Fjölrit RALA - 10.05.1992, Blaðsíða 44

JARÐRÆKTARDEILD
TEGUND/STOFN
ÞEKJA (%)
■1 HAFNARMELUR □□ GRENIVlK
7ZA LAXAMÝRARNÁMA 5331 nordurardalur
9. mynd. Hlutdeild einstakra tegunda og stofna í heildarþekju í vegkantatil-
raunum haustið 1991 á Hafnarmelum, við Grenivíkurveg, í Laxamýrarnámu
og í Norðurárdal.
ríkisins og lauk þeim sumarið 1991.
Markmið rannsóknanna var tvíþætt. 1
fyrsta lagi var leitað að hentugum
tegundum og stofnum til að sá í veg-
kanta við mismunandi aðstæður og í
því skyni voru lagðar út stofnatilraunir
á fimm mismunandi stöðum: á Mos-
fellsheiði, á Hafnarmelum í Borgar-
firði, ofarlega í Norðurárdal, við
Grenivíkurveg og í Laxamýrarnámu í
Aðaldal. Lögð var áhersla á að prófa
íslenskar tegundir og stofna og var reynt
að velja stofna sem uppfylla eitt eða
fleiri eftirfarandi skilyrða: eru ending-
argóðir, binda jarðveg vel, þola beit,
eru ólystugir, eru lágvaxnir og gefa litla
uppskeru, þola áburðarskort og eru jarð-
vegsbætandi. Voru þeir síðan reyndir
í ýmsum fræblöndum. í öðru lagi var
gróðurfar í misgömlum vegköntum at-
hugað til þess að afla upplýsinga um
ástand og framvindu gróðurs þar eftir
sáningu. Voru eldri vegkantar athug-
aðir á fjórum svæðum: á Öxnadals-
heiði, Holtavörðuheiði, við Þverár-
rétt í Þverárhlíð og við Flókadalsveg í
Borgarfirði.
Niðurstöður stofnaprófananna sýna að
gróðurþekja hefur vaxið jafnt og þétt
frá sáningu þó að nokkur munur sé á
tilraunasvæðum. Þannig var meðal-
þekjan orðin38% áHafnarmelum,42%
við Grenivíkurveg, 58% í Norðurárdal
og 65 % í Laxamýrarnámu haustið 1991.
Afdrif einstakra stofna voru breytileg
(9. mynd). íslensk snarrót bar að jafn-
aði af og hefur hún vaxið jafnt og þétt
frá sáningu. íslenski túnvingullinn
Sturluvingull og Tournament sauðving-
ull gefa einnig þokkalega þekju. Aðrir
stofnar eru síðri og er beringspuntur
sýnu verstur. Er hann viðkvæmur fyrir
miklu beitarálagi eins og oft er raunin í
vegköntum. Viðgangur stofnanna var
misjafn eftir tilraunastöðum og bendir
það til þess að mikilvægt sé að velja
mismunandi fræblöndur fyrir hinar ýmsu
aðstæður.
Aslaug Helgadóttir og
Sigurður H. Magnússon
Plöntutegundir til landbóta
Þetta er nýtt norrænt samstarfsverkefni
sem kostað er af Samnordisk plantefor-
edling (SNP). Myndaður hefur verið
vinnuhópur sem hélt fund hér á landi í
júní 1991. Markmið samstarfsins er að
finna og prófa harðgerðar plöntuteg-
undir sem stuðlað geta að landbótum
á köldum svæðum á Norðurlöndun-
um. Reynt er að koma á samböndum
innan Norðurlanda og utan sem nýst
geta við söfnun á efniviði sem síðan
yrði prófaður hér. Þegar hefur borist
nokkuð af fræi hingað, einkum frá
Noregi.
Halldór Sverrisson
Gróður og plöntuval sauðfjár
í beitartilraun á Auðkúluheiði
Nú er að ljúka rannsóknum á áhrifum
beitar á gróðurfar sem fram fóru í
beitartilraununum í Sölvholti í Flóa og
á Auðkúluheiði. Þær hófust árið 1987
Hólf Léttbeitt Miðlungsbeitt Þungbeitt
Reitafjöldi 9 11 6
Heildarfjöldi plöntutegunda 135 133 128
Meðalfjöldi í reit (100 m2) Þekja: 63 64 67
Stinnastör 3 4 5
Brjóstagras 3 4 5
Fjalldrapi 8 6 2
Krækilyng 9 7 5
Gamburmosi 31 30 16
Fjallagrös 4 5 2
Ógróið yfirborð 14 9 10
5. tafla. Fjöldi plöntutegunda og þekja (%) helstu tegunda háplantna, mosa,
fléttna og ógróins yfirborðs í beitarhólfum á Auðkúluheiði 1987.
42