Fjölrit RALA - 10.05.1992, Blaðsíða 38

JARÐRÆKTARDEILD
Frærækt snarrótar hefur verið aukin
verulega og eru nú snarrótarfræakrar
um 30 ha. Af þeim ökrum fengust fimm
tonn af fræi haustið 1990 en um sjö
tonn voru sótt í tún til bænda á Jökuldal.
Frægæði snarrótar, sem ræktuð var á
fræökrum 1991, eru það góð að hægt
er að selja fræið til bænda. Spírun var
þá 78-81%.
Aðrar grastegundir, sem ræktaðar eru
til fræs, eru túnvingull og vallarsveif-
gras en í smáum stíl og það fræ er ekki
til sölu.
Samstarfi við eftirlitsdeild Rala hefur
verið komið á fót og skoðar starfs-
maður deildarinnar fræakrana að
sumrinu og mælir síðan frægæði eftir
hreinsun.
Jón Guðmundsson
Melgresi
Frá Fræverkunarstöðinni í Gunnars-
holti er safnað melgresi svo að segja
um allt land og eru frægæði þess eðli-
lega nokkuð mismunandi. Hægt er að
safna miklu af fræi ef tíðarfar leyfir.
Sumarið 1990 söfnuðust til að mynda
um 25 tonn af hreinu melgresisfræi.
Mikil áhersla er lögð á að fylgjast með
þroska þessa melgresis og reyna að
ákvarða besta sláttutíma. Einnig eru
gerðar ýmsar tilraunir með melgresi
og markmið þeirra er að hægt verði
að rækta það á véltækum fræökrum.
Fræverkun melgresis er mikilvæg við
nýtingu tegundarinnar. Örðugt er að sá
fræinu án undangenginnar verkunar.
Við verkun er dvali fræsins rofinn og
spírun vex. í Fræverkunarstöðinni í
Gunnarsholti er stöðugt unnið að því
að bæta verkun fræs. Felst hún í allmik-
illi burstun, sem þó má hvorki vera of
mikil né of lítil, síðan hreinsun og loks
húðun.
Bornir eru saman stofnar af melgresi frá
mismunandi stöðum á landinu, svo og
melgresi frá Ameríku.
Jón Guðmundsson
Nýting og uppskera grœnfóð-
urs í tveimur hreppum í
Eyjafirði 1991
Athuguð var ræktun, uppskera og nýt-
ing á grænfóðri hjá öllum bændum í
Skriðu- og Arnarneshreppi. Uppskera
var mæld sem næst við upphaf og lok
nýtingartímans og sýni tekin, auk þess
sem skráðar voru sem flestar upplýs-
ingar um ræktunina. í þessum hreppum
voru ræktaðar allar helstu tegundir
grænfóðurs, nemanæpa og sumarrepja,
á 37 hekturum alls. Mest var ræktað af
sumarhöfrum og vetrarrepju og var hvor
tegundin um þriðjungur ræktunarinn-
ar. Um 80% kúabúa og tæplega helm-
ingur blandaðra búa voru með græn-
fóður. Einungis eitt sauðfjárbú og eitt
blandað bú var með grænfóður (vetr-
arrepju) fyrir sláturlömb. Eins og við
var að búast var árangurinn misjafn af
mörgum ástæðum. Þó virtist staðarval
skipta mestu um árangur ræktunarinn-
ar. Þannig gaf grænfóður, ræktað á
mýrlendi, mestu, öruggustu og ódýr-
ustu uppskeruna. Nýtt uppskera var á
bilinu 1500-5500 FE/ha en hún ræður
mestu um hagkvæmni ræktunarinnar
(3. mynd). Fóðurgildi, nýting og nýt-
anleg uppskera í FE var mest í vetrar-
repjunni. Sumarhafrarnir voru með lök-
ustu nýtinguna að jafnaði og uppskera
þeirra var mjög breytileg. Búfjáráburð-
ur var notaður á tæplega helming græn-
fóðursins og sparaði hann að jafnaði
55 kg N/ha í tilbúnum áburði. Hlut-
deild illgresis jókst hratt með aldri
spildnanna í grænfóðurræktun en bú-
fjáráburður virtist skipta þar minna
máli. Þegar metinn er kostnaður á rækt-
unina, sem notuð var til beitar, sam-
kvæmt upplýsingum og áætlunum um
aðföng, vinnu og afskriftir af lausafé,
reyndist hann vera 36-51.000 kr. á hekt-
ara að jafnaði eftir tegundun. Minnst-
ur var kostnaðurinn við vetrarrepjuna
og mestur við sumarhafrana. Munur-
inn felst einkum í hærra sáðvöruverði
hafranna. Ef kostnaðinum er deilt nið-
ur á nýttar FE af ha reyndist hann vera
11 kr./FE við vetrarrepju og 18 kr./FE
við sumarhafrana. Ljóst var að græn-
fóður til kúabeitar og rúlluverkunar
skilaði góðum arði til flestra bænda
sumarið 1991 íþessum tveimur hrepp-
um.
Þóroddur Sveinsson
3. mynd. Kostnaður á FE semfall af nýttri uppskeru vetrarrepju og sumarhafra
sumarið 1991 í Skriðu- og Arnarneshreppi.
36