa verið haldin námskeið fyrirbændur og fræðslufundirheima íhéruðum. Jafnframt
eru í undirbúningi samnorræn verkefni á þessu sviði og síðastliðið haust stóð bútæknideild fyrir norrænni
ráðstefnu hér á landi um verkunaraðferðina. Mjög mikilvægt er að slíkum umbreytingum í búskapnum
verði fylgt vel eftir með öflugu rannsókna- og leiðbeiningastarfi. Á þann hátt má draga úr líkum á óheppilegri
fjárfestingu í tækjabúnaði og mistökum við fóðurframleiðslu.
Grétar Einarsson
Bú vélaprófan ir
Markmiðið með búvélaprófununum
er að reyna verkhæfni og almennt nota-
gildi nýrra eða endurbættra landbún-
aðarverkfæra við hérlendar aðstæð-
ur. Prófun fer fram að beiðni fram-
leiðanda eða umboðsmanns hans og
greiðir hann nokkurt gjald fyrir.
Einstakir þættir prófananna eru breyti-
legir eftir vélagerðum en eru að jafn-
aði mæling og/eða mat á verkgæðum,
afköstum og aflþörf, ennfremur þjálni
vélanna í vinnu og könnun á slitþoli
þeirra. Leitast er við að nota vélarnar
í það langan tíma að samsvari tveggja
til þriggja ára notkun á meðalbúi. Próf-
anir fara að mestu fram á Hvanneyri og
í næsta nágrenni og taka venjulega 3-6
mánuði.
Niðurstöður prófananna eru birtar í
opinberum skýrslum, þó því aðeins að
Grétar Einarsson
bútæknifræðingur,
deildarstjóri
Gísli Sverrisson
bútæknifræðingur
12